هرچند ادبیات و فرهنگ تاجیکی همواره با تحولات و دگرگونی های بزرگ اجتماعی بوده، هرگز در هیچ مقطع تاریخی قدرت و توانایی اش را ازدست نداده است. سدۀ نوزدهم یکی از دوره های بسیار بااهمیت در تاریخ ادب و فرهنگ تاجیک است. شرایط خاص تاریخی حاکم بر این دوره سبب شده بود که تاجیکستان در شرایط سیاسی و اجتماعی دشواری به سر برد. در نیمۀ اول عصر نوزدهم ادبیات تاجیک در روند ادبی «دوزبانی» (ازبکی و تاجیکی) قرار د...

مقایسه و بررسی تطبیقی آثار نویسندگان ایرانی و روس چون فردوسی توسی و الکساندر پوشکین، امکان آشنایی بیشتر را با فرهنگ مردم ایران و روسیّه به ما می‌‌دهد. باوجودی‌که ادبیّات کلاسیک فارسی و روسی از نظر سبک و محتوا، شباهت زیادی به یکدیگر ندارند، در حین مطالعة داستان‌‌های عاشقانة ادبیّات فارسی و روسی، یک سوژة مشترک دیده شد که البتّه تأثیر ادبیّات شرق در داستان روسی، مشخّص است. سوژة مشترک در دو ادبیّات متفاوت...

هرچند بین ملت ایران و تاجیکستان ریشه های عمیق تاریخی و اشتراکات فرهنگی و ادبی و زبانی وجود دارد، متأسفانه رشد این مشترکات در طول تاریخ برای تاجیکان یکسان نبوده است. در دوران حاکمیت شوروی، رهبران وقت کشور با تغییر الفبای فارسی به لاتینی و سپس سیریلیک تیشه بر ریشۀ فرهنگ و علم و ادب مردم تاجیک زدند و به جدایی آن ها از میراث گران سنگ کهن خود منجر شدند؛ بنابراین، زمانه ایجاب می کرد تا راه های برون ر...

صدر الدین عینی (1256ـ1333ش/1878ـ1954م) پیشگام ادبیات نوین فارسی ـ تاجیکی قرن بیستم ورارود به شمار می‌آید. او منتقد، شاعر، نویسنده، تاریخ‌نویس و زبانشناس بوده و آثاری در هر یک از این زمینه‌ها خلق کرده که بیشتر آنها سهم بزرگی در دگرگونی‌های ادبی، اجتماعی و فرهنگی ورارود قرن بیستم داشته است. نگاه ویژۀ عینی در بیشتر آثارش با تعریف خاص سوسیالیسم روسی معنا می‌یابد. این تحقیق با نگاهی انتقادی در پی پا...

این کار پژوهشی از مقدمه، دو فصل ، نتیجه گیری و فهرست منابع تشکیل شده است. فصل اول ، بخش نظری و عملی کار در ارتباط با زبان روسی است. در این بخش ، فرهنگ زبانی، گفتار شفاهی و عمده ویژگی های آن، خطاب در معاشرت فرهنگی، مورد بررسی قرار می گیرد و برای خطاب در گفتار شفاهی روسی طبقه بندی ارایه می شود. فصل دوم نیز تحقیق نظری و عملی است که قسمت اعظم آن مربوط به زبان فارسی می باشد. در این بخش، ابتدا فر...

حماسۀ نارت­ها برگرفته از ادبیات فولکلور مردم اوستیا و مایۀ فخر و غرور آن مردم است. در پژوهش پیش­روی به بررسی معادل اسامی و واقعیت­های فرهنگی و تاریخی در ترجمۀ روسی متن به قلم آ.آ. دزانتیف و ت.آ.هامیتسایوا می­پردازیم. سیریلیک گشتن الفبای نگارش زبان اوسی به سال 1954 موجب تغییرات آوایی به ویژه در اسامی خاص فرهنگ زبان آسی گشته است. مترجمان که هر دو دارای ملیت اوستیایی هستند و مسلط به زبان روسی، در ...

نگاهی کلی به رسانه‌های خبری بازاری تاجیک که عده‌ای به آن «مطبوعات زرد» می‌گویند، نشان‌دهندة تأثیر بی‌واسطۀ مطبوعات روسی به این رسانه‌هاست. این مقاله با هدف بررسی و مقایسۀ مهم‌ترین رسانه‌های خبری بازاری، یعنی نشریات، رادیو و تلویزیون در تاجیکستان و روسیه نوشته شده است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دو دوره در مطبوعات شوروی قابل‌ شناسایی است: دورۀ اول، ابتدای دورۀ بازسازی و دورۀ دوم، پس از دو...

گسترش روابط دوجانبۀ ادبیات معارف‌پروری و دورۀ نوی آن (جدیدیه) در تاریخ افکار اجتماعی دیدگاهی نوین گشود. ش. مرجانی از دانشمندان برجستۀ معارف‌پرور تاتار است که در کنار دیگر دانشمندان این جریان برای ترقی حیات و برابر کردن تمام ارکان فرهنگ و ادب با سطح اروپایی تلاش کرده است. فعالیت‌های مرجانی نشان‌دهندة ارتباط او با حوزة تمدن ایرانی است. او از دوران نوجوانی با زبان فارسی تاجیکی آشنا بوده و برای طال...

با توجه به گسترش روزافزون تبادلات تجاری بین کشورهای جهان لزوم بررسی راههای معادل یابی اصطلاحات قراردادهای خرید و فروش در زبانهای مختلف بیشتر حس می شود. در این کار سعی شده تا ضمن بررسی تعدادی از اصطلاحات پرکاربرد قراردادهای خرید و فروش در زبان روسی و معادلهای پیشنهادی در فرهنگ های موجود دو زبانه روسی فارسی ،راههای معادل یابی آنها به فارسی مورد بررسی بیشتر قرار گیرد. همچنین اشکالات موجود در فرهنگ...

نقش زبان روسی در شکل گیری فرهنگ و دیدگاه های امروز مردم اکرائین اجتناب ناپذیر بوده است، زبان اوکرائینی و روسی به عنوان زبان های مورد کاربرد بین این دو ملت تأثیرات اجتماعی و روانی خود را باقی گذارده اند و پدیده دوزبانه گی در میان مردم اکرائین ایجاد گردیده است. امروزه با تلاش برای پیوستن اوکرائین به اتحادیه اروپا، موضوع تأثیرگذاری زبان روسی و تأثیرات و تبعات آن، مورد توجه زبانشناسان و جامعه شناسا...