منار یکی از عناصر کالبدی ویژه در بناهای مذهبی اسلامی است که پیشینه ای کهن در معماری ایران قبل از اسلام داشته است. در خصوص ریشه شکل گیری منار نظرات مختلفی مطرح شده است. در این پژوهش زیگورات, یکی از بناهای شاخص تمدن بین النهرین و یکی از بناهای مذهبی عمده در تاریخ تمدن, سرمنشاء و نمونه نخستینِ منار امروزین به شمار رفته است. این عنصر در طی تاریخ و در پی تغییر درک انسان از مفهوم دین و همچنین در ترکیب...

معماری ایران وهند میراث مشترک دارند ، و آن هنر و معماری  تیموری نیز اصالتاً یک معماری ایرانی بود ، محققان تردیدی ندارند که حضور بارز هنر ایرانی در هند به ویژه پس از اقامت یکی از سلاطین مسلمان هند  همایون در ایران و به همراه بردن هنرمندان ایرانی به آن دیار توسط این سلطان ، هویت هنر ومعماری اسلامی – ایرانی هند را رقم زد. ظهور اسلام و ورود آن به ایران ، تاریخ نوینی را در این سرزمین رقم زد و به ویژه...

معماری قاجار بخشی مهم از تاریخ معماری ایران است و این اهمیت به­واسطه­ی شکل­گیری جریان برجسته­ی تحول و تغییر در فضای اجتماعی و همچنین در مفهوم کالبد و فضا است. خانه­های این دوران را نیز می­توان به لحاظ کمی و کیفی مهمترین دسته از خانه­های تاریخی ایران به حساب آورد.  این پژوهش به تحلیل تحولات کالبدی خانه­های گرگان در عهد قاجار پرداخته است و در پی آن است که چیستی این تحولات را در فن ساختمان و کیفیا...

سرزمین کهن ایران دارای اماکن مقدس بسیاری است که این مکان ها غیر از ارتباط با ادیان کنونی، مرتبط با ادیان کهن بوده اند. ایرانیان در طول تاریخ به عناصر طبیعی و حیات بخش احترام گذاشته و معابدی به آنان اختصاص می دادند. کلیسای سنت استپانوس که در گذشته یکی از معابد بزرگ ایران بوده دارای سنگ نگاره هایی با نقوش نمادین، برخی ویژگی های معماری، طبیعت و نیز تاریخ خاص منطقه ی جلفای ارس که گویای این پیشینه ا...

در مقاله حاضر پرده از بُعدی پنهان در معماری اسلامی ایران برداشته می شود، که به نظر می رسد اصحاب معماری در آفرینش آثار خود در سر داشته اند. تاکنون بررسی نقش علوم ریاضی در معماری ایران معطوف به هندسه و دست کم نسبت های عددی یا ابعاد نمادین برخی اعداد بوده است. از سویی شماری از متون کهن به رویکردی تمثیلی در نسبت اعداد با حروف و اسماء الهی اشاره دارند، که تاکنون مورد اهتمام جدی دانشوران تاریخ معماری ...

ورود فناوری های نوین به سرزمین هایی که هویت و تاریخ غنی آنها در زمینه هنر و معماری در تقابل با نمودهای تکنولوژیک قرار دارند، چالش هایی را دامن می زند؛ چراکه در اکثر این جوامع همانند ایران، زیرساخت های لازم جهت مواجهه با موضوع جهانی شدن فراهم نبوده است. در هزاره جدید، جهانی تازه در دست ساخته شدن است و معماری اجتماعی ترین هنری است که می تواند با ایجاد انسجام مکانی، نوعی تداوم زمانی را جهت شکوفایی...

معماری در دوره‌های مختلف تاریخ، از پررونق‌ترین و برجسته‌ترین هنرهایی بوده است که ایرانیان بدان شناخته می‌شده‌اند. از دید حقوق مالکیت فکری این موضوع حاکی است از وجود حمایتی کارساز در تمام طول تاریخ از این رشته از هنر و افراد شاغل بدان؛ چه، فرض پایه‌ای این حقوق آن است که هنر و خلاقیت بدون حمایت رونق نمی‌گیرد، چه رسد به آنکه به حد اعلای خود رسد، چنان‌که هنر معماری در طول تاریخ ایران رسیده است. حما...

پژوهش در تاریخ اجتماعی برای کاربردی کردن پژوهشهای تاریخیاهمیت شایانی یافته است. تاریخ های محلی در این مطالعات اجتماعی، بهروشن نمودن حیات مدنی و میراث های فرهنگی و تمدنی کمک شایانیکردهاند. حمام های عمومی، به عنوان یکی از میراث های معماری ایران، ودستاوردهای اجتماعی و فرهنگی آن، برای پژوهش در تاریخ اجتماعی ومحلی ایران، و یافتن آداب و سنن فرهنگی و اخلاقی ایرانیان، بسیار مهماست. این پژوهش به روش توص...

محمدکریم پیرنیا، از برجسته‌ترین تاریخ ‌پژوهان معماری ایران، نخستین کسی بود که تلاش کرد مفاهیم و مبانی سنت معماری ایرانی را به مباحثات دانشگاهی داخل و به تعبیری زبان سنت معماری ایرانی را به زبان مدرسۀ مدرن معماری و زبان دانشگاهی نزدیک کند. او این کار را با طرح دو موضوع اصول و سبک‌شناسی معماری ایرانی انجام داد. موضوع این مقاله پرسش از انگیزه‌های پیرنیا و چگونگی این اقدام او و همچنین، عوارضی است ک...

تجدد و روشنفکری، یکی از رویش‌های مهم فکری دوران مشروطه در ایران است که منجر به بازخوانی بسیاری از مفاهیم موجود از گذشته و بازتعریف آن‌ها براساس نگرش‌های نوی آن زمان می‌شود. این مقاله، ازطریق بررسی متون آن دوران و منابع مرتبط دیگر و با استفاده از روش تفسیری-تاریخی و تحلیل محتوا، برای پاسخ‌گویی به این سؤالات، که خوانش جدید از تاریخ توسط تجددخواهان چه نقشی در تکوین اندیشه میراث ملّی ایران داشت؟ و آ...