کتیبة حاضر از مجموعه کتیبه های مزارنوشته به خط و زبان پهلوی ساسانی است. این کتیبه در مأموریت اینجانب به سال 1382 در حوالی روستای حاجی آباد، حد فاصل میان تخت جمشید و نقش رستم، در استخر باستانی دیده شده بود. این کتیبه در ۷ سطر نوشته شده است و بر بالای آن هم دخمه یا استودانی وجود دارد که محل دفن صاحب قبر بوده است. در آغاز، تصور بر این بود که کتیبه تازه یافته شده است اما، در جست وجوهای نگارنده، مشخ...

یکی از کارکردهای مهم کتابت و خط استفاده از آن برای ذخیره سازی اطلاعات با ظرفیت نامحدود است که با حافظۀ انسان با ذخیره سازی محدود، قابل مقایسه نیست. نخستین کتابت با لوحه های سومری، به عنوان قدیم ترین گل نوشته های مربوط به نیمۀ هزارۀ چهارم ق.م، شروع شد. بعد از سومریان، بابلیان نیز بر لوحه های گلی می نگاشتند و در کتابخانه های منظم خود آن ها را حفظ می کردند. حفاری باستان شناسی در تل مردیخ، در جنوب ...

نقوش برجسته تخت جمشید یکی از مهمترین یادگارهای دوره هخامنشی در ایران به شمار می رود که به مثابه چکیده ای از هنر، معماری، سیاست، اقتصاد، مدیریت و ... این دوره درخشان از تاریخ ایران توجه دانشمندان علوم مختلف را به خود جلب کرده است. این نقوش به واسطه ماهیت تاریخی خود، به عنوان یک منبع موثق برای تحلیل بسیاری از مسائل مدیریتی امپراتوری هخامنشی، واجد اهمیت فراوانی هستند. آنچه مسلم است، در اجرای نقوش ...

همان‌طوری‌که می‌دانیم تاکنون مقبرة بسیاری از پادشاهان بنام و مشهور هخامنشی مانند مقبرة کورش کبیر در پاسارگاد، مقبرة داریوش اوّل، خشایارشاه، اردشیر اوّل و داریوش دوم در نقش رستم و مقبرة اردشیر دوم، اردشیر سوم و مقبرة ناتمام داریوش سوم در تخت جمشید شناسایی شده‌اند. اما از کمبوجیة دوم، فاتح مصر، مقبرة شناخته‌شده‌ای باقی نمانده است. به-رغم گزارش یکی از الواح گلی تخت‌جمشید که در آن اشاره به مقبرة کمبو...

روز و شب، سفید و سیاه، تاریک و روشن، ما در جهانی زندگی م یکنیم که بر پای هی این تضادها استوار است! نیک و بد، زشت وزیبا...! در آیین های ایران باستان این تضاد معانی گسترده و عمیقی یافته، تا آ نجاکه در آیین زرتشت )سپنتا مینو و انگره مینو( 1 به صورت عنصری واحد، آفرینش را بنا نهاد هاند. جدال شیروگاو یکی از قدیمی ترین نقوش بکار رفته در هنر ایران می باشد.نگارندگان با انتخاب دو اثر کشتن گاو در تخت جمشی...

این مقاله به بررسی تناسبات انسانی در نقوش برجسته پلکان آپادانا به عنوان یکی از مهم ترین آثار هنری دوره هخامنشی می پردازد. بررسی بر روی سه پیکره منتخب از مجموعه نقش برجسته های موسوم به سربازان جاویدان و اشراف دارای جامه پارسی و مادی، موسوم به بزرگان ایرانشهر انجام گرفته است. فرآیند بررسی شامل استفاده از روش های هندسی انتقال اندازه ها و استفاده از مراجع خارجی برای تعیین ابعاد بخش های سر و چهره و ...

حفاری های باستان شناسی هیئت ایرانی'ایتالیایی در محوطۀ تل آجری، در سال 1390 شروع شد و بقایای معماری مزّین به آجرهای لعاب دار بسیار نفیسی از این منطقه به­دست آمد که مشابهت های قابل­ملاحظه­ای با آجرهای ایلامی و هخامنشی یافته شده در تخت­جمشید و شوش دارد. آجرهای مکشوفه، یا در ساختار معماری استفاده شده و یا به صورت دست­نخورده در محل حفاری حفظ شده اند. شناسایی مواد به­کار رفته در ساخت این آجرها، لعاب، ...

یکی از تصاویر پایدار در هنر شرق باستان، نگاره موجوداتی است که در نقش نگهبان ظاهر می شوند. این تصویر در ادوار گوناگون شمایل مختلفی می یابد و تصویر و الگوی ذهنی آن با تطور این تصویر بیرونی ادامه می یابد. در بسیاری از موارد محققان برای کارکرد نگهبانی آن ها دلیلی جز قرارگیری آن ها در درگاه ها بیان نمی کنند. اما مسئله این است که آیا هر نقشی که در درگاه قرار می گرفته است به عنوان نگهبان آن مکان بوده ...

از شواهد هنر معماری هخامنشیان در مرزهای کنونی ایران می¬توان کاخ های متعددی را برشمرد که در بخش هایی از استان های فارس و بوشهر پراکنده شده اند. در بیشتر پژوهش های باستان¬شناختی و معماری بر نحوه پراکندگی، ویژگی های ساختار معماری و نقوش¬برجسته تأکید ویژه ای شده اما توجه چندانی به رویکردهای مهندسی و طراحی معماری بخش های مختلف بنا های نشده است. در پژوهش حاضر تلاش بر این است که با رویکردی فنی و با تح...

یکی از کاربری‌های پیشنهاد شده برای بناهای تخت ­جمشید، کاربری تقویمی و نجومی است. با اینکه شواهد زیادی از این کاربری در تخت­ جمشید وجود ندارد، اما در این نظریه به سنگ چهارگوشی در کف کاخ مرکزی تخت­ جمشید استناد می‌شود که روی آن نشانه‌هایی ساده کنده­کاری شده است. از این سنگ به عنوان یک شاخص نجومی یاد می‌شود و کنده­کاری‌های روی آن، نشانه‌هایی برای تعیین زمان دقیق تابش آفتاب در روز یکم فروردین و اعت...