یکی از تقسیمات سبک ادبی بر اساس محدوده جغرافیایی امست مثل: سبک خراسانی و سبک عراقی.چنین تقسیم بندی هایی به دلیل وسعت مکان - و گاهی زمان نیز - خود بر سبک های کوچکتری دلالت دارندکه باید معرفی بشوند. در سبک عراقی،عده ای از شعرای صاحب سبک ، دگرگونی و مبدعی در سرزمین اران سبک شعری خاصی را پدید آوردندکه به نام سرزمین شان سبک آذربایجانی نامیده شد ولی معمولا در تحقیقات ادبی این سبک را جزو سبک عراقی به ...

واژۀ مضمون از کلیدواژه های اصلی فن شعر فارسی در سبک هندی است . این واژه که از میانۀ قرن دهم به یک اصطلاح فنی در هنر شعر فارسی بدل شده است مترادف «معنی، محتوا، مفهوم، منطوق، مقصود یا فحوا و لحن کلام» نیست . مسأله این مقاله بازشناسی ماهیت مضمون به عنوان هنرسازۀ اصلی مکتب نازک خیالی (سبک هندی) است . مقاله می کوشد چیستیِ «مضمون» و سازوکار «مضمون بندی» را از دیدگاه شاعران و تذکره نویسان آن دوره بازشن...

ترجمه اشعار کلاسیک انگلیسی به فارسی به صورت منظوم توسط شاعران مترجم یا مترجمین شاعر انجام شده است. اما خبرگانی نظیر خزاعی فر (2004) و صلح جو (2008) ترجمه شاعرانه را خالی از ظرایف ترجمه عالمانه و ترجمه عالمانه را به دور از لطایف ترجمه شاعرانه می دانند. بنابراین امروزه تأکید بیشتری بر ترجمه منثور شعر است که به معنای متن اصلی وفادار باشد (خزاعی فر، 2005)، چرا که این نوع ترجمه از قید و بند وزن و قا...

دیدگاه هایی که شاعران بزرگ و صاحب سبک در باب شعر و عناصر دربرگیرنده آن در لایه هایی از سروده های خویش آورده اند، گاه نکته های بسیار باارزشی را درباره شعر و چیستی آن بیان می کند که اغلب منتقدان ادبی از آن ناآگاهند. این دیدگاه های نقادانه و گاه شبه فلسفی که اغلب با بیانی هنری و برخاسته از زمینه های شهودی مطرح شده، به لحاظ کمّی به اختصار و درون تصویر یا بیانی کوتاه و غیرمستقیم آشکار شده است. نکته ا...

یکی از موضوعات مهم تحقیقات ادبی بررسی عوامل ظهور و افول سبک هاست که معمولاً در فضای رابطه ای دوجانبه میان جامعه و ادبیات پدید می آیند و از میان رفتنشان نیز حاصل دگرگونی همین فضاست. در شعر فارسی عصر صفوی، با سبکی به نام «تزریق» مواجهیم که گرچه در عرصة ادبیات، دوام چندانی نداشت، اما به هر حال، شاعران این سبک، بخشی از تاریخ ادبیات ایران را به خود اختصاص داده اند. تزریق را می توان از جهت داشتن وجوه ...

جوهر و مایۀ اصلی سبکی را که به «سبک هندی» معروف شده است، تجرید تشکیل می دهد که درحقیقت به کار گرفتن تخیل شاعرانه در بیان مطلب است. در روند تحول شعر فارسی، هرقدر شعر برای بیان معانی باریک و مکنونات قلبی به کار گرفته شده، به همان اندازه نشانه های سبک بیان تجریدی، یعنی سبک هندی، در آن بیشتر شده است. همین نوع اشارات آراسته به تجرید و تشخیص در اشعار حافظ شیرازی فراوان است. در مقالۀ حاضر این ویژگی در...

تشبیه در شعر فارسی، در زمره برجسته­ترین نوع صور خیال محسوب می شود؛ و در شعر اکثر شاعران جایگاهی ویژه دارد. بنابر این شاعران با استفاده از پدیده های طبیعی اطراف خود، دایره تشبیهات خویش را گسترده تر ساخته اند. یکی از این پدیده ها، مشبه ٌبه قرار دادنحروف الفباست که درشعر فارسی و به ویژه در اشعار سبک عراقی و پس از آن، نقش ویژه ای دارد. در این جستار با تمهید مقدمه ای در باب تشبیه و حروف الفبا، و مراج...

شاعران و عارفان، به لحاظِ برخورداری از پشتوانۀ غنیِ فرهنگی – ادبی، و برای اجتناب از تکرار و به تبع آن ملال آوری کلام و همچنین برای اظهار فضل، از مضامین گوناگونی برای بیان مطالب و مافی الضمیر خود بهره می برند. یکی از این مضامین– که با قید احتیاط می توان گفت که ریشه در فرهنگ کهن ایرانی دارد- استفاده از اصطلاحات بازی شطرنج است. بسامد استخدام و مضمون آفرینی با این بازی، در قرن های ششم تا نهم – که در ...

سبک خراسانی، به عنوان نخستین دوره­­ی سبکی در ادبیات فارسی پس از اسلام ، تأثیر­گذارترین دوره­ی ادبی بر زبان وادبیات فارسی است. در این پژوهش ، با عنوان «تأثیر سبک خراسانی بر شعر معاصر فارسی» با تأکید بر چهار شاعر بزرگ ؛ نیما ، شاملو ، اخوان و دکتر شفیعی کدکنی ، به دلایل ، شیوه و جلوه های تأثیر­گذاری آن سبک بر شعر این شاعران پرداخته شده است . در بخش نخست و بخش دوم به شعر نیما و شاملو، روند تحول و ...