دولت مفهومی جدال برانگیز، دالی واحد با مدلول‌های متنوع و متکثر، و نیز پدیده‌ای مناقشه برانگیز با مشکلات بیشمار در معنا، مفهوم و کاربرد است. درحالیکه، برخی دولت را پدیده‌ای متأخر می‌دانند که پیشینه آن به قرن شانزدهم میلادی بازمی‌گردد، برخی دیگر دولت را گونهای ویژه از حکومت میدانند که هر نظم اجتماعی نیازمند آن است. در ایران باستان، مفهوم دولت و حکمرانی تنها با مفهوم نهاد شهریاری معنا و مفهوم می‌ی...

تاریخ شاهان محلی فارس در زمان سلوکی و اشکانی بیشتر از طبقه‌بندی و مطالعه سکه‌هایی که از آنان بجای مانده بازسازی شده است، با سقوط امپراتوری هخامنشی و روی‌کار آمدن سلوکی‌ها و اشکانیان، ایالت فارس برای مدتی از استقلال داخلی برخوردار شد، والیان این ایالت از حکام محلی منطقه بودند. سکه‌های ماقبل ساسانی مهم‌ترین اسناد این دوران هستند که می‌توانند شناخت بهتری از این منطقه به ما ارائه کنند. در طبقه‌بندی...

در خصوص نسب و وابستگی خاندانی در دوره‌ی نخست هخامنشی تحقیقات و فرضیات بسیاری مطرح‌شده است. در تاریخ‌نگاری شرقی که گاه، بافتی افسانه‌ای و اسطوره‌ای به خود می‌گیرد، تشخیص اعقاب و اخلاف و وابستگی خاندانیِ قهرمان- شاهان که به‌طور نسبی تا سطح الوهیت بالابرده می‌شدند، کار چندان راحتی به نظر نمی‌آید. سؤال این پژوهش به‌این‌ترتیب است که در ابتدای این سلسله انتقال قدرت به شاخه‌ای دیگر از خاندان هخامنشی تا...

جای خالی پژوهش در باب تأثیر شاهنشاهی هخامنشی بر ایالات شرقی از یک سو ناشی از سکوت نویسندگان کلاسیک در پرداختن به این سرزمین‌هاست و از سوی دیگر به کمبود آثار باستان‌شناختی مربوط به هخامنشیان در منطقة مزبور بازمی‌گردد. در مقالة حاضر، به یاری آثار یادمانی و مدارک اقتصادی و اداری به دست آمده از مراکز شاهنشاهی، نظیر کتیبه‌های سلطنتی، نقوش برجستة یادمانی و اسناد اداری و نیز آثار باستان‌شناختی سعی شده...

شاهنشاهی ایران از از حاکمیت فرمانروایان پارس در جنوب ایران در آمده است . این خاندان شاهی توانستند به بیش از دو قرن از نیمه سده شش تا اواخر سده سوم قبل میلاد خاور باستان را از لحاظ سیاسی به وحدت و یک پارچه گی برسانند پادشاه بزرگ یا شاهنشاه پارس پادشاهی خود را مر حوم اقوام پر شماری می دانست که قدرت شهریاری او را به رسمیت می شنا ختند و آنرا وابسطه به منابعی هر چند دور دست می دیدند که به اختیار او ...

در ایران باستان به روایت‌های نوشتاری و نقوش بازمانده، موسیقی از جایگاه بالایی برخوردار بوده است، و اغلب شاهان و دولت‌مردان به موسیقی اهمیت می‌دادند. از این دوران، نام سازهای بسیاری باقی‌مانده است که نقوش برخی از آن‌ها، در نقش برجسته‌ها، طرح‌ و نقش روی ظروف دوران مختلف، قابل شناسایی است. در این مقاله، به سازهای ایران باستان که روی ظروف و نقش برجسته‌ها باقی‌مانده، پرداخته شده است؛ با بررسی آن‌ها،...

فرهنگ و تمدن هخامنشی از جایگاه ویژه ای در میان دیگر فرهنگ ها و تمدن های مشرق زمین برخوردار است. این امتیاز به لحاظ عواملی چند حاصل شده است که از آن میان می توان، آمیختگی عناصر هنری بومی و بیگانه در قالبی نو، گستره ی فراخ امپراتوری ایران و حضور مقتدرانه ی حکومتی قانون مند را برشمرد. هنر هخامنشی، هنر درباری و متاثر از هنر ملل تابعه ی امپراتوری مانند بین النهرین، مصر، آسیای صغیر، عیلام و اورارتو...

هم زمان با ورود پارسی ها به غرب ایران، شاید در اواخر هزاره ی دوم، در این نواحی حکومت هایی از جمله ماناها، الیپی ها و به ویژه عیلامی ها حضور داشتند. در این میان عیلام از جایگاه ویژه ای برخوردار بود و موقعیت سیاسی آن به خاطر درگیری دائمی که در هزاره ی اول با حکومت های میان رودانی به ویژه آشور داشت از اهمیت بالایی برخوردار بود. پارسی ها به دنبال ورود به این نواحی به تدریج وارد روابط سیاسی با دولت ...

دوران اولیه شاهنشاهی هخامنشی با در نظر گرفتن دوران سلطنت کوروش دوم هخامنشی تا پایان دوران داریوش یکم - با در نظر گرفتن دوران کوتاه شاهنشاهی کمبوجیه در بین دو قدرت اول و ثانوی دولت هخامنشی - قریب به یک سوم دوران کل هخامنشیان را در بر می گیرد. بی گمان اقتدار و توان آن دولت در همین عهد به اوج می رسد و آنچه باقی می ماند نتایج و شرایطی است که بر ساختار اولیه آن تکیه دارد. اهمیت این دوران بر کسی پوشی...

با روی کار آمدن هخامنشیان دوره ای نوین در تاریخ ایران آغاز گردید. گسترش جغرافیایی و ازدیاد نفوس در این دوره سبب ایجاد نیازهای جدید جدید در جامعه گردید. برای پاسخگویی به این نیازها، هخامنشیان نیازمند برنامه ریزی دقیق و بهبود اوضاع القتصادی،حمل و نقل، بازرگانی و ... بودند. یکی از راههای موثر در پاسخگویی به این نیازها،به وجود آمدن مشاغل متعدد و متناسب با خواست شاهان هخامنشی و نیاز جامعه بود و از ط...