ابومحمد بدیع بلخی از شاعران قرن چهارم هجری است که درنام وکنیه وزندگانی وآثار او بین تذکره نویسان اختلافات زیادی وجوددارد، ازآثار او مثنوی راحة الانسان است که برگرفته ا زپند نامه انوشیروان می‌باشد. موضوع شعری این پند نامه که سراسر حکمت وپند و اندرز است بیشتر جنبۀ علمی وساده دارد ویادآور پندهائی است که از بزرگان ایران باستان به جای مانده وخودشاعر هم روایت‌های گوناگونی را از زبان شخصیت‌های اساطیری...

در آیینۀ شعر ملک­الشعرای بهار، نمایه­های مجسم شخصیتی فرمان­روایان به­خوبی هویداست. او به ­عنوان بزرگ­ترین شاعر معاصر و صدای مردم، توانست انتظار این مردم را از فرمان­روایان بیان کند و از زاویۀ دید آنها به نقد و داوری ملوک بنشیند. بهار در مواجهه با فرمان­روایان عصر خوشبین است و به امید بهبودی اوضاع، تلخی پند را با شیرینی مدح درهم می­آمیزد، هشدار و پند می­دهد اما اگر کارگر نیفتاد، مردانه نقاب از چ...

مطابق قرآن کریم، فقط خداوند از غیب آگاه است. امکان غیب‌گویی از سوی پیامبر یا ائمه در مواردی است که حکمت خداوند ایجاب کند. بنابراین، لازم است روشن شود نقل پیشگویی‌ها در متون ادبی در قالب بیان خواب یا اخبار منجمان و طالع‌بینان چه هدفی دارد؟ هدف اصلی پیشگویی‌ها آن است که هرچه انسان انجام می‌دهد نتیجة تدبیر و عملکرد خود اوست. نقل روایت‌هایی که بیانگر موافق آمدن تدبیر شخص با آگاهی از عاقبت کار است، ...

مطابق قرآن کریم، فقط خداوند از غیب آگاه است. امکان غیب‌گویی از سوی پیامبر یا ائمه در مواردی است که حکمت خداوند ایجاب کند. بنابراین، لازم است روشن شود نقل پیشگویی‌ها در متون ادبی در قالب بیان خواب یا اخبار منجمان و طالع‌بینان چه هدفی دارد؟ هدف اصلی پیشگویی‌ها آن است که هرچه انسان انجام می‌دهد نتیجة تدبیر و عملکرد خود اوست. نقل روایت‌هایی که بیانگر موافق آمدن تدبیر شخص با آگاهی از عاقبت کار است، ...

در آیینۀ شعر ملک­الشعرای بهار، نمایه­های مجسم شخصیتی فرمان­روایان به­خوبی هویداست. او به ­عنوان بزرگ­ترین شاعر معاصر و صدای مردم، توانست انتظار این مردم را از فرمان­روایان بیان کند و از زاویۀ دید آنها به نقد و داوری ملوک بنشیند. بهار در مواجهه با فرمان­روایان عصر خوشبین است و به امید بهبودی اوضاع، تلخی پند را با شیرینی مدح درهم می­آمیزد، هشدار و پند می­دهد اما اگر کارگر نیفتاد، مردانه نقاب از چ...

پند و اندرز به هر شکل و غرضی، جریان اندیشه آدمی را برای بهبود وضع زندگی و رسیدن به نیک‌بختی نشان می‌دهد. سعدی بزرگ‌ترین شاعر اخلاقی و تربیتی ایران است که وعظش لطیف، دل‌انگیز، استوار و متقن و اندرزهایش چونان سرمشق زندگانی در دوران بعد از او نیز به کار‌ رفته‌است. مسأله مطرح در این مقاله این است که برخی غزل‌های سعدی به خلاف قیاسِ دیگر آثاری که او را به تعلیم و تجربه نام‌آور ساخته‌، محتوای پندگریزی ...

 سنایی، شاعر، عارف و حکیم بزرگ در خلال آثار متنوّع خود از مثنوی گرفته تا دیوان قصاید و غزلیات و قطعات به بیان وشرح مضامینی از پند واندرز گرفته تا سلوک وعرفان واخلاق وقلندریات پرداخته است. سنایی در مثنوی کوتاه تحریمه­القلم خود نیز پس از توصیف مختصری از قلم و تمجید و ستایش از آن به شرح و تبیین بعضی از مضامین مورد نظرش از مباحث اخلاقی گرفته تا عرفانی پرداخته است. وی در این مثنوی قلم را بازتاب دهنده...

با روی کار آمدن عبّاسیان و حضور ایرانیان در ساختار اداری حکومت، شالودهی یک جنبش عظیم فرهنگی پی ریزی شد و زندگی سیاسی و اجتماعی عبّاسیان، تأثیری بیاندازه از نظام ساسانی و زندگی اجتماعی آن پذیرفت. از جمله نویسندگان عربی که فرهنگ و تمدّن ایرانی، بخش قابل ملاحظهای از آثار مهمّ وی همچون «المحاسن و الأضداد»، «التاج فی أخلاق الملوک»، «البخلاء»، «البیان و التبیین»، «الحیوان» و رسالههای او را به خود اختصاص ...

قلعه ذات الصور یا دز هوش ربا آخرین داستان مثنوی معنوی است. در این حکایت، پادشاهی سه پسر دارد. وقتی پسران عزم سیاحت می کنند، پادشاه آنان را پند می دهد که به قلعه هوش ربا نزدیک نشوند...

مینوی خرد یکی از مهم‌ترین اندرزنامه‌های دورة فارسی میانه و ادبیات پهلوی و از متون به‌دینان است. این اثر کم‌حجم، سرشار از پند و اندرزهای زیبا و خردمدارانة دینی و تجربی در زمینه‌های گوناگون است. شاهنامه اثر بزرگ فردوسی، چکیده و میراث‌دار فرهنگ ایران باستان و پیش از اسلام و نیز نگهدارندة این فرهنگ از خطر نابودی است. مسئلة پژوهش این است که آیا پند و اندرزهای مینوی خرد بر شاهنامه تأثیر گذاشته‌ و آیا...