روشن شدن وضعیت باستان شناسی و توالی استقراری مناطق مختلف فرهنگی- جغرافیایی و معرفی آن به جامعه ی باستان شناسی ضرورتی انکارناپذیر است. دره ی خرم آباد به سبب شرایط مناسب و موقعیت ویژه آن دارای توالی استقرار از دوره های مختلف پیش از تاریخ تا اسلامی است. تا پیش از این شواهد مربوط به دوره ی نوسنگی محدود به معرفی اشکفت سرخه لیزه بوده است. چرایی یافت نشدن استقرارهای فضای باز دوره ی نوسنگی در دره ی خرم...

دوره نوسنگی یکی از مهمترین ادوار در تطور فرهنگی انسان به شمار می رود که در حدود 8000 ق م در شرق نزدیک قابل شناسایی می باشد. یکی از مهمترین مشاخصات این دوره ظهور استقرارهای موقت و سپس استقرارهای دائمی است. مطالعه ساختار معماری این دو گونه از استقرار در کنار بررسی و تحلیل چراییِ فقدان کامل ساختارهای معماری در دوره های پیش از نوسنگی در شمال - شمال شرق بین النهرین و غرب ایران از موضوعات اصلی این پزو...

در راستای مطالعات دوره نوسنگی در ایران، سهم جنوب شرق ایران از این مطالعات بسیار ناچیز بوده است. وجود شرایط ناپایدار محیطی، اقلیم نامساعد، عدم توسعه یافتگی منطقه و دورافتادگی آن از مراکز جغرافیایی- فرهنگی مطرح در تحولات دوره نوسنگی موجب نادیده گرفته شدن جنوب شرق ایران در فرآیند مطالعات این دوره شده است. از سویی دیگر تأکید نظریه ها و فرضیات دوره نوسنگی بر غرب خاورمیانه (هلال حاصلخیزی) به عنوان خا...

انسان در طول هزاران سال حیات خویش بر روی کره خاکی آثار و بقایای فراوانی از خود برجای گذاشته است، که حکایت از شیوه زندگی او دارد. این آثار متنوع در حقیقت نمایانگربازتاب های مادی و معنوی اوست که در مجموع فرهنگ وی را تشکیل می دهند. همانطور که مطالعه فرهنگ های جوامع باستانی را از اهداف عمده باستان شناسی دانسته اند، پس باید از تمامی آثار بشر جهت شناخت فرهنگ او استفاده کرد. در میان یادگارهای بشر برای...

ایزد بانوان باروری نگاه دارپرباری و ناظر بارداری و زایش بسیاری از تمدن های چندخدایی اند. فرهنگ های ساکن فلات ایران نیز، از دوران نوسنگی تا پایان سلسله ساسانی، به گونه های متفاوت، این ایزدبانوان را ستوده و برای بر سر مهر ماندن شان نیایش گاه و تندیس ساخته اند. پرشماری پیکرک های باروری نشان دهنده دیدگاه نیاکان ما به قوانین حاکم بر زندگی و هراس همیشگی آنان از روی گردانی طبیعت است.برای آسان تر شدن د...

شش دهه کاوش و بررسی باستان‌شناسی در ایران بیانگر این نکته است که گستره جغرافیایی امروزی ایران به طور حتم حداقل از دوران پلیئستوسن جدید مکان زیست جوامع انسانی بوده است. اگرچه دانش ما در خصوص جوامع انسانی پیش از نوسنگی در ایران بسیار محدود است، ولی تعداد قابل توجهی از محوطه‌های باستانی منتسب به ادوار پس از نوسنگی در ایران دارای بقایای اسکلت انسانی هستند. عمده محوطه‌های کلیدی باستانی در ایران مانن...

خراسان از نظر مطالعات فرهنگ های پیش از تاریخ ناشناخته است. در سال های اخیر پژوهش های مقدماتی در منطقه شرق شمالی ایران شروع شده است . رساله ی پیش روی ادامه ی همین پژوهش هاست. مقیاس مکانی این پژوهش حوزه ی شرق شمالی ایران با تاکید بر حوزه باستان شناسی چشم انداز میانکوهی دشت نیشابور و با تاکید جزیی تر بر روی استقرار بلوچ است. مقیاس زمانی این پژوهش ، نوسنگی است . دوره ای که جوامع انسانی به تدریج به ...

با توجه به شواهد جانور- باستان­شناسی، زاگرس مرکزی ایران همواره یکی از مناطق ابتدایی و مهم اهلی­سازی گونه­های مختلف جانوری، به عنوان یک مرکز مستقل اهلی­سازی بوده است. کاپرا هیرکس یکی از نخستین گونه هایی بوده که به نظر می رسد در حدود 10 هزار و 500 سال قبل، مراحل ابتدایی اهلی­سازی را در زاگرس ایران گذرانده و از آن زمان نقش مهمی در اقتصاد معیشتی انسان ایفا کرده است. پیشرفت چشمگیر علم ژنتیک افق های ...

با توجه به گستردگی بنیان های معماری ایران و بالتبع آن معماری مسکونی نباید آن را محدود به مرز های سیاسی کنونی نمود و باید ریشه های آن را در مناطق وسیعتری یعنی فلات کبیر ایران و سرزمین های اطراف جستجو کرد. فلات کبیر ایران سرزمین نسبتاً وسیع و مرتفعی است در میان دره های وسیع و عریض رودهای سند و پنجاب در شرق و وادی دجله و فرات (جلگه بین النهرین) در غرب و دریای خزر و جلگه های مجاور شرق و غرب آن (ماور...

زمین­لغزش سیمره از بلایای طبیعی مهمی است که در جنوب شرق درۀ سیمره در حوزۀ شهرستان دره­شهر رخ ‌داده است. این زمین­لغزش به­دلیل وسعت ابعاد و ویژگی­های خاص خود، تاکنون موردتوجه دانشمندان متعددی قرار گرفته است. درگذشته مطالعات متعددی در زمینۀ سن­سنجی آن انجام‌ شده، ولی هنوز از دید باستان­شناسی محدودۀ زمان وقوع این رخداد معلوم نیست. هدف از پژوهش حاضر، سن­سنجی زمان وقوع این زمین­لغزش بر اساس شواهد با...