انقلاب مشروطه یکی از مهم­ترین عوامل تحوّل در حوزه‌ی سیاست، اجتماع، فرهنگ و ادبیات در عصر حاضر به شمار می­رود. از نتایج مهم این نهضت، تفکیک و تقسیم جامعه‌ی ایران به دو دوره‌ی سنتی و مدرن است؛ این تقسیم­بندی در ادب مشروطه و معاصر نمود تام و تمام داشته است. از جمله نتایج برخورد سنت و مدرنیسم در عرصه‌ی شعر فارسی پیدایی شیوه‌ی جدیدی موسوم به شعر نیمایی است که همگام با شعر کلاسیک تا امروز جریان دارد. ...

قید به سبب جایگاه لغزانش در جمله‌، کارکردهای گوناگونی دارد‌. در شعر سنتی‌، جایگاه قید در بیت‌، مقیّد به چارچوب تساوی مصراع‌ها و نظام قافیه است؛ اما جایگاه قید در شعر نو محدودیّت شعر سنّتی را ندارد‌. نیما شمار زیادی از اشعار نوی خود را با قید آغاز می‌کند و بیشترین کاربرد قیدهای آغازین اشعار نیما را سه قید‌ مکان، زمان و حالت‌ تشکیل می‌دهد‌. اینکه چرا نیما شعرهای خود را با قید آغاز می‌کند، پرسش این پ...

طرحی که «نیمایوشیج» از «شاعری» ارائه می­داد، یک طرح انتزاعی، آکادمیک و گسسته از زندگی و زمانه­ی او نبود، بلکه طرح زندگی و گزارش احساسات، آرزوها، و آرمان­های مردم معاصرخود بود و از این چشم انداز با سنت­های شاعرانه­ی سرزمین او هیچ‏گونه همانندی نداشت! پیش از نیما، شیوه­های سنتی شعر فارسی «شاعری کردن» را از پیوند با زندگی و واقعیت­های دردناک آن دور کرده بود و آن را در قرنطینه و قُرق «قدرت های سیاسی»...

در مورد چگونگی پیشرفت علم، تا کنون دیدگاه‌های گوناگونی مطرح شده است که در این بین، تامس کوهن، نظریه‌پرداز فلسفه‌ی علم، پیشرفت و تحول در علم را حاصل ناکارآمدی اصول اصلی یا پارادایم-های یک علم و ظهور و جایگزینی اصول رقیب آن می‌داند. کوهن، این نظریه را در قالب الگویی چند مرحله‌ایی با نام‌های: علم عادی، بحران، انقلاب و علم عادی جدید، تبیین کرده‌است که البته هر کدام از این مراحل دارای تعاریف خاص خود...

رمانتیسم رویکردی مبتنی بر احساس درتقابل با عقل محوری به شمار می آید. این مکتب در ایران بعد از دوران مشروطه شکل گرفت و نیما با سرودن شعر "افسانه" آن را تکامل بخشید و در ادامه ی آن شاعران رمانتیکی چون فریدون توللی و نادر نادرپور شعر رمانتیسم ایرانی را به حد اعتلا و عظمت خود رساندند. بینامتنیت به معنی شیوه های متعددی است که هر متن ادبی به واسطه ی آنها به طور تفکیک ناپذیری با سایر متن ها از رهگذر...

رمانتیسم در ایران حاصل شرایط سیاسی اجتماعی خاصی بود، که متعاقب اوج گیری چالش میان جلوه‌های گوناگون سنت، تجدد و بحران برخاسته از آن بود. نیما یوشیج، بنیان‌گذار شعر نو از جمله شاعرانی است که در فضای رمانتیک طبع آزمایی کرده است و بن مایه های رمانتیسم در شعر او تا به جایی است که نمی‌توان آن را از اشعار نیما جدا کرد. رمانتیسم نیما حد فاصل رمانتیسم ناسیونالیستی مشروطه و رمانتیسم احساساتی عصر پس از او...

چکیده: شعر خانوادۀ سرباز روایتی شعرگونه است که در آن عناصر روایی چون زاویۀ دید، درون مایه، شخصیّت پردازی، فضا و پیرنگ که اساس و پایۀ هر روایت است، به کار گرفته شده است. وجود سه رکن آغاز، میانه و پایان بر اساس تعریف ارسطو از روایت و توالی آن ها روایتی منسجم با پیرنگی مناسب را پدید آورده است. نیما در عناصر روایی چون شخصیّت پردازی، صحنه پردازی و فضا گرایش خود را به رمانتیسم نشان می دهد؛ در مقابل تنه...

نیما یوشیج و خلیل مطران، از پیشگامان شعر نو، در ادبیات فارسی وعربی به شمار می­روند. روحیه متفاوت آن دو، سبب شده تا پدیده­های طبیعی، در شعر هر یک از این دو، رنگی ویژه به خود بگیرد. هر کدام، در عالم خیال شاعرانه، از «شیر»، نمادی متناسب با احساسات درونی خود خلق نموده­اند که یکی ناتوان و گریان، و دیگری، شجاع و غرّان است. شیر در قصیده­ی نیما، نمادی از آزادی­خواهان در بند است و رنگی به شدت واقعگرایانه...

توصیف نوعی شیو? بیان است که به وسیل? آن می توان اشیاء، آدم ها، رفتارها یا صحنه ها را با کلمات آفرید یا نمایش داد. توصیف از ویژگی های اساسی شعر معاصر است و نیما آن را جزو مسائل محوری نظریّ? خویش قرار داده است. مسأل? این رساله بررسی ویژگی های توصیف یعنی موضوع، انواع، تکنیک و کارکردهای توصیف در شعر چهار شاعر برجست? معاصر (نیما، اخوان ثالث، شاملو و فرّخزاد) بویژه بر اساس نظریّ? توصیفی نیماست. بررسی ها...

نام شهریار، این "تب کرده­ی عشق"[1] با غزل سنتی در شعر فارسی پیوند خورده است. او سنت­گرایی بود که روی به سوی نوگرایی داشت، و از سوی دیگر، غالب نوگرایان، وی را در غزل سنتی در شعر معاصر، سرآمد می­شمرند. عشق و شوریدگی، جان‌مایه‌ی اصلی غزل‌های اوست. در ابتدای جوانی، عشقی زمینی خرمن وجود او را به آتش کشید، اما ناکامی در این دل‌باختگی، وی را به سوی عشقی عرفانی و آسمانی سوق داد. غزل­های او وصف حال این ...