قرآن کریم جهت نیل به اهداف عالیه خود مفاهیم عقلی و غیبی را به زبان عامه مردم یعنی زبان تصویری، بیان داشته است؛ زیرا اسلوب تصویر آفرینی، مفاهیم را زنده، ملموس و حاضر در ذهن و تخیل می سازد و موجب اثربخشی بیشتر، جهت تعدیل در رفتار مخاطب می گردد. در این راستا قرآن کریم از تمام ظرفیت های زبان تصویری عربی ازجمله اشتقاقی و زایشی بودن و ساختارهای صرفی واژگان، در تصویرپردازی ها بهره برده است. پژوهش حاض...

از وجوه زیبایی آیات قرآن کریم، گزینش ساختار و وزن صرفی مناسب برای الفاظ است. این ساختارها و اوزان متنوّع، همگی در راستای اغراض بلاغی ویژه و در نهایت دقّت و زیبایی قرار گرفته‌اند که شناخت آن، جنبه‌هایی از اعجاز آیات را روشن می‌نماید. واژگان جمع‌ در قرآن از جمله مواردی است که بر آن اوزان صرفی متنوّعی شاهدیم که هر یک در جایگاه مناسب خود به کار رفته و امکان جابه‌جایی آن وجود ندارد. با بررسی این اوزان ...

مغازی‌ها‌ آثاری هستند که علاوه بر "غزوه­"ها­، روایتگر زندگانی و "سریه"های زمان پیامبرند. "مغازی­النبی" اثر "یعقوب صرفی"، دربرگیرندۀ همۀ بخش­های زندگانی پیامبر است و نمونۀ ویژه‌ای از مغازی منظوم در ادب فارسی است که در گمنامی مانده است؛ پژوهش حاضر که حاصل بررسی چهار نسخۀ خطی و تصحیح آن‌هاست، ضمن پرداختن ­­­به زندگی‌نامه نویسی در جهان اسلام و انواع آن، جایگاه مغازی در ادبیات و معرفی صرفی و آثار او...

متن قرآن کریم حاوی ارزش­های زیبایی­شناختی پیشرفته­ای در فرم خود است و کشف ظرافت­های آن به کمک روش­های نظام­مند نظریه­های زبانشناختی معاصر، مؤید وجوه اعجازی برتر آن است. فرمالیست­های روس با تمرکز بر مقوله «ادبیّت» در صدد شناخت معیارهای زیبایی­آفرینی در متن برآمدند و تکنیک­های چندی از جمله هنجارگریزی را موجد آن دانستند. نمودهای هنجارگریزی به شکل گسترده در متن قرآن و در سطوح مختلف صرفی، نحوی، بلاغی...

فرایند انضمام اسم، یکی از زایاترین شیوه‌های واژه‌سازی در زبان‌ها، به‌ویژه در زبان فارسی است. این فرایند بر مبنای انضمام (پیوند) یک هستة اسمی (عمدتاً موضوع درونی فعل) به هستة فعل واژگانی شکل می‌گیرد و  برون‌داد آن یک فعل انضمامی عمدتاً لازم (و بعضاً متعدی) است که ساختار موضوعی‌اش در درون فعل مرکب ارضا شده است. این برون‌داد، خود می‌تواند پایه‌ای برای اشتقاق‌های دیگر باشد. معمولاً فرایند انضمام اسم را...

زبان همچون دیگر پدیده‌های اجتماعی و طبیعی پیوسته در تغییر و دگرگونی است؛ این تغییر در ابعاد مختلف زبان صورت می‌گیرد؛ یکی از مباحث زبانی در حوزة تحوّل‌های واژگان و واک هاست؛ گاهی در معنا و گاهی در تغییر مقوله ها و زمانی نیز در ابدال و قلب و تخفیف و دیگر گونه‌های آن؛ این مقاله می‌کوشد فقط مبحث کاهش تک‌واژهای اشتقاقی و صرفی در واژگان زبان فارسی را بررسی نماید و سهم تخفیف این تک واژها در میان تخفیف‌...

مقاله‌‌ی حاضر با هدف بررسی توصیفی ویژگی‌های صرفی در گویش بندری صورت گرفته‌است. داده‌هایی که در این بررسی استفاده ‌شده‌اند، شامل یکصد صورت زبانی است که به صورت مصاحبه و ضبط صدا گردآوری شده‌است. بعد از توصیف و تجزیه و تحلیل داده‌ها، ویژگی‌های صرفی این گویش بدین ترتیب ­می‌باشد: 1) تقدم شناسه 2) شناسه‌ی یکسان در بعضی از زمان‌ها 3) حذف علامت مفعولی «را » 4)گروه اسمی مفعول به شکل گروه حرف اضافه ی...

بدیهی است که زبان آموزان بومی به هنگام فراگیری زبان بیگانه ساختارهای زبان مادری خود را بر زبان بیگانه اعمال می کنند. عنصر تداخل به عنوان یک پدیدة زبان شناختی به زبان آموز امکان می دهد تا عناصر زبان بیگانه را به سهولت بیاموزد. در این خصوص نظریه های زبان شناسی مقابله ای اهمیت مهمی دارد. بر این اساس در مقالة حاضر توصیف نمونه وار حوزة بحث انگیز مقولات دستوری در زبان آلمانی و فارسی ارایه می شود. اهم...

عبارت‌های عام (مانند، گیاهان به آب نیاز دارند) به ویژگی‌های اصلی، پایدار و بی‌زمان کل مقوله اشاره‌می‌کنند و نقش مهمی در روند رشد پردازش مفهومی کودک ایفامی‌کنند. این عبارت‌ها‌ نمی‌توانند با استفاده از یک قاعده کلی شناخته‌شوند و مجموعه‌ای از اطلاعات زبانی و فرازبانی برای شناسایی و درک آن‌ها نیاز است. در مطالعه حاضر، با اجرای دو آزمون، توانایی 16 آزمودنی کودک از دو گروه سنی 3-4 و 4-5 سال در درک و ...

تعمیم مشخصه‌های اعضای یک گروه به دیگر اعضا، نه‌‌فقط در شکل‌گیری مفهوم، بلکه در مقوله‌سازی و استدلال نقش مهمی دارد. برای بیان مفاهیم عام از طریق اسم عام در زبان ‌فارسی، چهار امکان در نظر گرفته شده است. هدف این پژوهش، بررسی فرایند درک و تولید اسم عام در کودکان پنج تا شش سال، میزان استفادة آن‌ها از امکانات صرفی، نحوی و نیز بررسی نقش و اهمیت اسم عام در شکل‌گیری مفاهیم، تفکر مقوله‌بنیاد و نگرش جهان‌...