دشت خاوه در شهرستان دلفان (نورآباد) یکی از دشت های مهم زاگرس مرکزی است که در منطقة پشتکوه شرقی و در بین کوه های گرین و سفید کوه واقع شده است. در این دشت، 36 محوطة باستانی شناسایی شده که قدیم ترین آن ها مربوط به دورة نوسنگی بی سفال و جدیدترین آن ها مربوط به قرن های متأخر دورۀ اسلامی است. از این تعداد، بیست محوطه دارای بقایای دورة اشکانی بوده اند. مباحث مورد توجه در این مقاله اغلب براساس فعالیت ه...

در پایان دوره فراپارینه سنگی و انتقال به دوره نوسنگی، کوهپایه های زاگرس مرکزی را می توان یکی از چندین منطقه ای در خاورمیانه دانست که در آن تحولات بزرگی همچون تولید غذا ( اهلی کردن حیوان و گیاه) رخ داده است. همزمان با رشد کشاورزی، اهلی کردن حیوانات در شمال میان رودان و کوههای زاگرس و آناتولی جنوبی صورت گرفته است. زاگرس مرکزی شامل استآنهای کرمانشاه، لرستان، کردستان و ایلام می باشد. از اولین روستا...

پژوهش حاضر اولین بازنگری جامع در خصوص مطالعات باستان شناختی تپه عبدالحسین می باشد تا از این طریق گاهنگاری محوطه بازبینی شده و با مطالعه ی دقیق اشیا و اطلاعات به دست آمده از کاوش، شیوه ی معیشت ساکنین محوطه مشخص گردد. هم چنین با مطالعه ی جغرافیای ارتباطی تپه عبدالحسین با محوطه های هم دوره در زاگرس مرکزی و مطالعات تطبیقی ابزارها و اطلاعات، به تبیین برهم کنش های منطقه ای بپردازد. روش انجام این پژ...

ایزد بانوان باروری نگاه دارپرباری و ناظر بارداری و زایش بسیاری از تمدن های چندخدایی اند. فرهنگ های ساکن فلات ایران نیز، از دوران نوسنگی تا پایان سلسله ساسانی، به گونه های متفاوت، این ایزدبانوان را ستوده و برای بر سر مهر ماندن شان نیایش گاه و تندیس ساخته اند. پرشماری پیکرک های باروری نشان دهنده دیدگاه نیاکان ما به قوانین حاکم بر زندگی و هراس همیشگی آنان از روی گردانی طبیعت است.برای آسان تر شدن د...

سازماندهی تولید دست ابزارهای سنگی یکی از مهم ترین جنبه های مطالعاتی مصنوعات سنگی است. فرایند کاهشی تولید مصنوعات مشخص می سازد که چگونه مواد اولیه از خلال مراحل کاهشی آماده سازی و منتقل شده اند. این مراحل را می توان بر اساس بقایایی که از هریک از آنها باقی مانده است، ردیابی نمود. چنین مطالعاتی در توضیح تفاوت های میان مجموعه مصنوعات سنگی متعلق به یک دوران در یک منطقه و تنوع آنها در دوره های گوناگو...

در شماره ی 4 مجله ی پژوهش های باستان شناسی ایران مقاله ای تحت عنوان «نوسنگی و نوسنگی شدن در سرزمین های پست شرق مازندران بر اساس بررسی های باستان شناختی» منتشر شده است که موضوع مورد بحث و برخی مفاهیم به کار رفته در آن مقاله، دستاویز نگارش مقاله ی حاضر شده است. نویسندگان مقاله ی مزبور بر اساس حضور محوطه های میان سنگی هم چون غارهای علی تپه، هوتو، کمربند و کمیشان و شناسایی تعدادی محوطه ی نوسنگی از ...

دامنه های شمالی رشته کوه های البرز به نواحی پَست و جلگه ای منتهی به دریای مازندران محدود می گردند. بر اساس کاوش های باستان شناختی گذشته که در ناحیه شرق مازندران در محوطه هایی نظیر غارهای: هوتو، کمربند، کمیشان و التپه صورت گرفته بود مواد فرهنگی دوران فراپارینه سنگی و نوسنگی به دست آمد. این پژوهش ها و اطلاعات به دست آمده از کاوش ها و بررسی های باستان شناختی یاد شده در شرق مازندران در شمال ایران اط...

تشکیل دریاچه های سدی در محیط های آبرفتی که دارای آب و خاک حاصلخیز می باشند، علاوه بر تغییرات محیطی می تواند باعث جابجایی، از بین رفتن و یا تغییر الگوی استقرارگاههای انسانی در محدوده تشکیل دریاچه شود. وقوع زمین لغزش کبیرکوه و شکل گیری دریاچه سیمره در 4 مرحله، باعث تغییراتی در الگوی استقرار محوطه های باستانی شده است. هدف از این تحقیق، بررسی اثرات شکل گیری دریاچه سیمره بر استقرار محوطه های باستانی...

خراسان از نظر مطالعات فرهنگ های پیش از تاریخ ناشناخته است. در سال های اخیر پژوهش های مقدماتی در منطقه شرق شمالی ایران شروع شده است . رساله ی پیش روی ادامه ی همین پژوهش هاست. مقیاس مکانی این پژوهش حوزه ی شرق شمالی ایران با تاکید بر حوزه باستان شناسی چشم انداز میانکوهی دشت نیشابور و با تاکید جزیی تر بر روی استقرار بلوچ است. مقیاس زمانی این پژوهش ، نوسنگی است . دوره ای که جوامع انسانی به تدریج به ...

منطقه مورد مطالعه در این پژوهش دشت سملقان در شمال شرق ایران است که در غرب شهرستان بجنورد در استان خراسان شمالی قرار گرفته است. دشت سملقان دارای استقرارهای پیش از تاریخی متعددی است اما آثار دوره نوسنگی بر اساس لایه نگاری تنها از استقرار قلعه خان گزارش شده است.در این پژوهش استقرار قلعه خان مورد مسالعه قرار می گیرد و فراین گذر در دشت سملقان و با تاکید بر استقرار قلعه خان مورد بررسی قرار می گیرد. د...