در این مقاله با بررسی صنایع سنگی دوران نوسنگی در ناحیه جنوب شرق ایران و غرب پاکستان (بلوچستان)، ویژگی‌های کلی این صنایع در این دوران معرفی شده‌اند. صنایع نوسنگی در این ناحیه از محوطه‌های تپه یحیی، گازطویله و کوهبنان در کرمان ایران و مهرگره و کیلی‌گل‌محمد در بلوچستان پاکستان به دست آمده‌اند و کشف جدید محوطه نوسنگی بی‌سفال تل آتشی در کرمان باعث شده است که بتوانیم صنایع نوسنگی این منطقه را دارای و...

محوطه ی باستانی پوکردوال گرگان یک محوطه ی شاخص دوره ی نوسنگی در استان گلستان و شمال شرق ایران می باشد که در بررسی های سال 1378 شناسادی شده و در پائیز 1386 مورد کاوش قرار گرفته است. مطالعه ی گونه شناختی سفال های نوسنگی این محوطه، با توجه به کمبود اطلاعات باستان شناختی در رابطه با دوره ی نوسنگی منطقه، ما را قادر می سازد تا دریچه های تازه ای را به سوی باستان شناسی دوره ی نوسنگی شمال شرق ایران بگشا...

زاگرس مرکزی و نواحی شرقی آن به‌­لحاظ زیست‌محیطی شرایط به‌نسبت مناسبی برای شکل‌گیری استقرارهای باستانی دارند. از جمله نواحی شرقی آن می­توان به دشت میان‌کوهی ملایر اشاره کرد که در مجاورت دشت‌های همدان، نهاوند و بروجرد قرار گرفته است. طبق شواهد باستان‌شناختی، شروع استقرار در این دشت از دوره مس­و‌سنگ قدیم است؛ هرچند با بررسی‌های سال‌های اخیر، چندین محوطه از دوران نوسنگی نیز در منطقه شناسایی شده است...

فیروزه سنگی قیمتی یا نیمه قیمتی با رنگی متمایز از بافت زمین‌شناسی است. در فلات ایران از هزاره ششم و پنجم پ.م انسان‌ها از کانی فیروزه و خصوصیت رنگ متمایز آن بهره‌برداری می‌کرده‌اند. از منظر طبیعی کانی فیروزه در فلات ایران آنجا که شاهد کمربند کانی‌زایی مس هستیم وجود داشته و استفاده می‌شده است. از منظر فرهنگی قرارگیری استقرارهای باستانی با شواهد فیروزه در این کمربند و در نزدیکی منابع فیروزه نشان‌د...

: پیشینه استفاده از مهره ها به عنوان تزیین به دوره نوسنگی بر می گردد. در این دوره مهره ها از مواد کم ارزش و در دسترسی مانند گل ساخته می شدند. در اواسط دوره نوسنگی از مواد نیمه قیمتی - به و یژه سنگهای نیمه قیمتی عقیق، لاجوردوفیروزه- در ساخت زیورالات استفاده شده است.بعضی از این سنگها با تبادل کالا و تجارت با مناطق پیرامونی رواج و توسعه یافته اند. دلبستگی مردمان پیش ازتاریخ به این گونه از زیورالات...

امروزه در باستان­شناسی عصر نوسنگی، دیرین اقلیم­شناسی از رهیافت های بنیادین به شمار می آید. حدود هزارۀ دهم پ. م. تغییرات گستردۀ هولوسین، مقدمات انقلاب نوسنگی و پیدایش روستانشینی را فراهم کرد. تحولات هولوسین البته جغرافیای زیستی فلات ایران را هم دگرگون کرد؛ و در فاصلۀ حدود 800/12 پ. م. تا 500/3  سال پ. م. دمای هوا و پوشش گیاهی و جانوری آن به دفعات متحول شد؛ تا این که اقلیم فلات ایران در حدود 500/...

تحلیل روابط درون و برون منطقه‌ای دوران مفرغ در جلگه مازندران و دشت‌های میانکوهی آن بر اساس سفال، مسئله‌ی اصلی پژوهش حاضر است. سفال­های شاخص این دوران، خاکستری و سیاه براق و سفال قرمز ساده و منقوش (مفرغ قدیم) بوده است. نگارندگان، چگونگی وجود این سفال‌ها را در هفت محوطه‌ی کاوش‌شده و هشت محوطه‌ی بررسی‌شده‌ در این منطقه، ارزیابی و با سفال‌های مناطق همجوار مقایسه نمودند. این پژوهش اولا مشخص نموده که...

در شماره ی 4 مجله ی پژوهش های باستان شناسی ایران مقاله ای تحت عنوان «نوسنگی و نوسنگی شدن در سرزمین های پست شرق مازندران بر اساس بررسی های باستان شناختی» منتشر شده است که موضوع مورد بحث و برخی مفاهیم به کار رفته در آن مقاله، دستاویز نگارش مقاله ی حاضر شده است. نویسندگان مقاله ی مزبور بر اساس حضور محوطه های میان سنگی هم چون غارهای علی تپه، هوتو، کمربند و کمیشان و شناسایی تعدادی محوطه ی نوسنگی از ...

عصر مفرغ یکی از ادوار مهم فرهنگی در ایران است. هم زمان با عصر مفرغ، طیف وسیعی از زیورآلات مفرغی در مناطق مختلف ایران از جمله لرستان ساخته و پرداخته شد. سازندگان اشیاء مفرغی قوم کاسیت بودند که به خاطر هنر مفرغ¬سازی¬شان در دنیا معروف هستند. اقلیم منطقه و طبیعت، همچنین کانی شناسی منطقه بر روی ساخت اشیاء مفرغی تأثیر زیادی داشته است. تنوع و تعدد زیورآلات، ناشی از افزایش ثروت در جامعه بود. با توجه به...

دامنه های شمالی رشته کوه های البرز به نواحی پَست و جلگه ای منتهی به دریای مازندران محدود می گردند. بر اساس کاوش های باستان شناختی گذشته که در ناحیه شرق مازندران در محوطه هایی نظیر غارهای: هوتو، کمربند، کمیشان و التپه صورت گرفته بود مواد فرهنگی دوران فراپارینه سنگی و نوسنگی به دست آمد. این پژوهش ها و اطلاعات به دست آمده از کاوش ها و بررسی های باستان شناختی یاد شده در شرق مازندران در شمال ایران اط...