در تاریخ ادبی هر ملتی سرآمدانی هستند که دارای ابتکار بوده، یا یک نوع ادبی را به ادبیات وارد کرده اند. در زمینه¬ی داستان به معنای امروز نیز پیشگامانی هستند که مسیر این نوع ادبی را در ادبیات عربی هموار کرده اند و از اینرو در پهنه¬ی مکتب های مختلف، قالب های داستانی متنوع ظهور کرد. رئالیسم (واقع‏گرایی) از جمله مکتب هایی است که با توجه به اوضاع و احوال جامعه وارد عرصه¬ی ادبی و داستان نویسی شد. نجیب ...

سوررئالیسم از جمله مکتب­های غربی است که بر شعر معاصر ایران، تأثیر فراوان نهاده است. جریان های «موج نو» و «حجم­گرا»، بیش از سایر جریان­های شعر معاصر از این مکتب تأثیر پذیرفته اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سوررئالیسم بر جریان­های شعری موج نو و حجم­گرا در ایران است. این مقاله می­کوشد اثبات کند که این جریان­ها از نظر تصویر، زبان، موسیقی و تفکر، کاملاً تحت تأثیر مکتب سوررئالیسم بوده­اند. نگارنده د...

پس از مرگ هانس یواخیم مورگنتا در جولای 1980، مکتب جدیدی در سیاست بین‏المللی ظهور کرد که نئورئالیسم نام گرفت. مهمترین اندیشمند این مکتب، کنت والتز است که با انتشار کتاب «نظریه سیاست بین‏الملل»، اصلاحاتی در رئالیسم مورگنتا اعمال کرده و در تحلیل نظم و ناامنی بین‏المللی کوشیده است. در مقاله حاضر، مهمترین تمایزهای رئالیسم و نئورئالیسم را با استناد به کتاب والتز بررسی ‏کرده و به این پرسش، پاسخ می‏دهی...

ادبیّات داستانی را از منظرهای گوناگونی ازجمله از دیدگاه مکاتب ادبی، می توان نقد و تحلیل کرد. در این میان، رئالیسم که گویی هماره از دغدغه های فکریِ بسیاری از نویسندگان بوده، از اقبال بیشتری برخوردار بوده است. ادبیّات داستانی نوین ایران از همان نخستین تجربه های خود، دلبستگی خود را به رئالیسم نشان داده است و غالب نویسندگان کوشیدند با نگاهی نقادانه، تصویرگر شرایط سیاسی - اجتماعیِ روزگار خود باشند؛ هرچن...

برجسته شدن شعر یک دوره و رسیدن به سبک و زبانی نو، به هنجارگریزی و کنارگذاشتن فرم، زبان، موضوع وتصویرهای سنّتی و رایج غیرکارآمد نیاز دارد که این روند در شعر دورۀ پهلوی دوم به‌خاطر عوامل گوناگون، مخصوصاً نیاز جامعۀ ایران، انجام شد. نویسندگان در  این مقاله با بررسی شعر این دوره در چهار موضوع اجتماعی، سیاسی، چریکی و مذهبی، به پژوهش جلوه و گسترش رئالیسم ایرانی توجّه کرده، شاهدهایی...

درکنار تفکری که انسان را به لحاظ ماهیت با حیوان یکی میداند و رابطه قدرت را اساس روابط اجتماعی می پنداردو به خود نام رئالیسم داده است. دیدگاه دیگری وجود داردکه از نظر رئالیستها به وادی وهم وخوش خیالی تعلق دارد. ولی اوضاع بین المللی در دهه ها ی 70و 80 قرن 20‘ همراه با نظریه هایی که در تبیین اوضاع جدید شکل گرفتند‘ نشان می دهدکه این دیدگاه چندان هم بیشتر از رئالیسم از واقعیت فاصله ندارد. بسیاری از ...

تحقق معرفت به گونه رئالیسم خام و رئالیسم انتقادی از دغدغه‌های مهم اندیشمندان بوده است. نظریه مطابقت که به عنوان تئوری صدق حکمت متعالیه به حساب می‌آید، تاب آن را دارد که به گونه رئالیسم خام و رئالیسم انتقادی تعبیر و تفسیر شود. مسائل حکمت متعالیه به گونه‌ای سامان یافته‌اند که بر هر دو تفسیر می‌توان شواهدی ارائه نمود. با توجه به ناسازگاری میان دو تفسیر باید یکی را به عنوان نظر نهایی ملاصدرا انتخاب...

رئالیسم اجتماعی به عنوان شیوه ای برای نمایش مشکلات و معضلات اجتماعی در سینما هم گام با سایر جنبش های ادبی و هنری مورد استفاده قرار گرفت. یکی از مهم ترین این نوع سینما نئورئالیسم ایتالیا بشمار می آید، به گونه ای که می توان ریشه ی بسیاری از فیلم های رئالیسم اجتماعی را فیلم ها ی نئورئالیسم ایتالیا دانست. سینمای ایران نیز از اواخر دهه ی40 تحت تأثیر نئورئالیسم ایتالیا قرار گرفت و با مهیا شدن شرایط و...

از زمان شکل گیری رئالیسم " یاو اقع گرایی در نظریه ها و اندیشه های فلسفی توسط افلاطون و ارسطو،و ظهور دیر هنگام أن در عرصهء ادبیات، مفهوم رئالیسم همواره دستخوش دگرگونی ها، تحولات بسیار اساسی بوده است. علی رغم سابقة دو هزار و پانصد سالهء أن در عرصه های فلسفی، ادبی، غالبأ قرن نوزدهم میلادی معرف عصر طلایی رئالیسم داستانی در فرانسه است. اما این شهرت، مدیون تلاش هایی است که از سه دو رهء پیش از أن صورت...

رئالیسم از مفاهیم مناقشه برانگیزی است که همواره از دغدغه های صاحب نظران حوزه فلسفه علم و همین طور جامعه شناسان معرفت علمی است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مفهوم رئالیسم انتقادی باسکار و واقع گرایی لاتور از دو رویکرد متفاوت است. باسکار معتقد است که بیش تر «آن چه که هست» وجود دارد تا «آن چه که شناخته می شود»، بیش تر نیرو وجود دارد تا کاربرد و استعمال نیرو. در مقابل، لاتور با روی آوردن به برساخت گرا...