حماسۀ ‌دینی ضریرنامه، سرودۀ ملانورعلی ورمزیاری به گویش کردی گورانی است. این منظومه که از حماسه‌های دینی و تاریخی ادب محلی کردی به‌شمار می­رود، حادثۀ عظیم عاشورا را از آغاز تا انجام و نیز، قیام ضریر را به زبان حماسی و در قالب مثنوی به نظم کشیده است که برگردانی آزاد از ضریرنامۀ خزائی است. چنان‌که نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد، زبان روایی و لحن حماسی و فاخر این منظومه از ویژگی‌های برجستۀ آن به‌حساب می‌آ...

ستی­ نامه ­ها بخشی از ادبیات کهن پارسی را تشکیل می­ دهد که به شدت تحت تأثیر ادبیات هند قرار دارد. سوز و گداز نوعی خبوشانی یکی از این منظومه ­هایی است که از حیث درون مایه به این مسئله می­ پردازد. نگاهی به ساختار این اثر نشان می ­دهد که شاعر با استفاده از شگردهای ویژه­ ای این داستان را به رشته نظم در آورده است؛ تا جایی که اگر به صورت دیگر روایت می شد، حلاوت داستانی آن از بین می­رفت. برای تحلیل شی...

اقوامی که قرن ها در ناحیه ای زیسته اند، همواره شاهد وقوع رخدادهای گوارا و ناگوار، دشوار و سهل بوده اند. پیروزی ها داشته اند و فتح ها، شکست ها و هزیمت ها، جهان گشایی و پهلوانی ها. راندن مهاجمان و پذیرا شدن آنان. گذشتگان رفتند و بستری از خاطرات حماسی برای آیندگان فراهم آوردند، خاطراتی که استواری مبانی ملیت آنان است، و از همین خاطرات است که ا سطوره ها، افسانه ها، داستان ها و قصه ها پدید أمدند....

پژوهش حاضر به تحلیل بن مایه­های  داستانی  منظومه ی عزیز و نگار می­پردازد  که جزو قصه های فلکلور و عامیانه ای است که به صورت روایی و سینه به سینه  و در منطقه ای خاص نقل می شده است. منظومه­ای که بن مایه های داستانی آن از انواع حماسی، عاشقانه، شگفت انگیز و کرامت است. این منظومه ی محلی و عامیانه در منطقه ی طالقان، مورد هیچ گونه تحقیقی قرار نگرفته و معرفی آن در قدم اول از اهداف این پژوهش است. سیر ای...

بررسی ساختاری آثار کلاسیک روایی، جایگاه مناسبی برای کشف روابط مؤلفه های داستانی با زبان است. پیرنگ کامل منظومه عاشقانه مهر و ماه (جمالی دهلوی، 1353) بستری مناسب برای نشان دادن این روابط فراهم می کند. در زبان غنایی منظومه مذکور کارکرد ادبی و عاطفی زبان بر سایر نقش های زبانی غالب است. هدف نگارنده در این جستار، جمع سه نظریه متمایز در حوزۀ ساختار داستان و کارکردهای زبان است که درنهایت، به الگویی کل...

این پژوهش برآن است که با معرفی یکی از چهره های ادب فارسی ، حکیم نظامی گنجوی و بررسی آثار او ، بویژه منظومه داستانی خسرو و شیرین ، به جستجوی این مساله بپردازد که این اثر دارای جنبه های نمایشی است یا خیر؟ چرا و چگونه؟ به همین خاطر ابتدا اشاره شده است که مقصود از جنبه های نمایشی چیست. سپس با معرفی منظومه خسرو و شیرین به بررسی ویژگیهای یاد شده در آن پرداخته و برای روشن شدن جنبه های نمایشی این اثر ب...

از مهمّ ترین ویژگی های شعر مهدی اخوان ثالث (1307-1369) روایی بودن آنهاست؛ امّا آنچه به شعرهای روایی او برجستگی ویژه ای می بخشد و آن را از آثار شاعران معاصرش متمایز می سازد، شیوه ها و شگردهای او در روایت است. وی در شعر از عنصر روایت به گونه ای خاصّ استفاده کرده است که با وجود نقش برجستة بسیاری از شگرد (=تکنیک) ها، ساختار روایی شعر هرگز لطمه ای به جوهر شعر نمی زند. به عبارت دیگر، در آثار او بیش از آ...

ستی­ نامه ­ها بخشی از ادبیات کهن پارسی را تشکیل می­ دهد که به شدت تحت تأثیر ادبیات هند قرار دارد. سوز و گداز نوعی خبوشانی یکی از این منظومه ­هایی است که از حیث درون مایه به این مسئله می­ پردازد. نگاهی به ساختار این اثر نشان می ­دهد که شاعر با استفاده از شگردهای ویژه­ ای این داستان را به رشته نظم در آورده است؛ تا جایی که اگر به صورت دیگر روایت می‌شد، حلاوت داستانی آن از بین می­رفت. برای تحلیل شی...

دهنامه ها و سی نامه‌ها یک نوع ادبی و زیر مجموعه ای از منظومه های داستانی عاشقانه است که شاعر در آن، طیّ ده یا سی نامه عاشقانه با ساختاری ویژه، گفتگویی میان عاشق و معشوق را به رشته ی شعر می‌کشد. می‌توان شروع تقریبی دهنامه و سی نامه سرایی را از قرن پنج و دوره اصلی رواج آن را قرن هشت دانست. از آنجا که تاکنون پژوهش جامعی در این باره صورت نگرفته، در این مقاله به تحلیل محتوا و ساختار این گونه ی ادبی پ...

مثنوی تمثیلی نل و دمن از آثار داستانی قرن دهم هجری در هند و سومین منظومه از طرح ناکام فیضی دکنی، ترجمه ای است همراه با تصرّف از داستان عاشقانه نِل و دمینتی مهابهاراتا که در بیش از چهارهزار بیت بر وزن مفعول مفاعلن فعولن (بحر هزج مسدّس اخرب مقبوض محذوف یا مقصور) سروده شده است. این داستان که یکی از پنج گنج شاعر است، در برابر لیلی و مجنون نظامی سروده شده؛ بنابراین بیان حزین و آمیخته با درد و لحن شکوه ...