ایقاع، میزان موسیقیِ موزون است؛ چنان‌که عروض میزان کلام منظوم است. ایقاع مانند عروض، دارای اوزانی است که آن­ها را در اصطلاح موسیقی قدیم ایران، ادوار یا ادوار ایقاعی گویند. ادوار ایقاعی از ارکان و ارکان نیز از نقره یا ضربه تشکیل شده‌ که این ضربات معادل حرف در شعر است. زمان‌های میان نقرات، تعیین‌کنندة وزن ایقاعی هستند. در این پژوهش علم ایقاع و عروض و کلیة نقاط مشترک و نیز تفاوت­هایی که آن‌ها در تق...

در دوره‌ی صفوی برخلاف ادوار گذشته مانند دوره‌ی تیموری بحث سازشناسی در رسالات موسیقی وجود ندارد و مؤلفان فقط به ذکر نام سازها در رسالات اکتفا کرده‌ا‌ند. بنابراین برای جستجو در این مقوله باید از منابع ارزشمند دیگر تاریخی بهره گرفت. به دلیل رفت‌وآمد بی‌شمار سیاحان، در این دوره تعداد بسیاری سفرنامه نوشته شده است که دربردارنده‌ی اطلاعات ارزشمندی از تاریخ و فرهنگ ایران هستند. در بین سفرنامه‌نویسان، ت...

عبدالعزیز بن عبدالقادر مراغی، پس از افول تیموریان، از زادگاه خود هرات به بورسا و دربار سلطان محمد بن مراد عثمانی رفت و رسالۀ موسیقی خود، نقاوةالادوار، را به او تقدیم کرد. با این‌که کلیات مطالبی که عبدالعزیز در رسالۀ خود آورده، برگرفته از رسالات پدرش است، گاه توضیحات مفیدی در رسالۀ او دیده می‌شود. به‌علاوه، او از برخی ابتکارات خود در این کتاب سخن گفته است؛ مثلاً، از دو شعبه‌ای که خود ابد...

واسطۀ هارمونیک، که از نسبت تألیفی یا همان نسبت هارمونیک به دست می‌آید، در کنار دو واسطۀ حسابی و هندسی، سه مقدار متوسط اصلی در ریاضیات قدیم را مشخص می‌کردند. در مقالۀ پیش رو قصد داریم تا جایگاه و تاریخچۀ این نسبت را در طول زمان مشخص کنیم. بنا بر این در بخش اول این نسبت و روابط منتج از آن معرفی می‌شوند. در بخش دوم تاریخچۀ مرتبط با این نسبت بیان می‌شود. در بخش سوم رسالات به جامانده از دورۀ علم اسل...

ادبیات عربی با سابقه درخشان و کهن خود نماد فرهنگ عظیمی است که در تعامل با سایر ملل، بر آن ها تأثیر گذاشته و از آن ها تأثیر پذیرفته است. شعر عربی با تأثیرپذیری از غرب و بر اساس سنت تطور، فراز و نشیب های زیادی به خود دید و مراحل مختلفی را طی نمود. این امر باعث خروج از سبک سنتی سرودن شعر و طغیان علیه دو عنصر اساسی شعر کلاسیک یعنی وزن و قافیه شد. قصیده عروضی خلیل پس از طی مسیری طولانی به شعر نو متص...

موضوع این رساله با چهار هدف؛ ترسیم مسیر منظمی برای دسته بندی و شناخت بست ها، فراهم ساختن منبع آموزشی شناسایی بست نقاشی ایرانی، آزمون روش های پیشنهادی بر روی نمونه های تاریخی و بررسی رسالات فنی منتشر شده به عنوان منبع فن شناسی، تعریف شده است. فرضیات رساله عبارتند از اینکه؛ در نقاشی ایرانی ویژگی های خاص و متفاوتی از حیث مواد و روش ها وجود داردکه تنها از طریق متون فنی کهن می توان به آن پی برد و ای...

0

سنت بداهه پردازی آزاد یکی از جذاب ترین موضوعات برای دنبال کنندگان اصول اجرای موسیقی قدیم به ویژه موسیقی دوره باروک است. اعمال این نوع از بداهه پردازی در مورد قطعاتی مربوط به دوره خاص نیازمند دانش و نگرشی است تا نوازنده را قادر سازد، بدون خارج شدن از اصول و سلیقه همان دوره به بداهه پردازی بر اساس ساختار موسیقی اقدام کند. برای درک اصول، مفاهیم و حس موسیقیایی دوره‌ای که مربوط به سال‌ها قبل است، مو...

سنت بداهه پردازی آزاد یکی از جذاب ترین موضوعات برای دنبال کنندگان اصول اجرای موسیقی قدیم به ویژه موسیقی دوره باروک است. اعمال این نوع از بداهه پردازی در مورد قطعاتی مربوط به دوره خاص نیازمند دانش و نگرشی است تا نوازنده را قادر سازد، بدون خارج شدن از اصول و سلیقه همان دوره به بداهه پردازی بر اساس ساختار موسیقی اقدام کند. برای درک اصول، مفاهیم و حس موسیقیایی دوره ای که مربوط به سال ها قبل است، مو...

در این پایان نامه، پس از مروری اجمالی بر دیدگاه مهمترین رسالات موسیقی پس از اسلام تا دوره ی صفوی در مورد ایقاع، به بررسی جایگاه و کارکرد ایقاع در موسیقی برخی فرهنگ های همسایه ی ایران پرداختیم. سپس، برخی آثار اجرا شده یا مکتوب در این فرهنگ صوتی را مورد تحلیل قرار دادیم. مسائل مورد مطالعه ی ما عبارت بودند از: میزان پیروی طرح ریتمیک ملدی از کلیشه ی ایقاع، تأثیر کیفیت شیوشی نقراتِ دور بر طرح ریتمیک ...