یکی از نتایج فتح هرموز در سال 1031 هـ .ق./ 1622 م. به وسیلة نیروهای نظامی ایران، تأسیس و شکل گیری شهر بندری جدیدی به نام بندر عباسی بود. در واقع، این شهر در این سال متولّد شد و پس از آن ایام تاکنون به عنوان یکی از کانون های مهم تجارت خلیج فارس از اهمیت ویژ ه ای برخوردار بوده است. این مقاله در صدد است با بررسی منابع اصلی تاریخی به مسئله چگونگی پیدایش و شکل گیری این بندر و کیفیت توسعة شهری آن در د...

یکی از مفاهیم نیازمند بررسی در تاریخ اسلام و ایران، به‌ویژه در دورة صفوی، مفهوم سیادت است. گرچه این مفهوم از آغاز تا دورة صفویه مسیری انقباضی (هاشمی، طالبی، علوی، و فاطمی) طی کرد، دربارة انتساب سیادت (پدری یا مادری) دیدگاه‌های تازه‌ای نیز پدید آمد. نگارندگان این مقاله موفق شدند دو رساله به نام‌های الاشراف علی سیادة الاشراف تألیف سیدحسین ‌بن مجتهد کرکی (د 1001ق) و رسالة فی اولاد البنات یا اثبات ...

هدف: این مقاله به بررسی جایگاه و منزلت کتابدار در ایران عصر صفوی پرداخته و سپس برای روشن‌تر شدن این جایگاه، زندگی و آثار یکی از کتابداران دورة شاه عباس دوم، میرزا مقیم کتابدار، مورد بررسی قرار می‌گیرد. روش: این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی برمبنای روش کتابخانه‌ای تهیه شده است. یافته‌ها: جستجو در متون تاریخی و نسخه‌های خطی کمتر شناخته شده می‌تواند بسیاری از ناشناخته‌های تاریخ فرهنگی ما را ر...

تأکید مقالة پیش‌رو ‌بر تفاوت شیوة شاعران ایرانی دورة صفویه و شعرای هندی دورة گورکانی در سدة یازدهم هجری است که از آن با نام‌های سبک اصفهانی و سبک هندی یاد می‌شود.نگارنده بر این باور است که تفاوت اصلی، در میزان روی‌کردِ شاعران این روزگاران به شعر شاعران و مضمون‌های مرسوم ادبی (motiv) در سبک عراقی رایج در ایران است.بیدل دهلوی تماس با سبک عراقی را در همان حد وزن و قافیه و بی ‌یادکردِ مکرر از نام شاع...

با ظهور سلسلة صفویه، تحولی چشمگیر در تمامی عرصه های هنری و صنعتی، از جمله سفال های صفوی پدید آمد. برنامه ریزی های کلان شاه عباس، در این برهه به نوعی به ایجاد یک رنسانس در امر ساخت سفال انجامید. بکارگیری سلایق روز و در عین حال توجه به عناصر بومی و ادای دین به آنها، از سوی سفالگران منجر به تولید سفال هایی با مشخصات ترکیبی شد. سفال های این دوره شامل سفال های کوباچی، آبی و سفید، گمبرون، زرین فام، س...

هدف پژوهش حاضر تحلیل میزان توجه کتاب های درسی دوره ابتدایی و راهنمایی به فرهنگ ایثار و شهادت است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا با رویکرد کاربردی است. جامعه پژوهش شامل 4 عنوان با 24 جلد کتاب بوده که در سال 1387 چاپ شده و تمام آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی قرار گرفته ا...

از دیدگاه جامعه شناسی اقلیت های قومی و دینی به عنوان گروهی که به دلیل تفاوت هایشان با گروه اکثریت در معرض تبعیض ها و تمایزات قرار دارند و از مشارکت در زندگی اجتماعی کناره گیری می کنند، تعریف شده اند. این شاخص ها در بسیاری از جوامع مشاهده می شود، اما مطالعه ای تحقیقی با روش مطالعات «جامعه شناسی تاریخی» دربارة ارامنة ساکن جلفای اصفهان در دورة صفوی نشان می دهد که با وجود مشخصات ظاهری این قوم، به م...

مجمع التواریخ، اثری دربارة تاریخ ایران در دورة پس از سقوط صفویه است که در سال 1207 در هند نوشته شده است. آخرین فقرات اطلاعاتی این اثر مربوط به تاریخ ایران در اوایل قرن سیزدهم است، اما مطالب آن بیشتر از منظر مطالعة تاریخ خاندان مرعشی و تاریخ ایران در سال های مقارن با سقوط صفویه تا اوایل دهة هشتاد قرن دوازدهم هجری قمری اهمیت دارد. میرزا محمد خلیل، نویسندة آن اثر، از سادات مرعشی مهاجر به هند است. ...

از دیدگاه جامعه‌شناسی اقلیت‌های قومی و دینی به‌عنوان گروهی که به‌دلیل تفاوت‌هایشان با گروه اکثریت در معرض تبعیض‌ها و تمایزات قرار دارند و از مشارکت در زندگی اجتماعی کناره‌گیری می‌کنند، تعریف شده‌اند. این شاخص‌ها در بسیاری از جوامع مشاهده‌ می‌شود، اما مطالعه‌ای تحقیقی با روش مطالعات «جامعه‌شناسی تاریخی» دربارة ارامنة ساکن جلفای اصفهان در دورة صفوی نشان می‌دهد که با وجود مشخصات ظاهری این قوم، به‌...