صاحب نظران تحلیل گفتمان در تحلیل متون ادبی، افزون بر جنبه های صوری و واژگانی، بر عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نیز تأکید دارند. نورمن فرکلاف، از نظریه پردازان تحلیل گفتمان انتقادی، متون را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی می کند. این شیوه در توصیف و کشف دیدگاه های فکری نویسندگان و رویکردهای سیاسی و اجتماعی آنان کارآمد است. در این پژوهش رمان جزیرۀ سرگردانی، نوشتۀ سیمین دانشور، با استفاده ا...

بارشد شتابان شهرنشینی از زمان وقوع انقلاب صنعتی در نیمه قرن هیجدهم،انواع مزاحمتها و آلودگی­های ناشی از استقرار پاره­ای از واحدهای تولیدی،صنعتی و خدماتی در داخل شهرها مطرح گردید. به گونه­ای که امروزه بسیاری از برنامه­ریزان و مسئولان مدیریت شهری آن را از معضلات جدی فراروی توسعه شهری تلقی می­کنند. از این رو نظریه­پردازان علوم برنامه­ریزی و اقتصاد شهری تاکید ویژه­ای بر حرکت هدفمند، در راستای استقرا...

    زمان روایی یا به تعبیر ژِرار ژِنت زمان داستانی، در انتقال مفاهیم، شخصیّت­پردازی و توصیف نقشی غیر قابل انکار دارد. استفادة از مؤلفه‌های زمان روایی و لایه­های مختلف زمان، از بارزترین ویژگی­های رمان دو جلدی سیمین دانشور به شمار می­رود. در این پژوهش، نویسندگان با روش استقرایی، مؤلفه­های زمان روایی را در سه مقولۀ نظم، تَداوم و بَسامد در رمان دو جلدی «جزیرة سرگردانی» و «ساربان سرگردان» سیمین دانشور مو...

نشانه‌شناسی اجتماعی از رویکردهای نوین بینارشته‌ای در حوزه پژوهش‌های ادبی‌ است که تأویل نشانه‌ها در متن را با توجه به خاستگاه اجتماعی گفتمان مورد مطالعه قرار می‌دهد. کلنکن‌برگ از نظریه‌پردازان این حوزه‌‌، با تبیین پاره‌ای از مفاهیم نشانه‌شناسی اجتماعی نظیر "هنجارها"‌‌، "نیروهای دوگانه رمزگان‌های نشانه‌ای" و "امنیت یا عدم امنیت نشانه‌ای" سازوکارها و کارکردهای بدیعی برای حضور نشانه‌ها در متن متصّور...

بنابردیدگاه فمینیسم، زنان و مردان از ارزش ذاتی برابر برخوردارند اما در بیشتر جوامع بشری، افراد برای گروه مردان امتیاز ویژه ای قائل اند. لذا حرکتی اجتماعی نیاز است تا برابری و مساوات را بین زنان و مردان برقرار کند. نظریه پردازان فمینیسم پدرسالاری، سلطه جویی نظام مند همه ی مردان علیه همه ی زنان، را منشأ ظلم قلمداد می کنند. ویرجینیا وولف ، نظریه پرداز و رمان نویس زن بریتانیایی و پیشتاز در عرصه ی م...

رمان و داستان کوتاه به زندگی فرد در اجتماع می پردازند به همین دلیل با جامعه رابطه ی تنگاتنگی دارند؛ از انجا که اصلی ترین مشخصه ی این گونه های داستانی واقع گرایی است، آینه ای هستند که زندگی واقعی را بازتاب می دهند. این پژوهش در مورد بررسی سیمای زن ایرانی در سه رمان سیمین دانشور: سووشون، جزیره ی سرگردانی و ساربان سرگردان و هفت داستان کوتاه از داستان های جلال آل احمد به نام های سمنو پزان،زن زیاد...

آفرینش متن بدون ارتباط با میراث ادبی و متون قبل از آن صورت نمی‌گیرد. رُمان و داستان کوتاه معاصر فارسی ژانری (نوع ادبی) نسبتاً نوپاست. ارتباط این ژانر نوپدید با میراث فرهنگی پُردیرینة ایران موضوعی درخور تأمّل است. در نقد ادبی به منظور بررسی ارتباط بین متون، رویکردی نو به نام بینامتنیّت مطرح است. این پژوهش بر پایة دیدگاه یکی از مؤثّرترین نظریّه‌پردازان حوزة بینامتنیّت یعنی ژِرار ژنِت، منتقد فرانسوی، شکل گر...

در این مقاله، به بررسی نقش زنان در فعّالیّت¬های سیاسی انعکاس یافته در رمان¬های ساربان سرگردان، عطر رازیانه، راز سرزمین من و سمفونی مردگان پرداخته شده است. روش این پژوهش نیزتحلیلی و توصیفی است. شخصیت¬های زن در رمان نویسندگان زن، از نظر مشارکت سیاسی نقش فعّالی داشتند. آن¬ها نه تنها از آگاهی سیاسی بالایی برخوردار هستند و درباره مسائل سیاسی گوناگون جامعه به اظهارنظر می¬پردازند؛ بلکه خود عضو احزاب هستن...

این پژوهش خط سیر موقعیت‌های سیمین دانشور، اولین رمان‌نویس زن در ادبیات ایران، را با تکیه بر جامعه‌شناسی تولیدکنندگان آثار ادبی پیر بوردیو ترسیم می‌نماید. در طرح بوردیو اثر هنری با ویژگی‌های تولیدکننده تبیین می‌شود. او در این راستا روش ساختارگرایی تکوینی را پیشنهاد می‌دهد. در ساختارگرایی تکوینی ساختار به لحاظ تاریخی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. این روش تکوین ساخت اجتماعی میدان ادبی و شکل‌گیری منش ک...

اقتباس از شعر جاهلی، محدود به پارسی سرایان قرن­های چهارم و پنجم نمی‌شود، بلکه شاعران قرن­های ششم و هفتم و بعد از آن نیز، با تغییر رویکرد، به بهره­گیری از آن پرداخته­اند. خواجوی کرمانی، شاعر مشهور قرن هشتم، با دو رویکرد متفاوت به تأثیرپذیری از شعر جاهلی پرداخته­است؛ اول اینکه وی در زمینه‌ی ایستادن وگریستن براطلال و دمن، خطاب به ساربان، وصف سفر، و به ویژه، بیان فراق و غم هجران در کوچ یاران، با رو...