در فقه امامیه و به تبع آن قانون مدنی، اختصاص خیار مجلس به بیع، از مسلّمات شمرده میشود تا جایی که بعضی آن را از ضروریات فقه امامیه میدانند و برخی بر آن ادعای اجماع کردهاند؛ اگر چه کسانی چون مالک و ابوحنیفه اساساً ثبوت آن را به شکل مشهور، انکار کرده و از برخی چون شافعی، قول به تفصیل دیگری هم نقل شده است. از آن جا که معاملات، اموری توقیفی و تعبدی نیستند و واگذار به عرف عقلا بوده و نوعاً ملاک احکام آ...

هدف از اجرای این پژوهش مقایسه ی اهمیت ملاک های رایج انتخاب کتاب کودک برای والدین و کودکان بوده است. روش پژوهش ارزیابانه و از نوع کاربردی بود. جامعه این پژوهش را دو جامعه فرعی تشکیل داد. نخست جامعه والدین کودکان بین سنین 7 تا 12 سال شهر مشهد که کودکان آن ها عضو کتابخانه عمومی یا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بودند. دوم جامعه کودکان همان سنین در شهر مشهد که خود عضوی از مراکز یاد شده بودند. ا...

هدف از اجرای این پژوهش شناسایی و مقایسه میزان اهمیت ملاک های نوجوانان شهری و روستایی انتخاب کتاب بر اساس شرایط اجتماعی، امکانات شهری و روستایی بود. جامعه آماری این پژوهش متشکل از تمامی دانش آموزان 12 تا 16 سال مدارس شهرستان کاشمر شامل مناطق شهری و روستایی بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. نتایج به دست آمده میزان اهمیت هریک ازملاک های اصلی و ملاک های فرعی انتخاب کتاب برای نوجوانان شهری و ...

حکم نمازمسافر از احکام مسلم اسلام است و یکی از مسائلی که اثر عمیقی برآن می گذارد و موجب تغییر در کمیت آن می شود، سفر است که قصرنماز مسافر مکلف را به دنبال می آورد. در این راستا آن چه که باعث واکاوی مجدد بحث شده است این است که پیمودن راه، موجب قصروکوتاه شدن نماز می شود، یا مشقت و سختی که در اثر سفر حاصل می گردد، که بنابر نظر اول صرف پیمودن راه به مقدار معین موجب شکسته شدن نماز می باشد و وسائل پی...

 تأثیر مقتضیات هر عصر بر استنباط احکام، از مسلمات شریعت خاتم است و در سخنان برخی از فقها به این واقعیت اشاره شده است. در میان ایشان، امام خمینی، مبانی نظریة  تعیین‌کننده بودن دو عنصر زمان و مکان در اجتهاد را مطرح کردند. بحث اطاعت زن از همسر در حیطة وظایف واجب و نشوز و امتناع وی از پذیرفتن این امر، در زمرة مقررات متغیر است که تحت تأثیر برخی مؤلفه‌های زمانی...

اجتهاد صحیح، ساختار مجموعه­ای از گزاره­های شرعی یک حوزه از فقه، در گرو شناخت موضوعات، احکام، غایات و ارتباط این ارکان با یکدیگر است. غایت تشریع گزاره های شرعی حوزه ولایت قهری، تأمین مصالح مولی علیه است و غرض از ولایت مالی ولی قهری، تأمین منافع مادی اوست. این مصالح اعم از مصلحت حفظ و یا مصلحت افزایش اموال مولی‏علیه است. بر اساس این غایت، چیستی و محدوده موضوعات این گزاره­ها شکل می­گیرد و به تبع آ...

ماندن یا نماندن موضوع اسبابى دارد که با توجه به تنوع موضوع به عینى و غیرعینى تقسیم مى‏شود. با استقرا در روایات و متون فقهى، مى‏توان به این اسباب دست یافت; چنان که »استحاله« برگرفته از روایات و »فهم عرفى« برآورده از متون فقهى است. اما درباره استحاله باید گفت که ملاک صدق استحاله، تغییر صورت نوعیه است. با این ملاک مى‏توان به مصداق‏یابى استحاله در تغییراتى دست یافت که بر ماده تحمیل مى‏شود; تغییراتى...

اداره حکومت نیازمند قوانین متنوعی است که ممکن است بر پایه ضرورت‌ها، مصلحت‌ها و شرایط تزاحمی وضع شده، با احکام اولیه متفاوت باشد. با بررسی مؤلفه «ماهیت قانون»، «کارکرد قانون» و «فرآیند تبدیل فتوا به قانون» می‌توان دریافت که ماهیت قانون و فتوا، به ویژه از نظر ملاک و مصلحت، متفاوت بوده و نسبت میان این دو عموم و خصوص من وجه است. قانون از نظر کارکرد، وسیع‌تر از فتواست و قانون‌گذار ضمن تأکید بر احکام...

رویکرد اتمیستی در فهم نصوص دینی در اجتهاد، نظامی فقهی به بار می آورد که احکامی اجرا نشدنی دارد، ملاک مندی احکام را به تعارفی تجملی فرو می کاهد، ربط روشنی با مقاصد شریعت ندارد، به نصوص مراجعۀ گزینشی می کند و بسیاری از نصوص دینی را وامی نهد. در مقابل، رویکرد زمینه گرا به نصوص، منظومه ای فقهی به بار می آورد که هیچ حکم اجرا نشدنی ا ی ندارد، ملاک محور است، تحقق مقاصد شریعت را هدف می گیرد، همۀ آموزه ...

از راهکارهای مهم در فرایند اجتهاد و استنباط احکام شرعی، تنقیح مناط است. با اعمال این شیوه می توان، به ملاک حکم دست یافت و به آن قطع پیدا نمود و از این رو بر خلاف قیاس مستنبط العله، مورد قبول فقیهان شیعه است. کسانی که از تجربه کافی در استنباط احکام شرعی و نیز از ملکه اجتهاد برخوردارند، می-توانند با الغای خصوصیت به شیوه سبر و تقسیم، به این کار اقدام نمایند. در این مقاله، کوشش شده است با ارائه تعر...