صفویه از جمله حکومت هایی بودند که در کنار رواج مذهب تشیع توانسته آیین های ایرانیان را نیز تداوم ببخشند و یا خود بوجود آورنده آیین های مختلف مردمی باشند که حتی ریشه تاریخی نداشتند . شاهان صفوی در طول حکومت خود به آیین های ملی ایران مثل نوروز و ... پای بند بوده و در اجرای و تداوم آن نقش موثرتری داشتند . آنان متوجه بودند که جامعه برای پویایی و ادامه حیات خود نیازمند تحرک و شادابی است دیدبه همین عل...

قرن هشتم هجری قمری، سرآغازی بر آشتی تصوف با تشیّع امامیه به شمار می رفت. اما این روابط در آستانۀ تأسیس سلسله صفوی، به حدی گسترش یافت که مفاهیمی چون ولایت، در آمیزه ای از مضامین شیعی صوفی، زمینه را برای کارکرد سیاسی آن مستعد ساخت. خانقاه نشینان صفوی برای نخستین بار، تشیّع امامیه را در ایران رسمیّت دادند؛ امّا اتکا به حمایت ترکمانان در کسب قدرت، گزیری جز برتری وجه صوفیانه غالی بر تشیع اعتدالی نمی نها...

مقام وزارت اعظم در طول دو سده ونیم دوران حکومت صفوی فراز و نشیبهای بسیاری را پشت سر نهاد. در ابتدای حکومت صفویان مقام وکیل دارای اختیارات گسترده ای پس از شخص شاه بود. اما به تدریج این مقام نفوذ وموقعیت والای خود را در اداره امور کشور از دست داد و رئیس دیوانسالاری یا وزیراعظم از دوره ی شاه عباس اول ، اداره کشور را پس از شخص شاه عهده دار گشت که معمولاً بنابر عرف ایرانی بود. جوانی و بی تجربگی شاها...

تذکرة ادبی مجمع‌الخواص‌‌ را صادقی بیگ افشار، نگارگر برجستة عهد صفوی، در سال 1016 ق به زبان ترکی نگاشت و در سال 1327 دکتر عبدالرسول خیام‌‌پور، استاد دانشگاه تبریز، آن را تصحیح و به فارسی ترجمه و منتشر کرد. این تذکره اطلاعات گران‌سنگی درباب وضعیت ادبی حاکم‌بر گروه‌‌های اجتماعی ترک و تاجیک ایران آن روزگار ارائه می‌‌دهد. هم‌چنین رونق ادبیات و هنر در نزد شاهان، شاهزادگان، و ارکان حکومت صفوی و برخی ا...

ایالت اردلان در عرصه رقابت‌های دو رقیب صفوی (1501-1722م) و عثمانی (1280-1924م) با توجه به موقعیت جغرافیای سیاسی آن، فراز و فرودها‌ی فراوانی را پشت سر گذاشت؛ به‌گونه‌‌ای که بر اثر منازعات طرفین قلمرو این ایالت به تدریج تحلیل رفت. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی در پی تبیین و تحلیل سیر تحولات ایالت و امارت اردلان در دوره صفوی و نوع نگاه و سیاست شاهان صفویه و سلاطین عثمانی به تختگاه این والی‌نشین...

با تأسیس ﺳﻠﺴﻠﮥ صفوی، تشیع مذهب رسمی ایران اعلام شد و تغییر مذهب در قالب اصل سیاست مذهبی صفویان در این دوره پیگیری شد و به اجرا درآمد. در اجرای این منظور، شاهان صفوی با گسترش فرهنگ وقف و ایجاد موقوفات2، بقاع متبرکه را در جایگاه مکانی برای اشاﻋﮥ فرهنگ شیعه توسعه دادند و رونق بخشیدند. آستاﻧﮥ‌ مقدس امام‌رضا(ع) در مشهد، در حکم تنها آرامگاه از امامان شیعه در ایران، مهم‌ترین آستاﻧﮥ مذهبی تلقی شد و در ...

ایرانیان و هندیان از دوران باستان با یکدیگر ارتباط داشته و دارای ریشه­های نژادی و تاریخی مشترکی هستند. در اوایل سده دهم هجری همزمان با قدرت­گیری دولت صفویه در ایران، جانشینان تیمور با کمک شاهان صفوی در هندوستان به قدرت رسیدند.این دو سلسله در بیشتر دوران حکومتشان روابط دوستانه و نزدیکی داشتند و در تحولات یکدیگرتأثیرگذار بودند. این مقاله به بررسی عمق و گستره این روابط در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اق...

چکیده: ولایت شروان به دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی و ثروت سرشار نهفته در آن که نتیجه ی شکوفایی و رونق تجارت و کشاورزی بود، همواره این انگیزه را در دولت های همسایه ایجاد می نمود که به آن جا تازش داشته باشند. حکومت شروان شاهان از جمله حکومت های محلی ایرانی بود که بر این منطقه حکومت می کردند. با ورود اسلام به قفقاز، این ولایت نیز تابعیت اسلام را پذیرفت و اعراب توانستند سلاله ی شروان شاهی یزیدیان ر...

هدف از این مقاله، تبیین کارکرد کتیبه­های معماری، در بیان اصول تشیع و تأثیر آن‌ها بر مسأله مشروعیت حاکمان صفوی است. پرسش این است که شاهان صفوی چگونه از کتیبه‌ها به منظور بیان اندیشه‌ها و دست‌یابی به اهداف سیاسی و مذهبی خود بهره برده‌اند؟ روش گردآوری داده‌ها، اسنادی و روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. بناهای صفوی در اصفهان، اردبیل و مشهد، جامعه آماری پژوهش را تشکیل می‌دهند. اصفهان به عنوان پایتخت اص...

تحلیل مبانی مشروعیت و نامشروعیت نهاد سلطنت از دیدگاه علمای عصر صفوی[1] حسین آبادیان[2] محمد بی‌طرفان[3] چکیده پیدایی حکومت صفوی به پشتوانه تشیع اثناعشری، زمینه‌هایی برای گسترش و رسمی شدن این مذهب در ایران فراهم آورد. دیدگاه علمای شیعه درباره حکومت در دوره غیبت در این دوره بسیار مهم بود؛ یعنی بحث مشروعیت سیاسی و دینی شاهان صفوی از مسائل کانونی اندیشه‌های علمای شیعه به شمار می‌رفت؛ چنان‌که به اع...