ابوالعباس احمد بن محمد بن عذاری مشهورترین مورخ مغربی پیش از ابن خلدون است که با نگارش البیان المغرب فی اخبار الاندلُس و المغرِب یکی از مهمترین نوشته های تاریخی مغرب اسلامی را پدید آورد. این مقاله به بازشناسی و تبیین جایگاه این کتاب در بین نوشته های تاریخی مغرب اسلامی، شیوه تألیف و منابع مورد استفاده مؤلف پرداخته و بدین نتیجه دست یافته است که به رغم نگارش آن در قرن هشتم، کتاب متضمن اخبار بسیار و ر...

تحقیق حاضر که بعنوان «نفوذ اسرایئلیات » انجام شده است دارای یک مقدمه و پنج فصل می باشد. در مقدمه به تبیین موضوع، پیشینه تحقیق، ضرورت تحقیق، روش تحقیق، و سئوالهای اصلی و فرعی تحقیق را مورد بحث قرار داده ایم . در فصل اول مفهوم لغوی و اصطلاحی و بیان واژه های معانی اسرائیل و اسرائیلیات و جمع بندی معنای اسرائیل و معنی اصطلاحی اسرائیلیات پرداخته شده است و نیز اقسام اسرائیلیات و ضرورت جایگاه بحث اسرا...

چکیده یکی از علوم پیش نیاز مفسر دانش مفردات است که به بیان معانی و مفاهیم واژه های قرآن می پردازد. این علم از زمان پیامبر (ص) وجود داشته است به طوری که اگر مردم زمان نزول معنی بعضی کلمات را نمی دانستند تفسیر آن را از پیامبر (ص) و بعدها از ائمه (ع) می پرسیدند. البته دانش مفردات نیز مانند دیگر علوم در زمان های بعد گسترش پیدا کرده و مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و کتاب ها و مقالات بسیا...

 نقد و بررسى کتاب »زبدةالبیان« اثر محقق اردبیلى است. محقق اردبیلى، از فقیهان قرن نهم و پرورده حوزه علمیه نجف است. اثر حاضر، که در موضوع آیات الأحکام نگارش یافته، از تفاسیر معتبرى چون مجمع البیان طبرسى، کشّاف زمخشرى، تفسیر بیضاوى و کنزالعرفان فاضل مقداد بسیار بهره جسته است. وى در تفسیر آیات، بارها از اسباب نزول کمک گرفته و معتقد است که آیه با مورد و سبب نزول، تخصیص نمى‌خورد. وى در زمینه فتواى فقه...

 بازکاوى روش طبرسى در برخورد با دانش نحو و چگونگى کار بست آن در تفسیر »مجمع البیان« است. شیخ طبرسى به عنوان یک مفسّر، مانند هر پژوهنده‌اى که در تعامل با دانش مورد پژوهش خود از روش و متد ویژه‌اى پیروى مى‌کند، روش خاصى در زمینه نحو، در تفسیر مجمع البیان در پیش گرفته است. نویسنده، نخست، شیوه ترتیب مطالب تفسیر مجمع البیان و جایگاه اعراب، نحو و لغت در این تفسیر را مشخص مى‌کند و از فراوانى بحث‌هاى نحو...

کتاب دلائل الإعجاز فی علم المعانی از جرجانی امامِ بلاغت است. ظاهراً در این کتاب باید مسائل مربوط به فنّ معانی بحث شود، ‌ولی چنین نیست بَلْ در این کتاب از: کنایه، استعاره،‌ تمثیل، تشبیه و مجاز هم بحث شده؛ همان طوری که در کتاب دیگر عبدالقاهر به نام «اسرار البلاغة فی علم البیان» از مباحث‌ِ مربوطِ به علمِ معانی مانند: تقدیم،‌تأخیر، حذف، فصل، وصل، التفات، ایجاز و اِطناب هم سخن گفته شده است. یا مثلاً در کتاب ...

بازکاوی روش طبرسی در برخورد با دانش نحو و چگونگی کار بست آن در تفسیر »مجمع البیان« است. شیخ طبرسی به عنوان یک مفسّر، مانند هر پژوهنده ای که در تعامل با دانش مورد پژوهش خود از روش و متد ویژه ای پیروی می کند، روش خاصی در زمینه نحو، در تفسیر مجمع البیان در پیش گرفته است. نویسنده، نخست، شیوه ترتیب مطالب تفسیر مجمع البیان و جایگاه اعراب، نحو و لغت در این تفسیر را مشخص می کند و از فراوانی بحث های نحوی...

کان رسول الله (ص) رأس الفصاحة، و مجمع البلاغة، و ذروة البیان وکان یـخاطب  العرب بلهجاتهم علی اختلاف قبائلهم. فقد قام الکاتبان لأداء حق الکلام فی هذا الـمقال بدراسة الاستعارة فی کلام النبی الـمرسل(ص) لتبیین نبذة من بلاغته و فصاحته. هذا الـمقال یلقی الضوء علی فن الاستعارة و مظاهرها فی الکلام النبوی. والطریق فی هذا العمل هو الإفصاح عن البیان النبوی عبر تقدیم الأمثلة الـمتعددة فی الاستعارة، والعرض ...

فقیه، اصولی و مفسر گران قدر معاصر، آیت الله خویی، در کتاب البیان، نظریاتی جامع درباره ی نسخ ارائه کرده و با استفاده از شروطی برای نسخ اصطلاحی، جز در یک مورد، ادعای نسخ سایر آیات را قابل مناقشه برشمرده اند. با توجه به این که مفهوم نسخ در زمره ی جعل اصطلاح نبوده و دارای آثار شرعی است؛ توسعه یا تضییق مفهوم آن، تنها در پرتو مبانی و ادله ی معتبر، قابل انجام است. در این مقاله، شروط متعددی که ایشان بر...