با ظهورِ اشعارِ منثور و سپید ، سخت می توان تفاوتی محسوس میان جمله ای از یک «رمان» و قسمتی از یک «شعر منثور» احساس کرد؛ با آنکه امروزه بسیاری از نظریه پردازان، با بیان برخی خطِ تمایزها مانند عنصرِ «استعاری» و عنصرِ «مَجازی» خواسته اند تا بین شعر و دیگر متون ادبی، تمایز قائل شوند، به نظر می رسد باز در این مسئله، به بُن بست هایی برخورده اند. از مهم ترین خصایصِ شعر کلاسیک فارسی، عناصرِ موسیقایی، وزنی و عروض...

شعر متعهد شعری است که با گرایش به ایدئولوژی مثبت و تکیه بر من جمعی، از ارزشهای انسانی اعم از آسمانی یا قراردادی  برای «انسان» در معنای فلسفی- دینی یا اخلاقی آن و یا برای «مردم» در مفهوم حقوقی آن دفاع می‌کند. این نوع شعر بنا به رسالتی که دارد از جنبه‌های تعلیمی خالی نیست. منتها بار تعلیمی و نیز شگرد بیانی این اشعار به اقتضای بافت موقعیتی و نیز نوع ادبی آنها متفاوت است. این مسأله در شعر متعهد فار...

شعر فارسی ازجهت یگانگی شکل و معنا در زمان رودکی قالب اساسی خود را می‌یابد؛ اما ساخت هنری بیت شعر فارسی در عهد رودکی و هم‌زمانانش هنوز به استقلال کامل نرسیده است. از موقعیت دید نحوی نیز، بیت شعر ادبیات کلاسیک جمله‌ای دارای مضمون واحد است؛ بنابراین، بیت خردترین واحد شکل و مضمون شعر است. در شعر حافظ بیت نه‌تنها از لحاظ ریتم، آهنگ و نحو، بلکه ازنظر معنا هم در تناسب با ابیات دیگر شعر استقلال دارد. د...

ادبیات فارسی کلاسیک را اگر به تمامی ، ادبیات تغزل و عشق نتوان نامید، اما بی شک بخش عمده ای از آن را باید در قلمرو عشق و غزل دانست؛ یگانه فرمانروای این خطّه نیز کسی نیست، جز «معشوق» که هردم به شکلی و جامه ای در می آید و جلوه گری می کند؛ گاهی آسمانی می شود و گاهی زمینی. گاه نیز معشوق، زمینی- آسمانی است. هدف این پژوهش بررسی این تحوّل، تنوّع و دگرگونی در دوره های مختلف شعر کلاسیک فارسی است؛ به این منظ...

شعر فارسی در نتیجۀ آشنایی با ادبیات غرب، هم از لحاظ مضمون و محتوا، و هم از لحاظ فرم متحول شد. از گونه‌‌های تحول در شعر فارسیِ عصر مشروطه به‌کارگیری تعدادی قافیۀ جدید است که به شعر غرب تعلق داشت و در ادبیات کلاسیک ما بی‌‌سابقه بود. شعرای مشروطه از رهگذر شعر ترک، که پیش از ادبیات ایران به سبب ارتباط با دنیای غرب وارد عصر تجدد شده بود، با این نوع قوافی آشنا شدند و آن‌ها را در شعر خود به کار بردند. ...

در تاریخ ایران بعد از اسلام، از زمان‌های گذشته تاکنون، انجمن‌های ادبی در شکل-گیری و روند تکاملی شعر فارسی نقش درخوری داشته‌اند. انجمن‌های ادبی از آغاز حکومت طاهریان تا زمان مشروطه مهم‌ترین انجمن‌های ادبی به شمار می‌آیند. با آغاز نهضت مشروطیت ایران انجمن‌های ادبی نقش پررنگ‌تری در روند دگرگونی شعر معاصر عهده‌دار شدند. بسیاری از تغییرات و دگرگونی‌ها در شعر مشروطه از درون این انجمن‌ها شکل گرفت و اس...

رشیدالدین وطواط از جمله قصیده‌سرایان قرن ششم هجری است که تبحر خاصی در به‌کارگیری صناعات ادبی داشته و شعر گفتن برای او ابزاری برای به نمایش درآوردن مهارت‌های بلاغی بوده است. شعر او در میان محققان معاصر چندان مقبولیت نیافته‌ و اغلب کسانی که در حوزة آثار کلاسیک فارسی تحقیق کرده‌اند بیشتر کتاب حدائق‌السحر و دیدگاه‌های انتقادی وطواط در این کتاب را مدنظر داشته‌اند و به شعر و شرح حال او نپرداخته‌اند. ...

ترجمه پذیری عبارت است از قابلیت انتقال یک معنی از زبانی به زبان دیگر بدون آنکه تغییری اساسی در آن صورت گیرد، و لذا ترجمه ناپذیری هم وقتی مطرح می شود که معنائی بدون تغییر مهم قابل انتقال به زبان دیگری نباشد . شعر فارسی از ویژگی های زبان شناختی و از محسنات ادبی فارسی برخوردار است که اغلب انها گرچه قابل فهمند ولی قابل ترجمه نیستند . این ظرافت ها و زیبائی های ادبی مانند وزن ، قافیه ، شیوائی ، رسائی...

ادبیات فارسی کلاسیک را اگر به تمامی ، ادبیات تغزل و عشق نتوان نامید، اما بی شک بخش عمده ای از آن را باید در قلمرو عشق و غزل دانست؛ یگانه فرمانروای این خطّه نیز کسی نیست، جز «معشوق» که هردم به شکلی و جامه ای در می آید و جلوه گری می کند؛ گاهی آسمانی می شود و گاهی زمینی. گاه نیز معشوق، زمینی- آسمانی است. هدف این پژوهش بررسی این تحوّل، تنوّع و دگرگونی در دوره های مختلف شعر کلاسیک فارسی است؛ به این منظ...

از زمان سرایش«افسانه» اثر وزین نیما (1301 ش.) تا کنون شعر نو در انواع و سبکهایی خاص همواره مسیر هایی متفاوت را پیموده است. شاید به جرات بتوان اذعان کرد که بیشتر این مسیرها از روند اصلی و هدف وجودی شعر فاصله گرفته و همواره در تنگناهای گوناگونی قرار گرفته است. اگرچه در ادب امروزین، نیما را پدر شعر نو فارسی نامیده اند، امّا به نظر می رسد وی نتوانست به اوج قلّه های این بدعت تازه دست یابد و پس از او ...