تضمین، یکی از شگردهای زبانی است که همانند بسیاری از فنون ادبی، در ادوار تاریخ بلاغت مورد بی ­توجهی محققان و ناقدان قرار­گرفته­ است، به­ گونه ه­ای که در شناسایی این آرایه بدیعی تنها به یک جنبه از آن، یعنی آوردن مصراع، بیت یا ابیاتی از دیگری در شعر خویش اکتفا شده ­است. از این رو، این پژوهش بر­آن است با نگاهی به سیر تاریخی صنعت تضمین و جایگاه آن در مباحث بلاغی عربی و فارسی، ضمن شرح و تفسیر دیدگاه ...

تضمین، یکی از شگردهای زبانی است که همانند بسیاری از فنون ادبی، در ادوار تاریخ بلاغت مورد بی ­توجهی محققان و ناقدان قرار­گرفته­ است، به­ گونه ه­ای که در شناسایی این آرایة بدیعی تنها به یک جنبه از آن، یعنی آوردن مصراع، بیت یا ابیاتی از دیگری در شعر خویش اکتفا شده ­است. از این رو، این پژوهش بر­آن است با نگاهی به سیر تاریخی صنعت تضمین و جایگاه آن در مباحث بلاغی عربی و فارسی، ضمن شرح و تفسیر دیدگاه ...

بینامتنیت به عنوان یک سبک ادبی در سال 1966 توسط ژولیا کریستیفا ناقد بلغاری پا به عرصه ی نقد ادبی گذاشت. وبا گسترش این سبک ادبی تفکر استقلال متن ها به پایان رسید. چرا بینامتنیت معتقد است هر متن جدیدی زاییده ی متن های گذشته است. زمانیکه ای سبک ادبی با نام بینامتنیت به ادبیات عربی راه یافت چشم هایبساری از ناقدان را به خود دوخت و مورد توجه بسیاری از آنان قرار گرفت. البته این سبک ادبی در ادبیات عربی...

مهدى اخوان ثالث (م. امید) از مشهورترین چهره‏هاى شعر معاصر ایران است. وى در سال 1307 شمسى در مشهد متولد شد و در شهریورماه 1369 در تهران درگذشت. اخوان در طول عمر هنرى خود مجموعا یازده دفتر شعر، سه دفتر گزینه اشعار و چند اثر منثور (مقاله، تحقیقات ادبى و قصه) منتشر ساخت. مشهورترین دفتر شعرى اخوان، "زمستان" و مشهورترین شعر این دفتر نیز "زمستان" است که در این نوشتار بررسى شده. زمستان در قالب آزاد (ن...

این بررسى کوششى است براى پاسخ به این پرسش‏ها که؛ اندوه فکرى و فلسفى حاکم بر فضاى شعرى اخوان و البیاتى، تا چه اندازه متأثّر از شکست در عرصه‏هاى سیاسى - اجتماعى، بوده‏است؟ همچنین، همانندى‏ها و تفاوت‏هاى آن‏ها در مضمون و تکنیکِ بازگفتِ تجربه‏هاى ناخوشایند تازه انسان معاصر، چگونه در سروده‏هایشان تجلّى یافته‏است؟ در همین راستا پژوهش به شیوه‏اى توصیفى - تحلیلى، به بررسى پاره‏اى از اشعار دو شاعر و پیشینه ...

ادبیّات تطبیقی به عنوان یک علم، در دو قرن اخیر در کشورهای اروپایی و عربی و اسلامی ظهور کرد؛ ولی مفهوم تطبیق از قرن­ها پیش در ادبیّات ملل مختلف وجود داشته است و ادبا و ناقدانی بوده­اند که نوعی مقایسه، موازنه و تطبیق را میان ادبا و ادبیّات ملل مختلف انجام می­دادند. بررسی ریشه­های ادبیّات تطبیقی؛ به ویژه در کشورهای اسلامی و عربی، از این رو اهمّیّت دارد که بدون واکاوی میراث اسلامی در زمینه ادبیّات تطبیقی،...

عنصر "شب" به عنوان یکى نمودهاى طبیعت، در شعر معاصر بنا به فراخور تفکر و جهان‏بینى ویژه شاعران نوگرا، با عواطف، اندیشه‏ها و مفاهیم مختلفى درآمیخته شده و به عنوان ابزارى سمبلیک براى بازتاب مسائل اجتماعى و سیاسى به کار مى‏رود، که در ادبیات کلاسیک، مصداق‏هاى آن کمتر یافت مى‏شود. این نماد، به عنوان یکى از مفاهیم و کلید واژه‏هاى مشترک اشعار دو پیشگام ادب فارسى و عربى، نیمایوشیج و نازک‏الملائکه، جلوه ...

جستار حاضر به بررسى شیوه به‏کارگیرى "نقاب" به عنوان یک شگرد ادبى در برخى از اشعار آدونیس مى‏پردازد. نقاب که در حقیقت، گونه‏اى نوساخت از رمزگویى به حساب مى‏آید و مى‏تواند شاعر را در ارائه غیرمستقیم پیام خویش یارى کند، در متون ادبى کارکردهاى متنوعى یافته است که توجه به آن، براى درک پیام اصلى متن، مفید مى‏نماید. از سوى دیگر، نام مسیح(ع) به دلیل برخوردارى از مفاهیم رمزگونه فراوان، در بسیارى از آثار...

این گفتار به بررسی و تحلیل اقتباس‌های قرآنی از دیدگاه بلاغت سنتی و نظریه‌های ادبی جدید می‌پردازد. در این پژوهش این پرسش‌ها مطرح خواهد شد: 1ـ اقتباس در بلاغت سنتی چه جایگاهی دارد؟ 2ـ اقتباس به عنوان یک آرایة ادبی و یکی از جلوه‌های تأثیرپذیری از قرآن چگونه سرقت قلمداد شده است؟ 3ـ چگونه می‌توان آرایة اقتباس در بلاغت سنتی را در پیوند با برخی مباحث نظریه‌های ادبی معاصر مطرح و به روز نمود؟ 4ـ نقش زیب...

در مقدمه این پایان نامه، زندگانی و احوال طغرای مشهدی شرح گردیده، افکار او بررسی شده، از نقد ادبی در آثارش سخن رفته و در مورد نظر وی در باب سرقات ادبی بحثهایی انجام شده است. به گونه ای مختصر درباره اشعار طغرا و نوع و سبک آنها مطالبی مطرح گردیده و به طور گسترده تر، از کمیت و کیفیت رسائل او سخن به میان آمده است. سبک رسائل طغرا در دو سطح زبانی و ادبی، با ارائه نمونه هایی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گر...