اندیشه ی قانون گرایی یکی از مهمترین زمینه های تجدد خواهی در ایران عصر قاجار بوده است. در این میان نقش روشنفکران عصر قاجار در این مسأله بسیار حائز اهمیت بوده است. این گروه با اشاعه ی اندیشه ی قانو ن خواهی زمینه ی تحولات سیاسی و اجتماعی را در عصر قاجار فراهم نمودند. در میان این روشنفکران میرزا یوسف خان مستشارالدوله گام بلندی را در ایجاد مبانی « یک کلمه » جایگاه ویژه ای دارد. او با نگارش رساله ی د...

هدف پژوهش حاضر، بیان مولفه های آرمانشهری روشنفکران عصر مشروطه ایران است. دگرگونی رابطه ایران با مغرب زمین در عصر مشروطه و ظهور و بروز اندیشه های تجدد خواهانه روشنفکری، سبب دگرگونی در اندیشه های آرمان ورز ایرانی در رویکرد به مفهوم آرمانشهر گردید. در پژوهش حاضر، مولفه های اساسی نگرش به آرمانشهر در آرای هشت تن از مشهورترین روشنفکران عصر مشروطه- میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا ملکم خان ناظم الدوله، م...

دوره قاجار، عصر اوجِ رواجِ القاب در ایران بوده است؛ دوره ای که بیش از نیمی از بزرگان، شاهزادگان، روحانیون، تجّار و حتی کارمندان اداری، دارای لقب بودند. اعطای القاب و دریافت آن به گونه ای بود که فرد با ارتقا درجه و یافتن منصب بالاتر یا شغلی مهم تر، به لقب مهم تری دست می یافت؛ چنان که میرزا یحیی خان برادر میرزا حسین خان سپهسالار ابتدا لقب معتمدالملک یافت و بعدها ملقب به مشیرالدوله شد. بدین ترتیب، هد...

در این بررسی سعی شده تا با تکیه بر منابع و اسناد موجود پرتوی بر اصلاحات و اقدامات اجتماعی و فرهنگی عباس میرزا افکنده شود. در این پژوهش به روی کار آمدن قاجارها و قدرت گیری آقامحمدخان و سپس به سلطنت رسیدن فتحعلی شاه پرداخته شده. همچنین ضمن پرداختن به چگونگی شکل گیری سلطنت قاجارها و روی کار آمدن فتحعلی شاه، تحولات اجتماعی و فرهنگی دوران عباس میرزا مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. ضمنا در این رسال...

میرزا نظام دستغیب شیرازی فرزند امین الدین حسین در سالهای پایانی قرن دهم در سال 999 هجری در شیراز متولد شد.

شهر هرات در دوره فرمانروایی شاهرخ تیموری دارای عمارات وبناهای با شکوه زیادی بود. یکی از این بناها باغ سفید بود که شاهرخ آن را به بایسنقر عرضه می دارد. باغ سفید که در جانب شمالی هرات بنا شده بود سرتاسر دیوارهایش پوشیده از نقش های تزئینی و سنگهای یشمی از دیار چین بود. کتابخانه یا کارگاه معروف هنری بایسنقر میرزا که هنرمندان بزرگ آن دوره را در خود جمع آورده و محفلی تشکیل داده بودند در همین باغ بود....

دوره ی وزارت و صدارت میرزا حسین خان مشیرالدوله (سپهسالار) (1287تا 1297هجری قمری) دوره ای است که ایرانیان با مدنیت غربی آشنا شدند. روشنفکران این عصر در صدارت و وزارت او این فرصت را به دست آورده بودند که لااقل بخشی از اندیشه های اجتماعی و سیاسی خود را درعمل تجربه نمایند. در این بین بودند کسانی که با ترقی و اصلاح در کشور به مخالفت برخاستند و قضیه اصلاحات امیرکبیر تکرار شد. بازگشت به سنتها نه تنها ...

در آغازسلطنت ناصرالدین شاه میرزا فضل الله امیر دیوان برادر میرزا آقا خان وزیر لشکر حکومت کاشان را داشت، در طول پنجاه سال سلطنت ناصرالدین شاه، این شهر از سه نظر، بیشتر معروفیت پیدا کرد، یکی عزل، تبعید و قتل میرزا تقی خان امیر کبیر در کاشان است و دیگری تأسیس شرکت اسلامیه که برای اولین بار با هدف تولید منسوجات ایرانی، در این شهر پا گرفت، و سوم مسئله بابیت و فعالیت آنها در کاشان می باشد. در این مقا...

پس از گذشت نزدیک چهار قرن از اختراع چاپ به همت گوتنبرگ، این فناوری با کوشش عباس میرزا و میرزا صالح به ایران انتقال یافت. در این پژوهش با نگاهی به پیشینۀ فناوری چاپ در جهان، چگونگی انتقال فناوری چاپ حروفی را در دورۀ قاجار بررسی می کنیم. اختراعات جدید در فناوری چاپ، بهبود روابط تجاری، زمینه‌های داخلی انتقال این فناوری، رویکرد ایرانیان نسبت به آن، از موضوعات این تحقیق است.

در سال های پایانی حکمرانی ناصرالدین شاه و دوران حکمرانی مظفرالدین شاه، تاریخ نویسی سنتی ایران به شیوه جدید، دگرگون شد. این دگرگونی، نتیجه ارزنده ی ارتباط با اندیشه گران جدید اروپایی بود. میرزا فتح علی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی از نخستین اندیشمندانی بودند که انتقاد تاریخی نوگرایی در تاریخ نویسی را به کار بردند و دیگران راه آنها را دنبال کردند. در این مقاله روند تکوین جریان انتقاد به تاریخ ...