میادین مشترک بخشی از منابع طبیعی هستند که در ساختار طبیعت از مرزهای زمینی و دریایی تعیین شده بوسیله حاکمیت سیاسی عبور می کنند و امتداد آنها در قلمرو کشور دیگر وارد می شود. برای مفهوم سازی، از اصطلاحاتی چون منابع طبیعی فراملی یا منابع طبیعی بین المللی کاربرد دارد. این واژگان صرفاً برای منابع طبیعی موجود در نقاط صفر مرزی فیمابین کشورها که محل اختلاف آنها واقع شده کاربرد دارد. گرچه از منظر قواعد حق...

منابع مشترک نفت و گاز، به‌ویژه منابع موجود در بستر و زیر بستر دریاها به‌دلیل عبور از مرزهای ملی و قرار گرفتن تحت صلاحیت و حاکمیت دو یا چند کشور، تبدیل به یکی از پیچیده‌ترین مسائل حقوق بین‌الملل به‌ویژه در حوزه حقوق بین‌الملل دریاها شده‌اند. جایگاه این منابع در اقتصاد جهانی و نقش آنها در کسب درآمدهای هنگفت برای کشورهای اطراف آن باعث شده است که رژیم حقوقی حاکم بر بهره‌برداری از آنها دارای اهمیت ب...

تفکیک میان قلمرو هوایی و فضای ماورای جو، به‌رغم مجادله‌آمیز بودن، دارای فواید نظری و ثمرات عملی است. در نظام حقوقی حاکم بر هوا، اصل بر حاکمیت دولت سرزمینی بر قلمرو هوایی خویش و در نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو، اصل بر آزادی استفاده از آن است. لذا اینکه آستانه فضا از کجا آغاز یا محدوده هوایی در چه ارتفاعی پایان می­پذیرد، تعیین کننده قلمرو اختیارات دولت­ها در اعمال حاکمیت بر فضای فوقانی است. ...

این مقاله موقعیت کشورها را از نظر جغرافیای سیاسی دریاها مورد بررسی قرار می دهد. از این لحاظ کشورها به سه گروه تقسیم می شوند. هدف از این نوشتار ارایه تصویری شفاف از موقعیت ژئوپلتیکی کشورهای محصور در خشکی، هم جوار دریاها، مجاور اقیانوس ها و روند افزایش مجادلات آنها بر سر حاکمیت مناطق مختلف دریاها است. با تجزیه و تحلیل اطلاعات و مدارک بدست آمده از تلاش و استراتژی های دولت ها برای حکومت بر سر مناطق...

مناقشات دریای جنوبی چین در حال حاضر روندی رو به گسترش از خود نشان می‌دهد. در سال‌های اخیر این منطقه به یکی از بی‌ثبات‌ترین نقاط در شرق آسیا تبدیل شده است. چین، ویتنام، فیلیپین، مالزی، برونئی و تایوان هر کدام بر بخش‌هایی متداخل از این دریا ادعای حاکمیت دارند. این موضوع موجب تنش دیپلماتیک بین کشورهای مدعی شده است. در واقع، رشد اقتصادی چین و به تبع آن افزایش هزینه‌های نظامی و تقویت توان نظامی به‌و...

در پی گرفتاری‏‏های ایران در جنگ با روسیه، حکومت انگلیسی هند برای آنکه کنترل منطقة خلیج فارس را به دست بگیرد و شیخ‌نشین‏ها را نیز به تابعیت خود درآورد، در سال 1820م برای مبارزه با دزدی دریایی قراردادی با شیخ‌های عرب منعقد کرد که به قرارداد اساسی معروف شد. انگلیسی‌ها در این قرارداد برخلاف تعهدهای پیشین خود با ایران در عهدنامه‌های مفصل و مجمل، شیخ بحرین را نیز وارد کردند. اعتراض‌های ایران از طریق ...

قلمرو حاکمیت، به‌عنوان ضابطه تشخیص صلاحیت سرزمینی، شامل سه منطقه، زمینی، دریایی و هوایی است. قلمرو هوایی صلاحیت مزبور که معیار تشخیص آن قاعدتاً هواپیمای در حال پرواز بر فراز این منطقه است به دلیل شناور بودن این وسیله، که ممکن است از فضای چند کشور عبور کند، (علاوه بر خود هواپیما که تابع اصل پرچم یعنی تحت حاکمیت کشور صاحب‌پرچم هواپیما و همچنان در قلمرو حاکمیت این کشور است) و تنوع و پیچیدگی سایر مس...

قراداد صلح عمومی؛ هدف‌ها و پی‌آمدها (1820 م/ 1235 ق) محمد علی رنجبر* جواد موسوی دالینی** چکیده دو دهه نخست سده نوزدهم به ویژه 1820 میلادی (1235ق) در تاریخ سیاسی خلیج فارس بسیار مهم است؛ زیرا دولت بریتانیا در این زمان در قالب دزدی دریایی، چند بار به کرانه‌های جنوبی خلیج فارس یورش آورد که به انعقاد قراردادی سرنوشت‌ساز با عنوان «صلح عمومی» با جوامع و شیوخ سواحل جنوبی این خلیج انجامید. انگلیس با ان...

چکیده کنوانسیونیکه در سال 2001 در سازمان آموزشی، علمیو فرهنگیملل متحد در زمینه‌ی میراث فرهنگی زیر آب به تصویب رسید، کشتی‌های دولتی و جنگیرا، خواه جزو میراث فرهنگی زیرآب و خواه فاقد مشخصه‌ی این میراث، همچنان با بقای مصونیت، در حاکمیت مطلق دولت‌های صاحب پرچم باقی نهاد، مگر آن‌که دولت‌ها به صراحت  از مالکیت کشتی‌های مذکور اعراض نموده و آن‌ها را رها کرده باشند.با این وجود رابطه‌ی دولت‌های ساحلی و ک...

غلامان و کنیزان در عصر قاجار در ایران از نژادها و قومیت های مختلفی چون آفریقایی، قفقازی (ارمنی،گرجی و چرکس)، ترکمن، بلوچ، کرد و حتی فارس بودند. معمولا اسارت در جنگ ها و تهاجمات ناگهانیمنبع اصلی تأمین غلام و کنیز، به ویژه از میان ترکان و اهالی منطقه قفقاز و ماورای آن بوده است. باسلب حاکمیت ایران بر منطقه قفقاز توسط روس ها، ورود غلامان و کنیزان از آنجا به ایران بسیار کاهشیافت و در مقابل، ورود غلا...