آیین گنوسی را کیشی عرفانی دانسته اند که دارای عقایدی تلفیقی است و فرقه های گوناگونی دارد، از جمله: مانویت، صابئین مَندایی، شمعونیان، و مرقیونیان. دوران شکل گیری و ظهور و بروز این آیین را از قرن دوم پیش از میلاد تا قرن سوم میلادی دانسته اند. به عقیده گنوسیان، روح انسان در این دنیا اسیر است و راه نجات و رهایی او دست یابی به گنوسیس یا همان معرفت نجات بخش است، که فرستادگان الاهی و منجیان آسمانی برای...

اسلام یک دین تمدنی و شهری است. بارزترین تأکید تاریخی بر شهری بودن اسلام، اقدام رسول خدا(ص) در نخستین سال هجرت برای پیاده کردن طرح جامع شهر یثرب بود. در حقیقت اسلام برای تحقیق اهداف اجتماعی و دینی خویش به شهر نیاز داشت. تاریخ اسلام سرشار است از مأموریت سکونت شهروندان و اقطاع اراضی و مرابطه (مرزبانی) در سرحدات کشور اسلامی که به تدریج به شهر تبدیل شدند. دو عاصمه عظیم اسلام بغداد و قرطبه اولی در ...

پس از جنگ دوم جهانی، آن چه که مُولد امنیت تلقی می­شد، وجود ظرفیت بالای نظامی بود. با فروپاشی شوروی سطوح گوناگونی از امنیت ظهور یافتند که دیگر مطالعات امنیتی را تنها به بُعد نظامی تقلیل نمی­دادند. امروزه موضوعات متعدد امنیت در جهان معاصر جایگاه قابل ­توجهی را دارا هستند و در طول سال های اخیر به شکل قابل ­توجهی مورد ­توجه پژوهشگران قرار گرفته‏اند. برای فهم موضوع امنیت و اقدام در جهت تامین آن باید ن...

براساس داده­ های تحقیقات و پژوهش های جدید، در قرن بیست و یکم صنعت گردشگری در برخی از کشورها به بزرگترین منبع درآمد ارزی تبدیل شده است. سرزمین پهناور ایران به دلیل داشتن آب و هوای متنوع، مناظر زیبا و استثنایی، آب های گرم معدنی فراوان و مشهور، همچنین با فرهنگ و تمدن باستانی و اسلامی که ریشه در تاریخ کهنسالی این مرز و بوم دارد، یکی از ده کشور نخست جهان به لحاظ جایگاه تاریخی و جاذبه گردشگری قرار دارد.

این مقاله به فرایند ورود اجباری یا اختیاری اسلام به شهر قم می­پردازد و در صدد است از یک سو نظریۀ پذیرش اجباری اسلام توسط اهالی قم را رد نماید و از سوی دیگر ایدۀ پذیرش آسان و از سرآگاهی اسلام از سوی قمی­ها را نقد کند. در این نوشته نکته­های زیر بررسی شده است: الف) قمی‌ها مقاومت‌های سختی در برابر عرب‌ها از خود نشان دادند، لیکن این بدان معنا نیست که اسلام نیز به زور و اکراه وارد فرهنگ مردم قم شد. ب...

از قرن هفدهم در فلسفة غرب تحولی بنیادی در پژوهش فلسفی روی داد و بحث دربارة نحوة شکل گیری شناخت و میزان اعتبار آن محور مسائل فلسفی شد. این تحول در قلمرو فلسفة اسلامی به علت نبود ارتباط میان دو عالم فلسفة اسلامی و غرب با سه قرن تأخیر بازتاب یافت. استاد مطهری به عنوان استاد مبرز فلسفة اسلامی کوشید تا ابتدا با آرای فیلسوفان جدید و معاصر آشنا شود، سپس به نقد و بررسی آن ها بپردازد. یکی از مسائل مورد ...

تاریخ، جغرافیا، شرایط و گرایش ها بحث از فلسفۀ اسلامی معاصر در ابتدا به تعریف سه واژه نیاز دارد: « معاصر»، « اسلامی» و « فلسفه». دانشمندان در مورد دایرۀ شمول واژۀ معاصر، توافق نظر ندارند. آیا این واژه، قرن نوزدهم را نیز در بر می گیرد و یا طبق نظر بعضی محققان - از آن جا که قرن نوزدهم در معنای دقیق تر به دورۀ « مدرن» فلسفۀ اسلامی تعلق دارد - این واژه فقط به قرن بیستم اختصاص دارد. بنابر نظر دیگر م...

زرتشتیان یا مجوسان با توجه به آیات و احادیث اسلامی همانند یهودیان، مسیحیان و صابئیان جزء اهل ذمه به شمار میآمدند. با ورود دین اسلام به ایران، به ویژه در دو قرن اول، برای زرتشتیان در جامعه ی اسلامی، مقررات خاصی وضع شد که متناسب با شرایط و اوضاع حاکم بر جامعه، در طی زمان همواره متغیر بود و طبقِ خواست حاکمان، متحول و دگرگون می شد، به طوری¬که گاه با عقاید و باورهای زرتشتیان مدارا می شد و گاهی جنبه ی...

یکی از معضلات بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی ایران عصر قاجار(قرن سیزدهم هجری)‘ فقدان اطلاعات و دانش غنی پیرامون مقاطع و مراحل اولیه این عصر می باشد. برخلاف مراحل پایانی ایران عصر قاجار‘ یعنی دهه های پایانی قرن نوزدهم و دو دهة نخست قرن بیستم که در مجموع منابع و آثار نسبتاً غنی وجود دارد‘ در خصوص ایران مراحل نخست شکل گیری قاجارها ما با آثار ومنابع فراوانی روبه رو نیستیم. به طور کلی منابع این مقطع را...