آثار بزرگان ادب پارسی اعم از شیعه و سنّی به ذکر اقوال و احوال و حکایات ائمه ی اطهار(ع) مزیّن است. ابوحامد محمّد غزّالی عالم و عارف نامی اهل سنّت از جمله ی این بزرگان است که در آثار خود به بازتاب سیمای امامان معصوم (ع) پرداخته است. تبیین سیمای ائمه ی اطهار (ع) در آثار غزّالی می تواند در شناخت خطّ فکری بزرگان اهل سنّت آن روزگار موثر باشد. رساله ی حاضر در دو فصل سامان یافته که در فصل نخست ناظر به پژوهش ها...

صوفی و عارف از نامهای کسانی است که برداشت و تفسیر خاصّی از مسائل دینی و الهیات داشته و مباحث نظری و عملی را در راستای اندیشه های خود، بنیان نهاده اند. تحقیق حاضر، بر مطالعه و بررسی مفهومی، پیرامون این دو نام در عرفان اسلامی، به ویژه کتب و آثاری که اسامی آنها در مطاوی پایان نامه آمده است، متمرکز می باشد. دربار? اشتقاق لفظی، معنای اصطلاحی و آداب و رسوم صوفی و عارف، نظراتِ متعدّد و متنوّعی یافت می شود...

سماع، اصطلاحی است که از زمان رشد عرفان در ایران در آثار صوفیانه درباره آن سخن گفته شده است.بسیاری از عارفان متشرع یا علاقه چندانی به سماع نشان نداده اند و یا برای آن شرایط سختی قایل شده اند.در مقابل، بسیاری از عارفان نیز سماع را وسیله ای برای جذب واردات قلبی از جانب محبوب دانسته و شرایط آن را ذکر کرده اند.از آغاز تا قرن پنجم(هـ ق) تفکر و رفتار صوفیانه در ذهنیت جامعه ایرانی در حال شکل گیری و نمو...

زاد آخرت یکی از آثار فارسی ابوحامد محمّد غزالی (م: 505 ق.) و ترجمۀ کتاب دیگری از او به نام بدایة الهدایه است که فصولی دربارۀ برخی از مباحث کلامی بدان افزوده شده است. این کتاب که گزیده‌ای از قسمت‌های مختلف کیمیای سعادت است، در سال‌های 1268ق. و 1276ق. در هند به شیوۀ چاپ سنگی به طبع رسیده است. در سال 1352ش. مراد اورنگ زاد آخرت را از روی نسخه‌ای بی تاریخ به شمارۀ 5552 متعلق به کتابخانۀ مجلس شورای اس...

حجة الاسلام، ابوحامد، امام محمد غزّالی طوسی، یکی از بزرگ‌ترین مردان تصوف سده‌ی پنجم هجری (505- 450 ه.ق) است. مقاله‌ی پیش‌رو در پی شناخت گزیده‌ای از اندیشه‌های جمعیتی غزالی درباب پدیده‌های مهاجرت و یا به تعبیر خود وی "سفر" می‌باشد. وی اندیشه‌های خود را حدود نهصد سال پیش در کتاب "احیاء علوم‌الدین" و هم‌چنین کتاب کیمیای سعادت که فشرده‌ی فارسی اثر فوق است، ارائه نمود. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی است....

یکی از محورهای اساسی تفکّرات و تأمّلات اندیشمندان، عرفا و فلاسفه اساساً شناخت ماهیّت انسان است. در غالب ادیان الهی مخصوصاً دین مبین اسلام نیز به شناخت این شاهکار خلقت تأکید زیادی شده­است تا مقدّمه­ای در شناخت حضرت حق تعالی باشد. از مهم­ترین موضوعاتی که در جهت شناخت انسان مطرح می­شود، روابط، حقوق و تکالیف آنان در مقابل یکدیگر است. ابوحامد امام محمّد غزالی، متفکّر و اندیشمند قرن پنجم هجری، در آثار گرانقد...

کتاب مطالع‌السعاده یا سعادتنسخه‌ای بسیار نفیس است که در دوران سلاطین ترک عثمانی نوشته و تصویرسازی شده است. این اثر به سفارش سلطان مراد سوم تهیه شده است. این کتاب شامل توضیحات و توصیفاتی از دوازده علایم صورفلکی به همراه مینیاتورها و نقاشی‌های بسیار عالی است. کتاب البلهان ابومعشر بلخی را می‌توان از سرچشمه‌های اصلی کتاب سعادت دانست. کتاب البلهان را برخی به کتاب عجایب ترجمه کرده‌اند، اما در واقع نو...

هدف پایان نام? حاضر این است که تأثیر پذیری متون اخلاقی فارسی از سد? سوم تا هفتم هجری را در چهار اثرمنتخب (قابوسنامه، کیمیای سعادت، کلیله و دمنه و گلستان) از کلام حضرت علی(ع) در نهج البلاغه مورد بررسی قرار دهد. با توجه به اینکه ازهمان ادوار نخستین ادب فارسی، سخنوران و ادیبان اثرخودرا با سخنان حضرت آراسته اند و جهت حرمت بخشی به آثار خود و جاویدان ساختن آنها به دامن قرآن و حدیث آویخته اند، هرچهار ...

روایت تمثیلی «پیل در شهر کوران» از کتاب حدیقه الحقیقه سنایی، بر اساس روایتی از کیمیای سعادت غزالی نوشته شده است. هدف اصلی این پژوهش کشف رابطه فزون متنیّت این دو روایت است. بدین منظور برپایه نظریّه فزون متنیّت ژرار ژنت، ارتباط روایت سنایی با روایت غزالی بررسی و این نتایج حاصل شد که در روایت سنایی تغییر حجم متن و دلالت های معناشناسی جدیدی وجود دارد که در دو بخش گشتار کمّی و گشتار کاربردی قابل بررسی ا...

یکی از موضوع های مهم در عرصه ی فلسفه ی دین و کلام جدید، مسأله ی «انتظار بشر از دین» و «انتظار دین از بشر» است که در گذشته با عنوان نیاز به دین، هدف بعثت انبیاء، و قلمرو دین مطرح بوده است. در مورد نیاز انسان به دین و انتظار دین از انسان، دیدگاه ها و رویکردهای گوناگونی وجود دارد و در آن با توجه به اهمیتی که برای هر یک از دو موضوع (دین و انسان)، قائل اند، مسأله تبیین می شود. در این پژوهش، کلیاتی د...