نهاد ها، سازمان ها و ساختار اداری هر جامعه از جمله آثار حیات اجتماعی و تمدنی آن جامعه محسوب می شوند؛ لذا تغییر و تحول این ساختار ها و سازمان ها از موضوعات اساسی در بررسی سوابق تاریخی و فرهنگی هر جامعه است. در این میان ساختار اداری ایران اگرچه در دوره های تاریخی در ظاهر از ویژگی ها و کارکردهای مشابهی برخوردار بوده است، اما بررسی ها نشان می دهد سازمان های اداری در دوره های گوناگون و حکومت های مخت...

تجدّد و مدرنیته، گامی اساسی و ضروری برای ترقی و توسعه ی هر جامعه ای میباشد ، با توجه به این مهم سوال اصلی در این پژوهش چگونگی تعامل ناصرالدین شاه با این پدیده می باشد.دراین تحقیق با روشی تحلیلی تلاش شده است ضمن تحلیل و بررسی علل و عوامل اجتماعی ،سیاسی و اقتصادی تمایل ناصرالدین شاه به مدرنیته ،رویکرد این شاه قاجار به مبانی و مفاهیم بنیانی تجدّد،آموزش نوین،نهادهای مدنی و مطبوعات،مدرنیزاسیون ودرنهای...

با روی کارآمدن دولت صفویه، رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، سبک تازه­ای از عزاداری به نام روضه­خوانی و  نوعی نمایش مذهبی همراه با اشعار و متون مرتبط با واقعة کربلا با ایجاد تکیه­ها، حسینیه­ها و موقوفات به وجود آمد. این مراسم و آیین­ها در دوران قاجار برای کسب مشروعیت مردمی، با شدت و گسترش بیشتری دنبال می شد، در این زمان هر طبقه و صنف برای برگزاری عزاداری سعی می­کردند تا از طریق ساختن تکیه و وقف آن، ...

یکی از موضوعات مورد توجه سفرنامه‌نویسان دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه، وضعیت و جایگاه اجتماعی زنان در آن دوره بوده است. در این دوره، رفت و آمد بین ایران و اروپا افزایش یافت و دو تن از اروپائیانی که در دوره ناصری به ایران آمدند، مری شیل (همسر وزیر مختار انگلیس) و ادوارد یاکوب پولاک (پزشک اتریشی) بوده‌اند. آنها مجموعه مشاهدات خود را در مورد آداب و رسوم و اوضاع سیاسی اجتماعی زنان ایرانی به رشته تحریر د...

رساله ی حاضر در برگیرنده رخدادهای اقتصادی و سیاسی دوره سلطنت ناصرالدین شاه و سه سال اول حکومت مظفرالدین شاه است . محدوده ی مکانی آن بطور عمده مربوط به ایران و مراکز اقتصادی در پیوند با فعالیتهای تجاری و اقتصادی محمد حسن ملقب به امین الضرب می شود . تا آنجا که به تکاپوها و کوشش های امین الضرب در خارج از محدوده ی ایران مرتبط می شده ، بررسی های لازم صورت گرفته است . شهرهایی مثل قاهره ، استانبول ، ه...

امنیت اجتماعی در پرتو تغییرات درونی ایران در عرصه قدرت سیاسی- حوزه عمومی و نیز تحولات جهان بیرونی قرن نوزدهم دچار قبض و بسط مفهومی و معنایی گردید. ارزیابی این مساله که امنیت اجتماعی چرا و تحت تاثیر چه عواملی، موضوع توجه برخی نخبگان قدرت و اندیشمندان جدید قرار گرفت و کدام مولفه­ها در توسعه مفهومی- کارکردی آن اثرگذار بودند، محور نوشتار حاضر است. با کاربست روش تحلیل تاریخی می­توان گفت در دوره ناصر...

دوره قاجار، عصر اوجِ رواجِ القاب در ایران بوده است؛ دوره ای که بیش از نیمی از بزرگان، شاهزادگان، روحانیون، تجّار و حتی کارمندان اداری، دارای لقب بودند. اعطای القاب و دریافت آن به گونه ای بود که فرد با ارتقا درجه و یافتن منصب بالاتر یا شغلی مهم تر، به لقب مهم تری دست می یافت؛ چنان که میرزا یحیی خان برادر میرزا حسین خان سپهسالار ابتدا لقب معتمدالملک یافت و بعدها ملقب به مشیرالدوله شد. بدین ترتیب، هد...

مطالعات صورت گرفته در زمینه وضعیت اقتصادی ایران در عصر ناصرالدین شاه نشان می‌دهد که شاه و دولتمردان این عهد نتوانستند با اتخاذ راهکارهای علمی، عملی کشور را از بحران مالی و کسری بودجه برهانند. لاجرم برای تأمین پول مورد نیاز به استقراض خارجی روی آوردند با ترور ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفرالدین شاه ،این میراث شوم گریبانگیر این شاه پیر نیز گردید. ناتوانی در افزایش درآمد از طریق مدیریت صحیح و ز...

به منظور بررسی نقش سیاسی و اجتماعی زنان خاندان قاجار، مطالعه ی حرمسراهای این دوران اهمیت به سزایی خواهند داشت. موقعیت حرمسرا های دوره ی قاجار و کارکردهای سیاسی – اجتماعی آن، ضرورت تعمق در این نهاد را برای تبیین ساخت سیاسی دولت قاجاریه ایجاب می کند. برخی موضوعات، در محدوده ی کارکردهای حرم، اهمیت بیشتری خواهند داشت؛ از جمله: 1-روند ورود زنان به حرمسراهای شاهان قاجار چگونه بوده است؛ 2- زندگی آنان ...

تاسیس سلسله قاجار همزمان با دو رخداد است که عبارتند از توجه مجدد به مذهب تشیع به عنوان دین رسمی کشور از سوی حاکمان قاجار و قدرت گیری روحانیون با تفوق مکتب اصولی بر اخباری که پیشرفت آن در طول دوران قاجاریه از قدرت نهاد سلطنت می کاست بنابراین شاهان قاجار توجه به مسائل مذهبی را برای جلب توجه روحانیون و مردم مدنظر قرار دادند. مردم نیز با آگاهی از کارآمدی مذهب در مواردی از آن برای مقابله با دولت و پ...