الاهیات تمدنی را می‌‌توان به دو مفهوم به‌کار برد: نگرش الاهیاتی به مقولات تمدنی، و نگاه تمدنی به موضوعات الاهیاتی. این مقاله، بسط این دو معنا از الاهیات تمدنی است تا در نخستین گام، مفهوم نگرش الاهیاتی به مقولات تمدنی را بررسی کرده و معنای این تعبیر (الاهیات تمدنی) را بنابر اصطلاح قدیم و جدید از الاهیات روشن نماید. آنگاه در گام دیگر امکان نگرش تمدنی به امور الاهیاتی و نمونه‌های ممکن آن (همچون غی...

در اندیشه تمدنی سید منیر الدین حسینی الهاشمی، تمدن بستر ساز ارتباط انسان با جامعه و طبیعت است و لازمه این ارتباط حضور تمدن هم در نحوه تأثیر انسان و جامعه بر طبیعت و هم در نحوه تأثیر طبیعت بر انسان و جامعه است. البته مناسبات و ابعاد حیات اجتماعی آن گاه وصف تمدنی می یابند که نهادینه شده باشند. اسلامی بودن تمدن به معنای جریان روشمند دین در تمامی حوزه های حیات تمدنی ـ اجتماعی بشر است. نظام مفاهیم (...

بر خرابه های ناشی از حملات مغول، یک کانون تمدنی فعال، به کوشش عالم برجسته، ریاضیدان و منجم مشهور و فقیه و متکلم شایسته، حضرت خواجه نصیرالدین طوسی بنا شد. ویژگی های خاص این مرد دانشی، سبب شکل گیری این کانون تمدنی گردید. نقطة درخشان این کانون، رصدخانة مراغه بود که طالب علمان و دانشمندانی از سراسر عالم اسلامی در آنجا فرود می آمدند. در این مقال، پس از بیان کلیاتی دربارة این کانون تمدنی، فهرستی از...

در جهان معاصر و در پی تجدید حیات اندیشة اسلامی، که یکی از دستاوردهای انقلاب مبارک اسلامی در ایران است، توجه به موضوع مهدویت در حکم عصارة کتاب خداوند و عترت پیامبر اکرم(ص) و قلة بعثت انبیای عظام(س) به‌طرز چشمگیری رو به افزایش است. این جریان به توجه به نشانه‌های ظهور در جامعة معاصر دامن زده است. تتبع در آیات و روایات مربوط به نشانه‌های ظهور و دورة آخرالزمان و تلاش برای استخراج راهبردهای اساسی شی...

در چند دهه­ی اخیر، نظام مردم سالاری دینی، به مثابه­ی نظام سیاسی برآمده از آموزه­های اسلامی، مورد توجه متفکران در حوزه­های مختلفِ علوم انسانی قرار گرفته و از زوایا و رویکردهای گوناگون بدان نگریسته شده است. یکی از رویکردهایی که کمتر مورد توجه قرار گرفته، رویکرد تمدنی است؛ بدین معنا که این نظام به مثابه­ی بخشی از سیر تکاملی انقلاب اسلامی، چه ظرفیت­هایی برای شکل­گیری تمدن اسلامی دارد؟ در این مقاله، ...

علاوه­بر ایرانی که امروز در مرزهای سیاسی محصور شده­است، ایرانی دیگر داریم با ماهیت فرهنگی که به­عنوان حوزه­ای تمدنی، چند برابر سرزمین فعلی ایران را دربرمی­گیرد و کشورهایی مانند افغانستان و تاجیکستان را به­طور کامل و بخش­هایی از پاکستان، هند، کشورهای آسیای میانه و قفقاز، عراق و سرزمین­هایی را که اکراد در آن زندگی­می­کنند نیز شامل می­شود که این خود، عظمت حوزه­ تمدنی ایران را نشان­می­دهد؛ این حوزه...