پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی وجوه بینامتنی ژرار ژنت با نظریه بلاغت اسلامی در نفثه‌المصدور می‌پردازد. بر این اساس انواع بینامتنی آشکار ـ تعمدی، پنهان ـ تعمدی و ضمنی و وجوه تطبیقی آن‌ها در بلاغت اسلامی از جمله تضمین، نقل‌ قول، ارسال‌المثل، وامگیری، الهام و بازآفرینی، اقتباس، تلمیح، ترجمه، نقل، تشابه، نسخ و انتحال و قلب در این اثر بررسی می‌شود. بررسی میزان استفاده از متون پیشین بر اساس نظریه ژنت و ت...

روان‌شناسی شخصیت مؤلفان آثار ادبی از زیرشاخه‌های دانش نوبنیان روان‌شناسی ادبیات است. این رویکرد پژوهشی تأثیر صفات شخصیتی نویسنده در شکل‌گیری ساختار درونی و بعد زیبایی‌شناختی اثر ادبی را مورد بررسی قرار می‌دهد. نفثه المصدور زیدری از منابع ارزشمند جهت بررسی از این منظر به شمار می‌رود. زیدری با خود افشایی و حضور ملموس در اثرش، امکان چنین جستاری را به دست محقق می‌دهد. در مقاله حاضر، شخصیت زیدری بر ...

این مقاله ضمن معرفی رویکرد شناختی به استعاره، درصدد است مفاهیم استعاری شکل گرفته در کتاب نفثۀ­المصدور محمد زیدری را بررسی کند. هدف از انجام این پژوهش، شناخت ساختار ذهنی زیدری نسبت به اتفاقاتی است که در زمان او واقع شده است. از آنجا که زبان، ابزاری در جهت کشف ساختار نظام شناختی انسان و استعاره مفهومی است، بیانگر کارکرد محتوایی انطباق حوزه­های مبدأ و مقصد بوده و هر استعاره به نوعی بازتابنده ذهنیت...

دیوان رسالت، تنظیم کننده اسناد و مدارک دولتی و مسئول روابط دیپلماتیک مملکت خوارزم با سایر دول و از جمله دیوان های مهم دوره خوارزمشاهیان بود که رؤسای آن از بین دبیران و دانشمندان برجسته انتخاب می شدند. نامه ها و منشأت دبیران و رؤسای دیوان رسالت شامل: نامه های دیوانی، منشور، فتح نامه و سوگندنامه بود. از میان رؤسای مهم دیوانی می توان به رشید الدین وطواط اشاره کرد که علاوه بر انجام وظیفه در این سمت...

ساختارگرایی، مطالعه دقیق یک اثر و کشف چارچوب حاکم بر آن است که هدف از آن، یافتن واحدهای یک اثر و کشف ارتباط بین آن هاست. ساختارگرایان تمام پدیده ها و رخدادهای عالم را دارای ساختارهای مشخص می دانند و بر همین اساس به بررسی این ساختارها و اجزای تشکیل دهنده آن ها و ارتباط این اجزاء با یکدیگر می پردازند. در ادبیات، ساختارگرایی عبارت از تحقیق در ساختارهای آثار ادبی و شناخت انواع این آثار است. این تحق...

ساختارگرایی، مطالعة دقیق یک اثر و کشف چارچوب حاکم بر آن است که هدف از آن، یافتن واحدهای یک اثر و کشف ارتباط بین آن‌هاست. ساختارگرایان تمام پدیده‌ها و رخدادهای عالم را دارای ساختارهای مشخص‌ می‌دانند و بر همین اساس به بررسی این ساختارها و اجزای تشکیل‌دهندة آن‌ها و ارتباط این اجزاء با یکدیگر‌ می‌پردازند. در ادبیات، ساختارگرایی عبارت از تحقیق در ساختارهای آثار ادبی و شناخت انواع این آثار است. این ت...

نشانه‏شناسی فرهنگی مفهومی است که در پی انتخاب عناصر فرهنگی به عنوان نخستین موضوعات مورد بررسی از سوی نشانه‏شناسان ایجاد شد. این دانش مدل‏های ذهنی و مادی‏ای را که برای درک فرهنگ خود و دیگری می‏سازیم بررسی می‏نماید؛ از این رو صرفاً با یک فرهنگ منفرد مواجه نیست، بلکه بیشتر با روابط میان فرهنگ‏ها درگیر است. بنابراین، از جمله کاربردهای این دانش، بررسی متونی است که به طور همزمان میزبان دو یا چند فرهنگ...

از آنجا که این دو اثر (کلیله و دمنه و مرزبان نامه) از نمونه های نثر فنی و مصنوع ادب فارسی به شمار می آید در این میان گرایش نویسنده به استفاده از صور خیال به ویژه تشبیه و استعاره در خور تأمل است. و در این آثار سعی شده است که کلام نویسنده به کلام شاعر نزدیک شود و بهانه ای برای استفاده از صور خیال باشد که این امر بخصوص در مرزبان نامه ملموس تر است. و نویسنده همواره سعی در آن داشته تا از صور خیال بی...

در طول تاریخ ایران، جنگ های بسیاری به وقوع پیوسته است که شاید مهم ترین و مخرّب ترین آن، هجوم بی رحمانه قوم وحشی و بیابان نشین مغول باشد. به طور کلّی، هر جنگی خسارات متعدّد به همراه دارد. گذشته از کشتار وسیع و خسارات مادّی فراوانی که جبران آن نیازمند گذشت زمان است؛ خسارات روحی و روانی و اخلاقی و فرهنگی نیز در شمار آثار و پیامدهای منفی جنگ های بزرگ است که جبران آن به سادگی ممکن نیست و حتّی شاید تا چند...

*     نفثه‌المصدور یکی از آثار مهم تاریخی، ادبی اوایل قرن هفتم هجری قمری است. شهاب الدّین محمّد خرندزی زیدری نسوی در سال 628 (ه.ق) - چهار سال پس از مرگ سلطان جلال الدّین خوارزمشاه- این اثر را به منظور شرح مصایب خود در زمان ملازمت و پس از مفارقت از سلطان، خطاب به یکی از متنفذین دیار خود نوشته است. اگرچه نویسندة اثر قصد داستان گویی نداشته؛ امّا ترتیب انتخاب ماجراها، نظمی علّی و معلولی به همراه بن مایه...