لیلا هاشمیان
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان
[ 1 ] - بررسی توسعه‌ای نوع انگیزش گردشگری ناصرخسرو از دیدگاه نظریه کرامپتون
انسان‌های بزرگ چرا مقصد خاصی را برای گردشگری انتخاب میکنند؟ و در انتخاب خویش به دنبال تأمین چه نیازها و رسیدن به چه اهدافی می‌باشند؟ افراد و اشخاص تاثیرگذاری مانند ناصرخسرو که بر شعر و ادبیات و سفرنامه نویسی ایران تأثیری شگرف نهاده است، حتی سفر رفتن‌شان نیز می‌تواند برای دستیابی به اهدافی والا در راستای خدمت به انسان و انسانیت باشد و مطالعه سفرها جنبه‌های مختلفی از شخص...
[ 2 ] - تحلیل دگرمفهومی در داستان «کبابِ غاز» براساس دیدگاه «باختین»
این نوشتار کوشیده است ویژگی‌های «دگرمفهومی» از دیدگاه «باختین» را در داستان کوتاهِ «کبابِ غاز» سیدمحمدعلی جمال‌زاده بررسی کند. بررسی ویژگی‌هایی همچون سبک‌خنده‌دار، زبان، واقعیت معاصر، قلمرو شخصیت، گفتمان، انکسار و انحراف نویسنده در داستان، دیدگاه تازه‌ای به مخاطب می‌دهد تا لایه‌های دیده نشده یا سطحی نگریسته‌شده برای او آشکار شود. همچنین بتواند زبان و گفتار نویسنده و شخصیتهای داستانی را بشناسد؛ ح...
[ 3 ] - عناصر دگردیسی در داستان شیخ صنعان و دختر ترسا
انسان در طول زندگی خود ممکن است دچار دگرگونی در اعماق وجودش شود و همین دگرگونی است که مسیر زندگی او را متحوّل مینماید. داستان شیخ صنعان نیز، داستان تحوّل و دگردیسی انسانی است که با یک تلنگر، اعماق درونش فرومیریزد و نهان وجودی ضمیرش آشکار میگردد. در این داستان چند عامل ازجمله رؤیا، عشق، گناه و مرگ نقش بارزی در تحوّل دو شخصیّت اصلی داستان ایفا میکنند که هریک از این عوامل در جای خود درخور تأمّل و ...
[ 4 ] - هوشنگ ابتهاج در سایه ی سبک ویژه ی غزلیات شمس
چکیده یکی از شاعرانی که در شکل گیری صورت و محتوا و بخصوص موسیقی شعر هوشنگ ابتهاج نقش فراوانی داشته است مولانا جلال الدین بلخی است . در این مقاله سعی بر آن است که شیوه های گوناگون بهره ی ابتهاج از غزلیات مولانا بررسی شود . از مهمترین اشکال بهره ی ابتهاج از شعر مولانا می توان استفاده از دایره ی واژگان مولانا ، استفاده از ویژگی های زبانی شعر مولانا، الهام از موسیقی خاص شعر مولوی در ساخت موس...
[ 5 ] - ریخت شناسی مثنوی داستانی «گل و نوروز» خواجوی کرمانی بر اساس نظریه ی پراپ
ریخت شناسی، یکی از مباحث اساسی نقد ساختاری است که در عرصه‌ی ادبیات داستانی کاربرد فراوانی دارد. در این نوع از نقد ،منتقد ادبی با بررسی ساختار درونی موجود در داستان ، به کشف کنش‌ها و خویشکاریهای موجود در آن می‌پردازد . این مبحث نخستین بار توسط پراپ به عرصه ی ادبیات داستانی راه یافت.وی در این جستار که اساس کارش را بر پایه ی اعمال شخصیتهای موجود در داستان قصه‌های پریان قرار داد ،با بررسی کنش ها و ...
[ 6 ] - بررسی عناصر داستان «زال و رودابه» در شاهنامه از منظر شکل شناسی (مورفولوژی)
در بین آثار گوناگون حماسی ایران و جهان، بدون شک شاهنامـة فردوسی، یکی از بزرگترین و اثرگذارترین آثار است. شاهنامه در عین حماسی بودن، هم داستانهای عاشقانه دارد و هم داستانهای تاریخی. یکی از داستانهای زیبای شاهنامه که رنگ و بوی عاشقانه نیز دارد، ماجرای "زال و رودابه" است. در شکلشناسی داستان "زال و رودابه" که هدف اصلی این مقاله است، سعی شده تا ضمن معرفی داستـان، اجـزای مختلف آن از جمله: شخصیت...
[ 7 ] - بازتعریف مقوله سلوک در ادبیات داستانی با نگاهی به کتاب سه‌شنبه‌ها با موری اثر «میچ آلبوم»
توجه به مقولة سیر و سلوک در ادبیات داستانی تمام دوران کلاسیک تا مدرن را در برمی‌گیرد و این ژانر ادبی در تمام کشورهای جهان با رویکردهای متفاوت سبکی و داستانی همواره مطرح بوده است. آثار بسیاری حرکت انسان به سمت تعالی و خدا را تحت عنوان عرفان یا سیر و سلوک مورد توجه قرار داده و گاه به بازتعریف‌هایی از این مفهوم رسیده‌اند. کتاب سه‌شنبه‌ها با موری اثر نویسنده آمریکایی میچ آلبوم یکی از داستان‌هایی اس...
[ 8 ] - تحلیل دو داستان «گنبد سبز» و «گنبد سرخ» نظامی گنجوی براساس نظریۀ «فرایند فردیت» یونگ
یکی از مباحث مهمی که با نظریه‌پردازی یونگ، ابتدا به عرصۀ روان‌شناسی و با سیر تدریجی، وارد دنیای نقد ادبی شد، تحلیل شخصیتهای داستانی آثار ادبی براساس «فرایند فردیت» است. در چهارچوب این فرایند، شخصیت داستانی در مسیر دستیابی به تفرد، با دسته‌‌ای از کهنالگوها برخورد می‌‌کند و با پشت سر گذاشتن هر یک از این کهنالگوها، رفته‌رفته به حقایق درونی خود پی می‌‌برد و به بازسازی ضمیر ناخودآگاه بیمارش می...
[ 9 ] - بررسی مباحث تعلیمی سنایی در مثنوی تحریمهالقلم
سنایی، شاعر، عارف و حکیم بزرگ در خلال آثار متنوّع خود از مثنوی گرفته تا دیوان قصاید و غزلیات و قطعات به بیان وشرح مضامینی از پند واندرز گرفته تا سلوک وعرفان واخلاق وقلندریات پرداخته است. سنایی در مثنوی کوتاه تحریمهالقلم خود نیز پس از توصیف مختصری از قلم و تمجید و ستایش از آن به شرح و تبیین بعضی از مضامین مورد نظرش از مباحث اخلاقی گرفته تا عرفانی پرداخته است. وی در این مثنوی قلم را بازتاب دهنده...
[ 10 ] - بررسی قصّه‌های مجید هوشنگ مرادی کرمانی از منظر تربیتی و اجتماعی
امروزه آنچه در ادبیّات کودکان و نوجوانان و به ویژه در حیطهی داستان نویسی آن مطرح است، توجّه به این نکته است که، داستان خلق شده برای کودکان و نوجوانان باید علاوه بر جنبهی سرگرم کنندگی و برانگیختن حسّ زیبایی شناسی آنان، در برگیرندهی مسائل تربیتی، اجتماعی و اخلاقی نیز باشد؛ به طوری که آنان را در راه کشف هویّت و معنای زندگی راهنمایی کند و به آنها بیاموزد که برای تکامل شخصیّت فردیشان به چه تجرب...
[ 11 ] - بررسی موسیقی شعر قصاید بدرالدین چاچی
موسیقی شعر از عوامل مؤثّر و مهمّی است که به شکل گیری ساختار شعر و تأثیرگذاری آن کمک می کند. شعر اساساً وسیلۀ بیان و آیینۀ انعکاس احساسات درونی هر شاعر است که ابزار بیان این عواطف و احساسات، موسیقی شعر است. تلاش نویسندگان در این پژوهش بر این است تا با بررسی چهار بخش موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی شعر بدرالدین چاچی به سوالاتی از قبیل: وضعیّت موسیقی بیرونی و کناری در قصاید بدرالدین چاچی چگونه ...
[ 12 ] - بررسی توسعه‌ای نوع انگیزش گردشگری ناصرخسرو از دیدگاه نظریه کرامپتون
انسان‌های بزرگ چرا مقصد خاصی را برای گردشگری انتخاب میکنند؟ و در انتخاب خویش به دنبال تأمین چه نیازها و رسیدن به چه اهدافی می‌باشند؟ افراد و اشخاص تاثیرگذاری مانند ناصرخسرو که بر شعر و ادبیات و سفرنامه نویسی ایران تأثیری شگرف نهاده است، حتی سفر رفتن‌شان نیز می‌تواند برای دستیابی به اهدافی والا در راستای خدمت به انسان و انسانیت باشد و مطالعه سفرها جنبه‌های مختلفی از شخص...
[ 13 ] - تحلیل دگرمفهومی در داستان «کبابِ غاز» براساس دیدگاه «باختین»
این نوشتار کوشیده است ویژگی‌های «دگرمفهومی» از دیدگاه «باختین» را در داستان کوتاهِ «کبابِ غاز» سیدمحمدعلی جمال‌زاده بررسی کند. بررسی ویژگی‌هایی همچون سبک‌خنده‌دار، زبان، واقعیت معاصر، قلمرو شخصیت، گفتمان، انکسار و انحراف نویسنده در داستان، دیدگاه تازه‌ای به مخاطب می‌دهد تا لایه‌های دیده نشده یا سطحی نگریسته‌شده برای او آشکار شود. همچنین بتواند زبان و گفتار نویسنده و شخصیتهای داستانی را بشناسد؛ ح...
[ 14 ] - هوشنگ ابتهاج در سایه ی سبک ویژه ی غزلیات شمس
چکیده یکی از شاعرانی که در شکل گیری صورت و محتوا و بخصوص موسیقی شعر هوشنگ ابتهاج نقش فراوانی داشته است مولانا جلال الدین بلخی است . در این مقاله سعی بر آن است که شیوه های گوناگون بهره ی ابتهاج از غزلیات مولانا بررسی شود . از مهمترین اشکال بهره ی ابتهاج از شعر مولانا می توان استفاده از دایره ی واژگان مولانا ، استفاده از ویژگی های زبانی شعر مولانا، الهام از موسیقی خاص شعر مولوی در ساخت موس...
[ 15 ] - بررسی عنصر طنز در نمایشنامة «سوسمارالدّوله» میرزا آقاخان کرمانی
در تاریخ ادبیات فارسی، دورة مشروطه را به دلایل مختلفی می‌توان نقطة اوج‌گیری طنزپردازی، به‌ویژه طنز سیاسی و اجتماعی دانست. این مسئله بستر مناسبی برای پژوهش در این حوزه به وجود آورده‌است و مقالة پیش رو نیز در همین زمینه شکل گرفته‌است. تاکنون آثار میرزا آقاخان کرمانی به طور جزئی و با تکیه بر ادبیت آنها کمتر بررسی شده‌اند. یکی از آثار مهم میرزا آقاخان، قطعة نمایشی «سوسمارالدّوله» است که از جمله نخس...
[ 16 ] - خردورزی‌های مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی در آیینۀ نظریۀ سه‌بعدی خرد آردلت (3D-WS)
مفهوم خردمندی در متون فلسفی، دینی و ادبی نظیر اوستا، مینوی خرد، شاهنامه، گلستان، بوستان، کلیله‌ودمنه، دیوان ناصرخسرو، تاریخ بیهقی و... قدمتی دیرینه دارد. پیچیدگی مفهوم خرد بر اساس فرهنگها به این منجر شده که تاکنون تعریف جامعی از سوی نظریه‌پردازان بیان نشود؛ با وجود این، در این زمینه که خردمندی مشتمل بر دانش، بینش،...
[ 17 ] - گذر از نه بیشة شهریارنامه بر اساس نظریة تک اسطورة جوزف کمپبل
جوزف کمپبل(1904-1987م.) اسطوره شناس آمریکایی بود که در زمینة اسطوره شناسی و مذهب مطالعات وسیعی انجام داد. «سفر قهرمان» الگویی است که نخستین بار توسط جوزف کمپبل در کتاب «قهرمان هزارچهره» مطرح شد. وی با توجه به شباهتهای ساختاری اسطوره ها، الگویی واحد برای تمام داستانها ترسیم کرده است. این الگو اگرچه از لحاظ تفاوت فرهنگها و زمانها دچار تغییر و تحول می شود، اما اساس و بنیاد آن همواره ثابت ا...
نویسندگان همکار