واژه دنیا با یکصد و پانزده بار تکرار، یکی از پرکاربردترین و کلیدی­ترین واژگان قرآن مجید است که مداقه در معنای کاربردی آن- مانند تمام الفاظ مصحف شریف- امری ضروری است؛ ازاین‌رو در این پژوهش تلاش می­شود به تصویری درست از معنای واژه دنیا در قرآن دست یازیم. یافته­های این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی ـ کتابخانه­ای نوشته شده است، بیانگر این مطلب است که اگر واژة دنیا از ریشه دنو باشد، مؤنث «أد...

دین مبین اسلام و کلام‌‌الله مجید برای مطالعه و کتابخوانی و کسب علم ارزش و اعتبار خاصی قائل شده است. اهمیت کتابخوانی در اسلام به‌قدری است که معجزة پیامبر اکرم (ص) از نوع کتاب است و در این کتاب مقدس هم اولین آیاتی که بر پیامبر (ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ کتاب، قلم، و علم توأم شده است. اهمیت کتاب و کتابخوانی و عظمت و شرافت کتاب در اسلام تا حدی است که خداوند متعال به قلم و به آنچه می‌نویس...

زبان و به دنبال آن واژگان، ریشه در فرهنگ­ها، سنت­ها و نظام خاص زندگی در هر جامعه­ای دارد و متأثّر از جهان‌بینی دربرگیرندۀ آن است. بسیاری از واژگان قرآنی نیز پس از گذر از جهان­بینی جاهلی و ورود به جهان‌بینی قرآنی، عناصر معناشناختی تازه­ای پیدا کردند و در دورۀ پس از قرآن نیز با عنایت به گذر زمان، دچار تحوّل معنایی متناسب با حاکمیت فکری دورۀ خویش شدند. شناخت روند تحوّلات معنایی آن دسته از واژگان قرآن...

امّی بودن پیامبر اکرم(ص) در معنای ناتوانی در خواندن و نوشتن، یکی از مباحثی است که قرآن کریم  بر آن تصریح دارد. آیات، روایات و اسناد تاریخی این مطلب را به طور حتم اثبات می کنند که پیامبر اکرم(ص) تا زمان بعثت توانایی خواندن و نوشتن نداشت. این مهم مورد اتّفاق اندیشمندان اسلامی فریقین می باشد. امّا با وجود این، شبهات فراوانی در این باره از سوی برخی از مستشرقان مطرح گردیده که معتقدند پیامبر اکرم(ص) قبل...

معنا‌شناسی شناختی، از شاخه‌های اصلی زبان‌شناسی شناختی بوده که به تحلیل معنا بر پایة شناخت می‌پردازد. این نگرش می‌تواند با استفاده از مبانی نظری خود همچون مبحث توسعة حقیقی و شمولی با استعاره‌های مفهومی و طرح‌واره‌های تصویری، در تحلیل معنای سوره‌های قرآن نقش مهمی ایفا کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، ابژه‌های معنایی سورة «کهف» را با رویکرد معنا‌شناسی شناختی بررسی کرده تا معانی نهفته و یا متعد...

معنا‌شناسی شناختی، از شاخه‌های اصلی زبان‌شناسی شناختی بوده که به تحلیل معنا بر پایة شناخت می‌پردازد. این نگرش می‌تواند با استفاده از مبانی نظری خود همچون مبحث توسعة حقیقی و شمولی با استعاره‌های مفهومی و طرح‌واره‌های تصویری، در تحلیل معنای سوره‌های قرآن نقش مهمی ایفا کند. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، ابژه‌های معنایی سورة «کهف» را با رویکرد معنا‌شناسی شناختی بررسی کرده تا معانی نهفته و یا متعد...

در این جستار به واژگان و عبارت هایی می پردازیم که در یک بازة زمانی به دلیل های ویژه ای در زبان گفتاری یا نوشتاری شهروندان یک مرز و بوم فراگیر، یا به گفته ای دیگر «مد» می شوند و سپس کاربرد و تأثیرشان با گذشت زمان دگرگون می گردد یا از میان می رود. ما چنین واژگان و عبارت هایی را به ترتیب «مدواژه» و «عبارت مد» می نامیم. پیشینة پژوهش دربارة مدواژه در کشور آلمان به سدة نوزدهم میلادی باز می گردد و از ...

در حوزه اسلامی مشخصه های برشمرده شده از اقرار زبانی و عمل ظاهری تا تصدیق قلبی و معرفت باطنی نوسان داشته است. خارج بودن عمل از حوزه مفهومی ایمان و تعبیر ایمان به دلبستگی درونی پسندیده ترین مشخصه های برشمرده شده در حوزه اندیشه اسلامی ارزیابی می گردد. متعلق ایمان جایگاه قابل توجهی در بحث ایمان دارد ولی ارتباطی به مفهوم ایمان ندارد. هر چند می تواند در گونه بندی ایمان موثر باشد. پذیرش گونه برای ایما...

برای ارائة مفهومی از آنچه که از آن به «تربیت اسلامی» یاد می شود، تاکنون عمدتاً واژة «تربیت» مورد اهتمام واقع شده است؛ ولی آیا براستی این واژه به تنهایی کفایت می کند و یا اینکه در آموزه های اسلامی واژه های دیگری هست که از بررسی مجموع آنها می توان تربیت اسلامی را ارائه نمود؟ به نظر می رسد که واژة «تربیت» به تنهایی کفایت نمی کند و لازم است در کنار آن واژگانی چون «تنشئه، هدایت، رشد، اصلاح، تزکیه، ت...