قصه های عامیانه ایرانی، مانند قصه های عامیانه دیگر ملل، ریشه در عقاید و باورهای مردم دارد. کارکرد اصلی این قصه ها نیز انتقال اندیشه ها، باورها و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است. توتمیسم ریشه در ادیان و اعتقادات باستانی و ماقبل تاریخی دارد که از نمونه های ابتدایی و آغازین ادیان بشر شمرده می شود. توتمیسم، گیاهان و یا حیوانات خاصی را مقدس می داند و براساس این اعتقاد، زندگی و معیشت انسان ابتدایی شکل ...

چکیده«نخودی» از افسانه های معروف سحر و جادو ایرانی است که ده ها روایت آن در مناطق مختلف وجود دارد. در این قصّه، موجودی نیمه و کوچک با کمک حیوانات وحشی موفق می شود حق خود را از شاه بگیرد. جز روایت های ایرانی، ده ها روایت در ادبیات کودک جهان از این داستان دیده می شود و معادل تیپ 700 و 715 جهانی آرنه تامسون است. تمام روایت ها آغازی واحد دارند که تولد قهرمان است و با کنش های متفاوت ادامه می یابند. د...

چکیده در این جستار، یکی از داستان‌های هفت پیکر نظامی با عنوان «گنبد سیاه» براساس نقد اسطوره­شناختی یا کهن الگویی تحلیل می­شود. نخست این قصه را از نظر شکل و ساخت داستانی و خط سیر رویدادهای داستان براساس هرم فریتاگ بررسی کرده ایم. ساختار روایتی قصه گنبد سیاه مانند دیگر داستان‌های کلاسیک و پیشامدرن، از سیری خطی پیروی می‌کند که دارای سه مرحله شروع، اوج و فرود یا نقطه پایان است. سپس خوانشی دیگرگونه ...

اگر پذیرفته باشیم که ادبیات مخلوق اجتماع است، باید این را نیز بپذیریم که هدف های آن نمی تواند از هدف های مردمی که آن را می سازند، جدا باشد. قصه و افسانه در ادبیات، زمان شروع معینی ندارد. میل به تربیت نسل جوان و انتقال تاریخ قوم به آنان، شاید دلیل به وجود آمدن داستان های حماسی و قهرمانی باشد و افسانه ها و قصه ها همسفران داستان گویان، ساربانان و کاروانیان شرق و غرب و شمال و جنوب بوده است. هر بار ...

تاکنون پیرامون شخیصت افراسیاب ـ سردار نام‌دار تورانی ـ که در آثار حماسی این سرزمین در جرگة پراهمیت‌ترین شخصیت‌های اهریمنی بشمار می‌رود، سخن بسیار رفته است. این پژوهش تلاش دارد تا ضمن بررسی آثار مذهبی کهن، متون میانه و متون دوره اسلامی براساس ترتیب تاریخی به ریشه‌یابی اسطوره‌ای این شخصیت دست یابد و حدس دانش‌مند فرانسوی benevenist را که گفته بود افراسیاب احتمالاً تالی دیو خشک‌سالی (اپه‌ئوشا) است،...

سندبادنامه نوشته محمد بن علی ظهیری سمرقندی از نوع ادب تمثیلی است که با نثری مصنوع در قرن ششم نگاشته شده است. این کتاب شامل یک داستان اصلی و سی و سه داستان کوتاه فرعی است. این حکایات در موضوعات مختلفی چون مکر و دسیسه زنان، شاهان و شاهزادگان و حیوانات سخن گو و... و متضمن مسائل اخلاقی صریح و روشن است. در این پژوهش، پس از تقسیم داستان ها از نظر موضوع و درون مایه، عناصر دیگر داستان از جمله شخصیت، زم...

ابو مسلم نامه، داستان بلند عامیانه دوره صفویه،بن مایه ی مذهبی و دینی داردو مضمون و محور عمده اش تضاد میان خوارج با محبان خاندان پیامبر(ص)است؛ عناصر عمده عامیانه در این داستان بلندعبارتند از: وجود قهرمانان قصه مانند ابومسلم و یاران وی که همیشه در مقابل ضد قهرمانانی چون حاکمان و وزرای ظالم و دشمنان اهل بیت(ع)،پیروز هستند. مطلق گرایی، که باپیروزی مطلق ابومسلم و یاران او در میدان جنگ، نمود پیدا می ...

قصه، همچون هر اثر داستانی دیگر از عناصری تشکیل می شود که مهم ترین آن ها شخصیت است. نویسندگان آثار داستانی، متناسب با هر اثر داستانی، شیوه ها و شگردهای خاصی را برای پردازش صحیح و مطلوب شخصیت به کار می گیرند. بنابراین بررسی و تحلیل پردازش آن ها، می تواند ملاک و معیار مناسبی برای تعیین ارزشمندی یک اثر ادبی و میزان موفقیت نویسنده ی آن باشد. این تحقیق با هدف بررسی عنصر شخصیت در تفسیر سوره ی یوسف (ع...