بررسی تطبیقی الگوهای عشق ممنوع (سودابه و سیاوش، زلیخا و یوسف و فدر و هیپولیت)* دکتر محمدرضا روزبه1 دانشیار دانشگاه لرستان فریبا ایازی دانش آموخته ادبیّات فارسی چکیده قصّه­های «سودابه و سیاوش»، «زلیخا و یوسف»، «فدر و هیپولیت» مشهورترین الگوهای عشق ممنوع نامادری به ناپسری در ادبیّات جهان هستند که از دل سه فرهنـگ گوناگون پدید آمده­اند. بررســی شبـاهت­ها و تفاوت­های این سه قصّه در حوزۀ ادبیّات تطب...

چکیده شهاب ترشیزی از شعرای دوره قاجار (1176-1215) است. وی منظومه های متعددی دارد که از جمله ی آن ها مثنوی یوسف و زلیخاست. این منظومه در بحر هزج مسدس محذوف سروده شده است و حدود1200بیت دارد و ظاهراَ به تقلید از منظومه ی یوسف و زلیخای جامی به نظم در آمده است. داستان یوسف و زلیخا قصه ای قرآنی است و قصص گوناگون نیز بر اساس قرآن کریم به شرح ماجرا پرداخته اند، برای بررسی تطبیقی، این منظومه با قصص ق...

مثنوی "یوسف و زلیخا" یکی از سروده های "ملّاحاذق هروی" از شاعران قرن 12 و 13 ه . ق. است. این دیوان در مجموعه ای بالغ بر4000 بیت در قالب مثنوی سروده شده که در اثر حاضر، حدود 2000 بیت از آن تصحیح شده است و شیوه ی تصحیح، روش التقاطی بوده است. نسخه دارای 65 عنوان می باشد و بعضی از عناوین، تمثیل هایی است که شاعر برای روشن شدن مفهوم در میان داستان ها ذکر کرده است. موضوع نسخه، داستان عشق زلیخا، همسر ع...

انعکاس داستان زندگی پیامبران یکی از بن مایه های اصلی نزد شاعران است . با بازخوانی زندگی حضرت یوسف در قرآن و استخراج و مطالعه تلمیحاتی که در دیوان صائب از این داستان انعکاس یافته است در می یابیم که بازتاب زندگی یوسف د رآینه صور خیال صائب به قدری متنوع ومواج است که می توان به استناد نمونه های شعری مدعی شد ‘ صائب در بیان تمام زوایای زندگی یوسف چیزی را فرو گذار نکرده است . از جمله رؤیای آغاز داستا...

تجزیه و تحلیل اجزاء و عناصر سازنده­ی متن یک داستان، زمینه­ی شناخت بیشتر آن را فراهم  می­آورد و نقاط قوت و ضعف آن را باز می­نمایاند. در پژوهش حاضر طرح داستان "یوسف و زلیخا"ی جامی به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده­ی آن، از دیدگاه چند تن از ساختارگرایان بررسی و تحلیل شده است. در این داستان، ابتدا وضعیت متعادل برقرار است؛ یوسف به دنیا می­آید و زلیخا در خواب بر او دل می­بندد. سپس حادثه رخ می­دهد؛ یو...

عرفان و تصوّف، از جمله نیرومندترین جریان های فکری و معنوی است، که برای چندین قرن متمادی، در گستره سرزمین های اسلامی، حضوری پُر رنگ داشته است. این امر، باعث گردیده تا بسیاری از مظاهر فرهنگی اهل اسلام، خصوصاٌ هنر و ادبیات ایشان، تحت تأثیر این مکتب فکری قرار گیرد. گرایش اهل عرفان به باطن، و استفاده فراوان عرفا از رمز و نماد برای بیان آموزه های معرفتی، از جمله مواردی است که در ادبیات و هنرِ نگارگری تأث...

داستان یوسف و زلیخا از جمله­داستان­هایی­­است که در ادبیات فارسی بازنمودی­گسترده داشته است. افزون بر تلمیحات و مضمون­پردازی­های فراوانی که با توجه به­اشخاص و رویدادهای این­داستان در متون ادبی دیده می­شود، روایت یادشده با شاخ و برگ­ها و رنگ­آمیزی­های گوناگون، گاه به صورت منظومه­ای مستقل، به رشته­ی نظم درآمده است. واکاوی این منظومه­ها نشان می­دهد که با وجود یکسان بودن شخصیت­ها و رویدادهای اصلی، می...