شاهنامۀ فردوسی بیشتر از هر اثر ادبی دیگری در تاریخ نگارگری ایران مصور شده­­است. گسترۀ مطالعاتی که تاکنون بر روی نگاره­های مذکور انجام شده­است را می­توان به دو رویکرد عمده تقسیم کرد. در غالب این مطالعات، آثار صرفاً بازنمودی از متن مکتوب بشمار می­آیند. تمرکز بررسی­ها بر فُرم، تکنیک­های اجرای آثار و دسته­بندی­های مکتبی بوده­است. بخش دیگر، وارد حوزۀ معناشناسی آثار شده­اند و هدفشان دست­یافتن به دلالت­...

داستان مصور مجموعه ای از تصاویر منظم متوالی است که در راستای بیان یک داستان با متن ترکیب می شود. مطالعه روش های آموزشی ثابت می کند که تا چه اندازه تحولات مثبت متدهای مختلف آموزشی در پیشرفت انواع سمعی- بصری آن موثر بوده است. همین امر انگیزه ای شد برای آنکه گونه بصری "داستان مصور" را به عنوان ابزار آموزش در نظر بگیریم. هدف از این تحقیق اثبات این فرضیه است که می توان از داستان مصور به عنوان ابزا...

نامۀ خسروان، اثر جلال‌الدین میرزا ، فرزند فتحعلی‌شاه قاجار است که در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار تألیف شده است. نسخۀ خطی و مصور نامۀ خسروان با توجه به نحوۀ تفکر این دوره، دارای ویژگی‌هایی همچون نحوۀ نگارش به فارسی با حذف لغات و واژگان عربی و تصویرسازی از پادشاهان ایران باستان با توجه به داستان‌های شاهنامه است. این نسخه در چند دهه پس از تألیف از نمونه‌هایی است که سیاست‌های باستانگرایی در دورۀ...

بهرام یکی از مهمترین ایزدان زرتشتی است که در اسطوره شناسی به عنوان فرشته ی پیروزی و نصرت از او یاد می شود. در اوستا به صورت ورثرغن آمده و نام او تحول یافته ی واژه ی ورترهن یا کشنده ی اژدها می باشد. او همچنین نام یکی از شاهان خوشنام و عدالت گستر ساسانی است که درتاریخ از او به بهرام گور یاد شده است. فردوسی و نظامی هر دو به بهترین وجه از بهرام به عنوان شخصیتی عدالت خواه، شجاع و دلاور نام می برند و...

بن مایه اصلی نقاشی ایرانی در ادوار مختلف را باید در ادبیات این سرزمین جستجو کرد. از این رو مهمترین مسأله در رویکرد به نقاشی ایرانی پیوند تنگاتنگ آن با ادبیات فارسی است. این پژوهش ابتدا به ریشه یابی و یافتن منشأ مضامین مختلف در ادوار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، مانویان و نیز آثار به جای مانده از دیوارنگاره های سغدی و سلجوقیان پرداخته است؛ و سپس به بررسی حامیان درباری به عنوان عاملی تأثیرگذار ...

شاهنامه طهماسبی صفویان و اکبرنامه گورکانیان هند از نمونه‌های برجسته نگارگری قرن دهم هجری هستند که از لحاظ ظاهری و ساختاری شباهت‌هایی با هم دارند. هدف از این پژوهش بررسی این دو نسخه مصور با رویکردی نشانه‌شناسانه و بر اساس مفهوم تقابل‌های دوگانه است که یکی از مفاهیم اساسی در نقد ساختارگرایی و نظریات زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی است. در این نظام همه چیز وابسته به روابط است و از طرفی نشانه به عنوان یک ...

شاهنامۀ فردوسی بیشتر از هر اثر ادبی دیگری در تاریخ نگارگری ایران مصور شده­­است. گسترۀ مطالعاتی که تاکنون بر روی نگاره­های مذکور انجام شده­است را می­توان به دو رویکرد عمده تقسیم کرد. در غالب این مطالعات، آثار صرفاً بازنمودی از متن مکتوب بشمار می­آیند. تمرکز بررسی­ها بر فُرم، تکنیک­های اجرای آثار و دسته­بندی­های مکتبی بوده­است. بخش دیگر، وارد حوزۀ معناشناسی آثار شده­اند و هدفشان دست­یافتن به دلالت­...

شاهنامه بایسنغری یکی از شاهکارهای مکتب هرات در سال 832 ه. ق در کارگاه کتابخانه سلطنتی بایسنغر بهادرخان از حاکمان تیموری استنساخ و آفریده شده است. این نسخه که تا به حال 600 سال از عمر آن گذشته است به طور کامل در کتابخانه کاخ گلستان نگه داری می شود و از قدیمی ترین نسخ مصور و کامل موجود در ایران است . در این نوشتار بنا بر این است که نگاره های کم شمار اما چشم گیر و افسون کننده این نسخه ازحیث عناص...

یکی از مولفه های تمدن و بخش مهمی از حیات اجتماعی در هر جامعه ای آداب و رسوم آن است. مغولانی که به ایران حمله کرده و طی بیش از یک سده بر آن حکمرانی کردند، به واسطه ی نوع زندگی بدوی خود، دارای آداب و رسوم وی‍‍‍‍‍‍ژه ای بوده اند. این آداب و رسوم و باورها حتی تا اواخر حکومت ایشان هم چنان به قوت خویش باقی ماند. ایشان طی حملات گسترده، ویرانی های فراوانی در ایران آن روز به وجود آوردند، اما تحت نفوذ وز...