مقالاتشمسبه عنوان اثری برجسته و مهم در تاریخ عرفان و ادبیات فارسی که ارتباط تنگاتنگی با مولوی، زندگی و آثارش دارد، با وجود این کمتر مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. نگاشته­هایی که به عنوان مجموعه­ای گرانبها از مواعظ و گفتارهای سرسلسلگان طریقت مولوی از سواد به بیاض نینجامیده و به صورت مشتی یادداشت از هم گسیخته و نامنظم باقی مانده است و یکی از دلایل کم توجهی به این کتاب، ساختار جملات از هم گسیخت...

انسجام مفهومی معنایی است و به روابط معنایی که میان عناصر یک متن وجود دارد، اشاره می کند و به واسطۀ عمل آن‌ها، درک برخی از عناصر متن امکان پذیر می‌گردد؛ یک عنصر، عنصری دیگر را پیش انگاری می‌کند، به این معنا که عنصر دوم را نمی توان بدون عنصر اول درک کرد و در نتیجه، این روابط میان عناصر متن، به کلام وحدت، انسجام و یکپارچگی می بخشند. در این مقاله «شعر عقاب» خانلری براساس نظریۀ هلیدی و حسن مورد تجزی...

هالیدی و حسن (1976) از زبان‏شناسان حوزه‏ی متن، معتقد هستند که پدیده‏ی «تکرار» به عنوان یک سازوکار واژگانی در کنار (هم‏آیی) و هم‏پای عناصر دستوری (ارجاع، حذف، استبدال و پیوند) متن را به کلیتی یکپارچه تبدیل می‏کند. وجود واحدها و اسلوب‏های هم‏سان در سطح سوره‏ی هود چنان بارز است که لزوم بررسی‏های روشمند مطابق با الگوهای جدید تحلیل متن، جهت تبیین نقش تکرار در انسجام‏بخشی این سوره و همچنین میزان تعام...

  نگاه از دریچه‌ی زبانشناسی به قرآن کریم افق‌های جدیدی را در مطالعات قرآنی گشوده است. نظریه مایکل هالیدی یکی از گرایش‌های زبانشناسی نقشگراست که در حال حاضر توجه زبانشناسان بسیاری را معطوف خود نموده، هالیدی برای اجزای مختلف کلام، فرانقش‌های سه گانه‌ اندیشگانی، بینافردی و متنی را قائل شده و متناظر با آنها سه لایه معنایی را ساماندهی کرده است. هدف از این پژوهش بررسی تحلیل گفتمان دو سوره‌ی فلق...

یکی از رویکردهای مهم در مطالعات زبان‌شناختی متن، نظریه پیوستگی متنی نقش‌گرای هالیدی است. پیوستگی متنی نقش‌گرا شامل مجموعه‌ای از روابط متنی است که عنصری از یک جمله را به عناصر جملات پیشین از طریق روابط واژگانی، دستوری یا معنایی متصل می‌کند. گروهی از قرآن‌پژوهان مسلمان معاصر با پیروی از آموزه‌های این مکتب، به بررسی ارتباط آیات در سوره‌های قرآن پرداخته و اعلام کرده‌اند که با توجه به عوامل انسجام ک...

مقالاتشمسبه عنوان اثری برجسته و مهم در تاریخ عرفان و ادبیات فارسی که ارتباط تنگاتنگی با مولوی، زندگی و آثارش دارد، با وجود این کمتر مورد توجه پژوهشگران واقع شده است. نگاشته­هایی که به عنوان مجموعه­ای گرانبها از مواعظ و گفتارهای سرسلسلگان طریقت مولوی از سواد به بیاض نینجامیده و به صورت مشتی یادداشت از هم گسیخته و نامنظم باقی مانده است و یکی از دلایل کم توجهی به این کتاب، ساختار جملات از هم گسیخت...

پیوند زبانشناسی با تحلیل و بررسی متون به ویژه متن ادبی بسیار عمیق و به هم تنیده است. در این بین زبانشناسی متن و عوامل متنیت از جمله انسجام، ازاهمیت بالاتری برخوردار است، بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، و به طورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است، ولی به سبب گستردگی این مباحث، پژوهش حاضر، سطح آوایی را در تعدادی از عوامل آوایی چون، سجع، جنا...

زبانشناسی متن بطور عام و انسجام (cohesion) بطور خاص از اواسط نیمة دوم قرن بیست بصورت جدی توسط بسیاری از زبان شناسان مورد اهتمام قرار گرفت بطوریکه درحقیقت پایة اساسی تحلیل گفتمان در سالهای بعد بشمار میرفت. با نگاه به مباحث مطرح-شده در این شاخة جدید زبانشناسی و مقایسة آن با پژوهشهای زبانشناختی در بین مسلمانان، به شواهد و آثاری از زبانشناسان قدیم عربی (نحویان، بلاغیان، و ناقدان) برمیخوریم که در آن...

پژوهش حاضر در چارچوب نظریة انسجام هلیدی و حسن (1976)، توانایی سازماندهی روایی کودکان فارسی زبان را با به کارگیری روش تجربی= میدانی مورد بررسی و مقایسه قرار داده است. به این منظور، 15 کودک ( 8 پسر و 7 دختر) در سنین چهار تا هفت ساله از یک مهد کودک در غرب تهران گزینش شدند. سپس به منظور بررسی عملکرد این کودکان در سازماندهی گفتمان ازطریق به کارگیری ابزار انسجام واژگانی، دو آزمون بازگویی و تولید داست...