فرهنگ¬های اوایل هزاره دوم قبل از میلاد با شیوه¬های جدیدی از زندگی و آثار به ویژه سفال منقوش رنگی در مناطق ماوراءقفقاز ، شمال¬غرب ایران و مراتع مرتفع شرق آناتولی خودنمایی می¬کند. شمال¬غرب ایران در دوره زمانی بین حدود 3000 تا 1500 قبل از میلاد ، که در ادبیات باستان¬شناسی ایران معرف عصر مفرغ است ، افق¬های فرهنگی جدیدی را در زیستگاه¬های متنوع¬اش به نمایش می¬گذارد .یکی از مشخصه¬های فرهنگی این محدوده...

تپّه سبز به فاصلة 6 کیلومتری شمال بهبهان و در 100 متری شرق جادة آسفالته‌ای که بهبهان را به کارخانة سیمان و تاسیسات سدسازی سازمان آب و برق وصل می‌کند، قرار گرفته است. این تپّه در موقعیّت 50 درجه و 7 دقیقه و 38 ثانیة طول جغرافیایی و 30 درجه و 35 دقیقه و 12 ثانیة عرض جغرافیایی قرار دارد. ارتفاع بالاترین نقطة تپّه نسبت به اراضی پست اطراف تقریباً 50-35 متر است و بر فراز آن می‌توان بر تمام دشت باستانی ارج...

رودخانه زاب کوچک در شمال غرب ایران از ارتفاعات شمال غربی پیرانشهر سرچشمه می گیرد، از شمال غرب به سوی جنوب شرق و سپس به سمت غرب جاری می شود، در امتداد کوه های مرزی ایران– عراق جریان می یابد و در نهایت از معبر آلان وارد خاک عراق می شود. حوضه این رودخانه دارای محوطه های باستانی فراوان است و با توجه به نمونه‏های سفالی موجود می توان دریافت که این حوزه از دوره پیش از تاریخ تاکنون یک حوزه استقراری بود...

مقالۀ حاضر در نظر دارد به بررسی و فهم نقوش تزیینی سفال «کلپورگان» از دیدگاه فرهنگ و جامعه آفریننده اش بپردازد. سفال کلپورگان دست ساختۀ فکر و اندیشه زنان بلوچ است و گسترۀ مادی و معنوی بسیاری را از فرهنگ بلوچ در خود جای داده است. این مقاله با رویکرد انسان شناسی هنر یه دنبال پاسخ این پرسش که: معانی فرهنگی نقوش سفال های کلپورگان برای سازندگان آنها چیست؟ در این پژوهش توصیفی-تحلیلی نویسنده با تکیه بر...

با مطالعه نقوش به جای مانده از آثار هنری هزاره های پیش از تاریخ علاوه بر مشاهده ی باورهای فرهنگی مشابه، سنت های هنری و الگوهای مشترکی را در خلق آثار هنری مناطق مختلف این سرزمین پهناور خواهیم یافت. گستره ی عظیمی از این نقوش بر تن پیکره های سفالینی نقش بسته است که همچون مدارکی مکتوب، شیوه ی معیشتی و آئین های سنتی پیشینیان ما را معلوم می دارد. برای مطالعه ی این منابع تصویری نخستین خاستگاه های سفال...

ظرفیت‌های زیست‌محیطی در زاگرس جنوبی، به تفاوت‌های بنیادینی در شیوه‌ها‌ی تولیدِ جوامع دام‌‌پرور و کشاورز تمام‌‌وقت موجودیت بخشیده است. این تفاوت‌ها سبب تحول ساختار‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مذکور در مسیرهایی متفاوت با یکدیگر شده است. حاصل این تفاوت‌ها به وجود آمدن دو بافت سکونت‌گاهی در زیست‌محیط و زمین‌سیماهایی مجزا از هم بوده که جوامعی را با راهبردهای اقتصادی متضاد اما مکمل همدیگر شکل ...

شهرستان بردسیر از نظر کانسارهای فلزی، به ویژه مس، از غنی ترین مناطق شرق ایران است. بیشتر این کانسارها در منطقة غربی و جنوب غربی بردسیر در منطقة کوه پنج واقع شده اند. برخی از این کانسارها از دورة پیش از تاریخ تا سده های متأخّر اسلامی استحصال شده اند. اطّلاعاتی که در این مقاله ارائه می شود بررسی شماری از معادن باستانی و محوطه های ذوب فلز بخشهای غربی و جنوب غربی بردسیر است که طیّ بررسی و شناسایی فصل ...

محوطة باستانی نچیر خانلق، واقع در بخش فشافویه شهر ری، با عرصه دست کم 11 هکتاری، یکی از محوطه های مهم دورة اسلامی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. متأسفانه بخش هایی از آن توسط ادوات کشاورزی تسطیح شده است. علاوه بر وسعت بسیار زیاد، پراکنش فراوان و گسترده آثار فرهنگی در سطح آن بویژه قطعات مختلف سفالینه-های بدون لعاب و لعاب دار بر اهمیت فرهنگی و تاریخی این محوطه، دلالت می نمایند. به همی...

تپّه سبز به فاصلة 6 کیلومتری شمال بهبهان و در 100 متری شرق جادة آسفالته ای که بهبهان را به کارخانة سیمان و تاسیسات سدسازی سازمان آب و برق وصل می کند، قرار گرفته است. این تپّه در موقعیّت 50 درجه و 7 دقیقه و 38 ثانیة طول جغرافیایی و 30 درجه و 35 دقیقه و 12 ثانیة عرض جغرافیایی قرار دارد. ارتفاع بالاترین نقطة تپّه نسبت به اراضی پست اطراف تقریباً 50-35 متر است و بر فراز آن می توان بر تمام دشت باستانی ارج...

چکیده نقاشی روی سفال بیان اندیشه و احساس هنرمند در فردیت انسانی اش به سطح دو بعدی است که با توجه به اینکه انسان از هزاره هشتم پ م میلاد با این دستمایه ماندگار آشنایی دارد، مطالعه و بررسی چگونگی ساخت و تشکیل این ماده و طراحی های روی سفال به عنوان ابتدایی ترین هنرمندان آشنا می کند. نقشمایه هایی که در این مطالعه قرار می گیرد، انسان هایی هستند که از هزاره ششم و پنجم تا قبل از اسلام بر سفال نقش گر...