سابقه و هدف: تاکنون تحقیقات زیادی در موضوعات مرتبط با طب سنتی انجام شده است؛ اما  اغلب به‌صورت کلی بوده و کمتر به جزییات توجه شده است و به نحوۀ بیان، زبان گفتار، چگونگی توصیف جزئیات و دیدگاه‌های متفاوت پدیدآورندگان آثار توجه نشده است. این مقاله با هدف کمک به افزایش اطلاعات و دانسته‌های دارویی کهن و معرفی هرچه بهتر آثار طبی به جامعۀ علمی کشور به منظور به کارگیری آن در میان محققان و داروسازان گیا...

عصر نهضت یا عصر معاصر عربی هم­زمان با عصر مشروطه در ایران، روزگار تجدّد در زندگی اجتماعی مردم مصر و فارس بود. تحوّل و دگردیسی در زندگی اجتماعی این دو ملّت در عصر معاصر، دگرگونی در عرصه ادبیات را نیز در پی داشت. با دگرگونی ادبی، موضوعات اجتماعی جدید نیز وارد ادبیات گردید. محمود سامی بارودی شاعر برجسته مصر و فرخی یزدی شاعر پارسی گوی از مشهورترین نمایندگان تجدّد در این عصر ه...

واژه قرآنی علم در معنای دانستن یکی از معانی محوری در زبان قرآن کریم و محور حوزه معنایی ادراک و دانایی است و ازاین رو درک طرز ساخت تاریخی آن نه تنها به لحاظ واژه شناسی قرآن بلکه به لحاظ درک انسان شناختی از فضای نزول قرآن نیز اهمیت داشته و در تفسیر قرآن کارآمد است. این جستار با بهره گیری از روش تطبیقی- تحلیلی، معانی متعدد ماده علم را در زبان عربی و سایر هم خانواده های سامی آن نظیر سبئی، حبشی، عبر...

تحفة الملوک، از علی بن ابی‌حفص بن فقیه محمود اصفهانی، رساله‌ای در آداب ملوک است که در قرن ششم یا اوایل قرن هفتم تألیف شده است. این رساله در سال 1382ش، با تصحیح علی‌اکبر احمدی دارانی، به طبع رسیده است. در این مقاله، ما به بعضی از وجوه اهمیّت این کتاب، از جمله اشتمال آن بر بعضی ابیات رودکی و ابوشکور بلخی اشاره کرده‌ایم و برخی عبارات و ابیاتی که مفاد آنها را می‌توان پیشینه‌ای برای سخنانی ا...

ترس از مرگ، چون کابوسی وحشتناک، همیشه لذت و آرامش بشر را مکدر و خواب خوش وی را پریشان کرده است و شاید بتوان از آن به عنوان کهن ترین ترس بشر یاد کرد که خود منشأ پیدایش دیدگاه های فلسفی و اسطوره ای فراوانی در طول تاریخ بشریت شده است. از جمله تلاش های مهم، اما گذرای انسان در طول تاریخ برای کاستن از تلخی این حقیقت مهلک، پردازش داستان هایی بوده است که امروزه از آن به عنوان اساطیر جاودانگی نام می بری...

چکیده دوران معاصر شاهد تغییرات بنیادین در دو کشور مصر و ایران بود. از مهمترین آنها جنبش مشروطیت است که در زندگی و دوران جدید این دو کشور ظهور کرد و از این حیات، دوران ادبیِ زیبایی شکل گرفت که پیش از این شاهد آن نبودند. در این میان ادیبان و شاعران نیز با وقایع زمانه و رقم زدن سرنوشت ملت خود همگام شدند. از برجسته ترین شاعران این دوره "محمود سامی بارودی" و "ملک الشعراء بهار" است که در چارچوب ادبی...

مقاله حاضر پس از ارائه گزارشی مختصر در باب رویکردهای سنتی و معاصر به مسأله نظم قرآن، با درپیش گرفتن روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی رویکرد «میشل کویپرس»، قرآن پژوه بلژیکی معاصر خواهد پرداخت. وی با تکیه بر نظریه نظم متقارن که خود ریشه در بلاغت سامی دارد، به تحلیل بلاغی متن قرآن می پردازد. اندیشه نظم متقارن نشان خواهد داد که متن قرآن منسجم است و هر آیه درست همانجایی از متن که باید، قرار گرفته است. ...

پرداختن به اندیشۀ اجتماعی شاعران و نویسندگان و بررسی رابطۀ آن با شعر، به عنوان بخشی از ساختار ذهنی جامعه، از موارد ضروری در حوزۀ مطالعات جامعه­شناسی ادبیّات به شمار می­رود. رابطۀ دامنه­دار و گستردۀ زبان و ادبیّات فارسی با زبان و ادبیّات عربی، رابطه­ای تاریخی است و در مقاطع مختلف، دستخوش تحوّلات و فراز و فرودهایی بوده است. از قرن هجده میلادی به بعد، جریان­های فرهنگی جهان تحت تأثیر تحوّلات جدید اجتماع...

محمود سامی بارودی و ملک الشّعرای بهار از شاعران نوگرای عصر جدید در مصر و ایران و هر دو مربوط به یک دوره­ هستند که پرداختن به مسائل اجتماعی از مهم ترین ویژگی های شعر آنان است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی، تشابه و تفاوت اندیشه های بارودی و بهار را درباره انتقاد اجتماعی، مورد بررسی قرار می­دهد. از نتایج مهمّ این پژوهش اینکه شکایت تند و صریح از نف...