در این پژوهش سعی بر آن است تا با شناخت بهتر سبک اکسپرسیونیسم و تفکرات شکل دهندة آن، به مقایسه هنرمندن این سبک در طی قرن بیستم پرداخته شود و روشن گردد که شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شکل دهنده اکسپرسیونیسم در دوره های مختلف چه شباهت ها و تفاوت هایی با هم دارند و علت بازگشت دوباره به اکسپرسیونیسم در پایان قرن بیستم مورد بررسی قرار گیرد. فوویست ها که ازپیشگامان اکسپرسیونیسم بودند،کمابیش از ون گوگ،گوگن و سزان تأثیر گرفته و از رنگ های تند برای تجسم کیفیتهای عاطفی و تزئینی بهره می بردند. اکسپرسیونیست های آلمان در سال های پیش از جنگ جهانی و پس از آن فعال بودند، برای انتقال مستقیم احساس خویش از اصول تعادل طرح و مفاهیم سنتی زیبایی شناسی پیروی نمی کردند و اغراق در صورطبیعی و توجه به امکانات بیانی خط، شکل و رنگ مشخصه کار آنها بود. اکسپرسیونیسم انتزاعی که نوعی نقاشی عاری از انگاره و فاقد شکلهای بنیادین بود در سالهای پس از جنگ جهانی دوم، در پی مهاجرت هنرمندان اروپایی به امریکا شکل گرفت. در اواخر دهة 1970 که هنر تحت تأثیر پست مدرنیسم قرار داشت ومعنا در اثر هنری اهمیت بیشتری یافت، نئواکسپرسیونیسم در آلمان، ایتالیا و امریکا ظاهر شد و نقاشان اکسپرسیونیست به نقاشی با رنگ های پرمایه و فرم های غنی برای عرضه اندیشه های خود و انتقال پیام های پیچیده درباره مسائل مهم انسانی پرداختند.

فرهنگ و گذشته هر ملتی ، پشتوانه و نیروی محرک و مولد انگیزه های نوین افراد هر ملت می باشد. پژوهش حاضر مطالعه ای است بر نمادگرایی و استفاده از نقشمایه های بومی ،از عناصر کلی فرهنگی و تاریخی گرفته تا اسطوره ها، آداب و سنن بومی و محلی، مراسم مذهبی و آثار باستانی،که در آثار نقاشان معاصر ایران بکار رفته است. اگر بطور خاص نمی توان از گرایش به نمادگرایی در نقاشی معاصر ایران نام برد, اما نماد پردازی و کاربرد نقشمایه در آثار بسیاری از نقاشان معاصر و نوگرای ایران در دوره ای از تجربه هنری آنان ظهور کرده است. در روند تاریخی نقاشی معاصر ایران با نقاشی قهوه خانه ای، نگارگری نو و نقاشی نوگرا روبرو می شویم. که در این تحقیق هر کدام مجزا از لحاظ تاریخی ، ویژگی ها و گرایش به نمادگرایی و نقشمایه های بومی در آثار نقاشان مورد بررسی قرار گرفته اند. هنرمندان قهوه-خانه ای در آثارشان از اسطوره ها و مراسم مذهبی الهام گرفته اند. نگارگران معاصر برای دست یابی به هنر بومی وامدار خصوصیات و روش های کاربردی گذشتگان شدند. و موج نوگرایان که بعد از هجوم گرایش به فرهنگ غرب نیاز به هویت ایرانی را لازمه کار خود دیدند به کاربرد نمادها و نقشمایه های بومی روی آوردند که بیشتر در آثار نقاشان گروه سقاخانه ، نقاشی خط و نقاشی بعد از انقلاب اسلامی بروز یافت.

مبحث طراحی ابعاد بسیار وسیعی دارد که به طور عمده در سه حیطه طراحی هنری ، طراحی صنعتی و طراحی سنتی طبقه بدی شده است . در این تحقیق به بررسی طراحی هنری مدرن و پست مدرن علی الخصوص در عرصه نقاشی پرداخته می شود .طراحی (design)در مفهوم معاصر ، برنامه ریزی خلاقی است در پاسخ به نیازی مشخص .در اینجا تاکید بر طراحی به مفهوم خاص drawing می باشد .

بن مایه اصلی نقاشی ایرانی در ادوار مختلف را باید در ادبیات این سرزمین جستجو کرد. از این رو مهمترین مسأله در رویکرد به نقاشی ایرانی پیوند تنگاتنگ آن با ادبیات فارسی است. این پژوهش ابتدا به ریشه یابی و یافتن منشأ مضامین مختلف در ادوار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، مانویان و نیز آثار به جای مانده از دیوارنگاره های سغدی و سلجوقیان پرداخته است؛ و سپس به بررسی حامیان درباری به عنوان عاملی تأثیرگذار در انتخاب مضامین توسط نقاشان و دیگر شرایط اقلیمی برای آفرینش هنرمندان توجه کرده است. در این میان از جایگاه شاهنامه به عنوان بزرگترین اثر ادبیات حماسی ایران که همواره مایه الهام نقاشان بوده مورد بررسی قرار گرفته است؛ در سده یازدهم ه. ق جهت گیری های تازه نقاشی ایرانی باعث کمرنگ شدن مضامین پیشین در نقاشی ایرانی می شود؛ ولی همچنان مصور سازی کتب دیگر ادامه دارد اما نه با کیفیت قبلی. در این دوران شاهد نمود نقاشی ایرانی در عرصه های وسیع تری همچون نقاشی دیواری، نسخ خطی و قلمدان نگاری و ... هستیم. با دسته بندی مضامین اصلی نقاشی ایرانی به هشت گونه علمی، تاریخی، دینی، حیوانی، حماسی، عشق تغزلی، وقایع نگاری و تزئینی، شیوه مطالعه دقیق تر مضامین آثار به دست آمده مشخص می گردد. در انتها، با توجه به تقسیم بندی و تفکیک انواع، مصادیقی از مضامین مصور شده در آثار مختلف، چه نسخ مصور و چه دیوارنگاره ها و... در دوران تیموریان، صفویان و قاجاریان به عنوان دورانی شاخص در تاریخ نقاشی ایران همراه با نمودارهایی مورد بررسی قرار گرفته اند؛ این پژوهش با توجه به شیوه های توصیفی و تحلیل محتوایی در جهت مطالعه و شناسایی دقیق مضامین در نقاشی ایرانی صورت گرفته است.

عالمان علم اقتصاد بالاخص اقتصاددانان کشور ما تنها چند دهه است که دریافته اند هنر دارای بعد اقتصادی است و این بعد اقتصادی قابل مطالعه، ارزیابی و رشد و بالندگی می باشد. به طوری که بتوان به آثار هنری علاوه بر ارزش های معنوی به عنوان یک کالای سرمایه ای باارزش و ماندگار در جامعه نگاه کرد. خرید و فروش آثار نقاشی (به عنوان یکی از معدود راه های معاش هنرمندان)، عوامل تاثیر-گذار داخلی و خارجی بر بازار آثار نقاشی و نقش این عوامل در تحول نقاشی ایران، به عنوان مباحث اصلی مورد توجه اقتصاد هنر و همچنین از عوامل تاثیرگذار بر فرهنگ این مرز و بوم، موضوعی است که در این پایان نامه به آن پرداخته شده است. همچنین برای دستیابی به این موفقیت بزرگ یعنی پیشرفت در اقتصاد هنر و رشد بازار آثار هنری و بالاخص بازار نقاشی که از پس آن رشد مادی و معنوی بسیاری برای جامعه و هنرمندان به بار می آورد، راهکارها، روش ها، و عوامل تاثیر-گذار زیادی وجود دارد که در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است. در تحقیق انجام شده این نتیجه به دست آمده است که دولت، بخش های خصوصی به عنوان واسطه های بازار هنر، هنرمندان، اکسپوهای اخیر در محدوده خاورمیانه و سیاست های داخلی و خارجی تاثیرگذار بر فرهنگ جامعه، از عوامل اصلی موثر در بازار هنر نقاشی ایران هستند. این پایان نامه به طریق روش تحلیلی و تاریخی انجام شده است.

از ابتدای حیات هنری انسان، همواره شاهد بازنمایی دغدغه های او بوده ایم، این دغدغه ها در طول زندگی بشر فراز و نشیب های خود را داشته است. گاه به شکل شکار، گاه به شکل خدایان، گاهی فرا واقعیت و گاه بازنمایی واقعیت. اما آنچه از اهمیت بیشتری برخوردار است، انسان و روند فکری او است. پنجاه هزار سال پیش انسان به خود و فردیت خویش آگاه شد و آموخت که چگونه زندگی کند و شیوه- هایش را برای فهمیدن عالم هستی به کار گیرد. آموخت که هنر بیافریند تا گوهر بی همتای انسانیت را به واسطه هنر خویش بیان کند. ما اندیشیدیم، از مرگ آگاه شدیم و مردگانمان را با پروا و آزرم به خاک سپردیم. پی بردیم که رابطه ای پیچیده داریم با جهانی که رازآمیز در آن زاده شدیم، رمزآمیز در آن زیستیم و رمزآلود از آن می رویم. برای هنرمندان ( نقاش ) در میان پدیده های عالم، انسان و پیکره ( فیگور ) انسان از همه بیشتر حائز اهمیت بوده و هست، چرا که بیشترین بیان روحی و روانی و نهایتاٌ شخصیتی وی را ابلاغ می نماید. این بیان روحی و شخصیتی در فیگور، در هر دوره خود را به گونه ای جلوه می دهد و هنرمند سعی در ارائه انسان معاصرخودش را دارد. گاه بسیار رمانتیک است و گاهی خشن، گاهی در لباس یک روستایی یا کارگر است، گاه در مقام و منصبی خاص و اشرافی، گاهی با کسوتی قهرمانانه جلوه گر میشود و گاه پر از زرق و برق است. چیزی که در این میان اهمیت دارد بیان شخصیتی هر فیگور و هر شخص در هر حالتی است. در هیچ دوره ای هنرمندان از قالب شخصیتی و روحی فیگورها دور نشده اند و نفس انسان را در هر حالتی به خوبی به نمایش گذاشته اند. حتی زمانیکه دوربین عکاسی به عنوان ماشینی برای ثبت رویدادها و... به وجود آمد باز هم هنرمند نقاش از پای ننشست و به گونه ای دیگر با فیگور و انسان مواجه شد و آن را به تصویر درآورد. در این پایان نامه رویکردهای نقاشی فیگوراتیو در طول تاریخ هنر وخصوصا از رنسانس تا پیش از مدرنیسم را مورد بررسی قرار خواهیم داد، چرا که اهمیت نقاشی فیگوراتیو در تاریخ هنر و همچنین تفاوت آن با نقاشی فیگوراتیو دوران پس 1960 یکی از موضوعات اصلی این پایان نامه می باشد. در دوران موسوم به مدرنیسم و در جریان تحولات ناشی از آن رویکردهای نقاشی تغییر کرد و فیگور در دوران کوتاهی از مدرنیسم بویژه از نقاشی حذف شد. طرح مسئله« هنر برای هنر»و «هنر ناب » که از سوی متفکران و نقاشان ارائه شده بود، باعث شد انتزاع جای فیگور راگرفته و این عنصر بصری را از نقاشی حذف کند. جهان هنر در قرن بیستم بیش از همه قرون پیشین مشحون از نو اندیشی ونوآوری بود. در این قرن پرتلاطم، اشتیاق به خلاقیت و التزام به ابداع، به حدی بود که بیش از همه تاریخ هنر در آن دگردیسی های شکلی هنر و تحولات سبک شناختی به حقیقت پیوست. این شور واشتیاق آنقدر بالا گرفت که برای نخستین بار، نفس خلاقیت ونوآوری موضوع هنر شد و جمع کثیری از هنرمندان به جای هر تعهد دیگر صرفا به پدیده های نو، بدیع و حتی غریب رویکرد نشان دادند. در این قرن همچنین هنر به طور وسیعی از کارکرد زینتی و اشرافی فاصله گرفته وپیوسته تلاش داشت تا نقشی متعهدانه را در پیش گیرد. هنر سده بیسستم، که البته ریشه در تحولات چشمگیر نیمه دوم سده نوزدهم داشت، در این راه گاه به مسائل اجتماعی و انسانی و گاه به خود هنر متعهد شد. اما در مجموع هنر قرن بیستم و به ویژه نیمه دوم آن، بیش از همیشه در صدد تاثیر گذاشتن بر مخاطب خود بود. لیکن پیشترفتهای اغواگر مدرنیستی تجارب تلخی را برای بشریت رقم زد و در کنار دستاوردهای حیرت انگیز تکنولوژیک، بیشترین میزان جنگ و خونریزی، آلودگی های زیست محیطی، بحران های فرهنگی، اجتماعی و هویتی، تضادهای طبقاتی، امپریالیسم، استثمار و درنهایت ترس و بی ثباتی را برای او به ارمغان آورد. به همین دلیل بعد از گذشت مدتی از عمر مدرنیسم انسان معاصر در حوزه تئوری و عمل به نقد خود ودستاورد پیچیده اش یعنی مدرنیسم روی آورد. اینکه چه عوامل، جنبشها و چه هنرمندانی نقاشی را به سمت هنر ناب سوق دادند و شاید بتوان گفت عواملی برای حذف فیگور به حساب آمدند نیز در پایان نامه حاضر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نیمه دوم سده بیستم (بویژه ازدهه 1960) همچنین شاهد نوعی دیالوگ هنری بین دو سوی اقیانوس آتلانتیک یعنی آمریکا و اروپا بود. بزرگترین عامل این دیالوگ شرایط اجتماعی و اقتصادی بعد از جنگ در اروپا بود که بسیاری از هنرمندان را به آن سوی اقیانوس، که اتفاقا دوره شکوفایی خود را آغاز میکرد، متوجه ساخت. تحولات هنری و ظهور جنبش های جدید در دو سوی اقیانوس اطلس، تا حد زیادی تابع شرایط اجتماعی بعد از جنگ دوم جهانی بود. در یک سو اروپای خسته، سرخورده و ورشکسته از جنگ قرار داشت ودر طرف دیگر آمریکای پیروز از جنگ پاسیفیک که سودای تاریخی تصاحب دنیا را در سر میپروراند. بی تردید شرایط خاص روحی و روانی، مهمترین عامل در شکل گیری جریان های هنری در کشورهای این دو حوزه جغرافیایی بود. در حالی که آمریکاییان جنبش پرهیجان پاپ را به دنیا معرفی می کردند، اروپاییان در سورئالیسم مایوسانه و حرمان اکسپرسیونیستی خود سیر میکردند. در نتیجه در آمریکا چهره هایی چون جکسن پولاک( (jackson pollockو بعدها اندی وارهول( (andy varholبا همه فرافکنی های پرشور خود ظهور یافتند و در اروپا افرادی چون فرانسیس بیکن fransis bacon، بالتوس( baltus)و ژان دو بوفه( jean dubuffet ) با درونگرایی های نفسانی خود گرایشات اروپایی را رقم زدند. کلمنت گرین برگ(clement greenburg)، تاثیر گذار ترین منتقد هنری، در نوشته هایش از پیش از جنگ دوم جهانی، نافذ ترین و مهم ترین روایت از تاریخ هنر مدرن را مطرح کرده بود. بنا بر این روایت، تمام گام های طی شده از زمان امپرسیونیسم، کوبیسم، ماتیس((matissو موندریان ((monderianتا اکسپرسیونیسم انتزاعی، همه را میتوان تحولات پی در پی شیوه ها و امکانات درونی خود نقاشی محسوب کرد، اما به عقیده او نوعی درک عمیق و انتقادی از کیفیات ضروری نقاشی در مدرنیسم در حال وقوع بود. اما تمام رویدادهای دهه 60، روایت مدرنیستی تاریخ هنر، که بیشتر حاصل نوشته های این منتقد آمریکایی بود را به چالش گرفتند. یکی از پیامدهای این چالش، تشخیص این نکته بود که معنای یک اثر هنری لزوما در خود آن اثر نیست، بلکه اغلب از زمینه ای که در آن حضور دارد برمی خیزد و این زمینه به همان اندازه که فرمال است، اجتماعی و سیاسی نیز می باشد. به این ترتیب پرسش درباره سیاست و هویت فرهنگی (یا فردی)، در هنر بعد از دهه 70 مرکزیت یافت. این تئوری ها برای تفسیر آثاری به کار رفتند که همچنان از دهه 60 به بعد، چیستی هنر را مورد سوال قرار داده بودند. موازی با این جریان، گونهای احیای نقاشی سنتی هم شکل گرفته بود، که در زمان خود واکنشی شدیدا محافظه کارانه نسبت به تجارب دهه 60 و70 محسوب شده و در تکان اقتصادی دهه 80، توسط رشد ناگهانی بازار هنر حمایت می شد. در این پایان نامه رویکردهای منتقدین مدرنیسم مورد بررسی قرار می گیرد و نظرات آنها را به اجمال توضیح می دهد. اما مسئله حائز اهمیت در این پایان نامه اینست که چرا فیگور که در دوران مدرن از نقاشی حذف شد دوباره به صحنه هنر بازگشت و رویکردهای آن نسبت به دوران پیش از مدرنیسم چه بود؟و چه تفکرات، رویکردها و جنبشهایی به نقاشی فیگوراتیو پس از دهه 60 جهت دادند؟ بنابر آنچه گفته شد رشد افکار مترقی و همچنین پیدایش انواع نقد و کارکردهای آن از دهه 60باعث شد تا هنرمندان به دلائل مختلف که در این پایان نامه مورد بررسی قرار خواهد گرفت انتزاع را برای بیان مفاهیمشان کافی ندانند و دوباره به نقاشی فیگوراتیو مراجعه کنند. وجود این تفکرات انقلابی جدید رویکرد تازه ای را در نقاشی فیگوراتیو به وجود می آورد و در واقع به جای بیان مضامین مذهبی یا تاریخی و همچنین سفارشی، افکار و اندیشه های انسان مدرن را به نمایش می گذارد.

هنرسنتی، هنری است با ارزش های معنوی که در قالب کهن الگوها و اساطیر ِ نمادین برآمده از سنت و فرهنگ جامعه ی سنتی متجلی می گردد. این هنر دارای ارزش های کمال گرایانه، زیباشناسانه و عمل گرایانه نیز هست. خلق اثری که واجد چنین ارزش هایی باشد خود نیازمند شرایطی خاص است و گفته می شود که مضامین روحانی منشأ این هنرند، و این کهن الگوها هستند که از ناخودآگاهی جمعی تا بیان گری این مضامین ایفای نقش می نمایند. از سوی دیگر این اصل پذیرفته وجود دارد که در فرآیند آفرینش هنری سه بعد از روان انسان در کنار یکدیگر و توأمان دخیل هستند، این سه بعد شامل ناخودآگاهی فردی و جمعی و خودآگاهی است. با این پیش فرض ها پژوهش حاضر به طرح پرسشی اساسی با این مضمون پرداخته است که میزان تأثیر گذاری فردیت یا ابعاد فردی روان هنرمند در هنرهای سنتی که مملو از کهن الگوها هستند چگونه است؟ در این راستا برای دستیابی به مطالب عینی و مستند، به نقش و چگونگی اثر گذاری ناخودآگاهی فردی در«هنرسنتی سلجوقیان»که سرشار از نقوش نمادین کهن الگویی هستند و نقش فرد در آن ها به گونه ای متفاوت از دوره های قبل و حتی دوره های بعد بوده، پرداخته شده است. آثار سفالین و فلزی این دوره به عنوان مورد مطالعه مد نظر قرار گرفته اند. یافته های پژوهش از طریق روش تجزیه و تحلیل کیفی مورد ارزیابی واقع شده و ضمن مرور نظریات و تعاریف مختلف در باب هنرسنتی و تئوری های مرتبط با فرایند خلق هنری، تئوری های حوزه روانشناسی در باب ناخودآگاهی و خودآگاهی جمعی و فردی، به تحلیل نظری هریک پرداخته و از طریق استنباط و بعضاً استنتاج نتایجی حاصل شده است. از این قرار که: بنا بر ماهیت هر آفرینش هنری، در فرایند خلق هنر سنتی ناخودآگاهی جمعی و ناخودآگاهی فردی توأمان فعال بوده، بدین صورت که هنرمند سنتی برای بیان مفاهیم روحانی و معنا پردازی ویژه ی خود مسلماً سراغ کهن الگوها، اسطوره ها و نمادها می رود تا با زبانی همگانی به بیان معانی ای بپردازد که همیشه و همه جا آشنا و فهمیدنی باشد، لیکن عمل وی ضمن دارا بودن وجه عام وجه خاص نیز دارد و انگار بخشی از وجود خود را نیز در آن تنیده است، چنانکه گفته اند کار دست این ویژگی را دارد! در واقع هنرمند از طریق ناخودآگاهی فردی موفق به گزینش مفاهیم مورد نظر از میان هزاران کهن الگو شده تا خودآگاهی فردی که درصدد خلق اثری کارکردگرایانه است از آن بهره گرفته و فرمی دارای محتوا را خلق نماید. و چنین است که همه هنرهای سنتی با هم دارای اشتراکات و در عین حال وجوه تمایز و تنوع بسیارند.

پست مدرنیسم پدیده ای است که شبح آن بر جهان امروز سایه افکنده است و از آن برای توصیف یک دگرگشت گسترده در دهه های پایانی سده ی بیستم یاد می شود. پست مدرنیسم درواقع برآمده از دل مدرنیسم و تلاشی است برای یافتن جواب هایی جهت حل معضلات مدرنیسم و خروج از بن بست آن. هنر پست مدرن عمیقاً بیانگر تنوع، گوناگونی، التقاط گری و عدم قطعیت است. در این متن، با زمینه یابی تحولات آمریکا و هنر آن در بستر تحولات پس از جنگ جهانی دوم، نیمه ی دوم قرن بیستم و رابطه ی پیچیده میان هنر و سیاست در این خطه، روایتی از شکل گیری سبکها و مکتبهای هنری این مقطع تاریخی در آمریکا ارائه شده است. با تضعیف اروپا پس از دو جنگ جهانی و تجمع هنرمندان در آمریکا، این کشور به قطب بزرگ هنری دنیا بدل شد. انزواجویی و فقدان ملی گرایی از ویژگیهای بارز هنر این خطه است و در عرصه ی هنرهای تجسمی شاهد تکثرگرایی، التقاط گری، بی اعتبارسازی ارزشهای مدرنیستی و همچنین کیفیاتی عقل گریز و آزاد اندیشانه می باشیم. این پژوهش با رویکردی عموماً تاریخی و توصیفی، بر آن بوده است ضمن بررسی خاستگاههای فکری و فلسفی پست مدرنیسم و معرفی پیشگامان آن، ویژگیهای هنر پست مدرن را به ویژه در آمریکا مورد ارزیابی قرار دهد و به بررسی پست مدرنیسم در شاخه های مختلف هنرهای تجسمی این خطه و معرفی هنرمندان شاخص آن بپردازد.

از جمله عواملی که در تحولات تزیینات به خصوص در بخش معماری موثر بوده مواد و مصالح است.در این میان گچ به عنوان ماده ای با قابلیت دسترسی آسان و انعطاف پذیری بسیار زیاد نسبت به دیگر مصالح، از امتیازی ویژه برخوردار است.ایرانیان از دیرباز با گچ آشنایی داشته اند و هنر گچبری با پیشینه ای طولانی از آرایه-های مهم تزیینات معماری ایرانی به شمار می رود. استفاده از گچ در ابتدا به عنوان یک ماده ی ساختمانی برای رفع نیازی عملی مورد استفاده بوده است ولی با گذشت زمان ضمن حفظ جنبه ی کاربردی آن، شکلی تزیینی نیز پیدا کرد. آشنایی هر چه بیشتر با قابلیت های این ماده، در طی سالیان متمادی به ساخت عناصری تزیینی و رنگین در معماری منتهی گشت که نمونه های آن از دوران عیلامی تا عصر حاضر به جای مانده است. در دوره ی صفویه فنون و شیوه های جدیدی در اجرای نقوش گچبری به وجود می آید که تا آغاز دوره ی قاجاریه تغییرات ویژه ای در آن رخ نمی دهد. در دوره ی قاجاریه با ورود گسترده تر هنر تصویری غرب که آغاز آن به دوره ی صفویه برمی گردد، تحولاتی در نوع نقوش و شیوه ی اجرای آنها پدید می آ ید. نقوش مورد استفاده در گچبری های دوره صفویه به هنر ایرانی و به ویژه نقشمایه های نگارگری و قالی نزدیکتر است، هرچند تأثیراتی نیز از هنر غرب گرفته است. این روند تا دوره ی قاجاریه ادامه می یابد و در نهایت در این دوره به نقوش کاملاً اروپایی می رسد. هنر گچبری در دوره ی صفویه تا آخر دوره ی زندیه به هنر سنتی وفادار بوده است. ولی در دوره ی قاجاریه گچبری ها به سمت نقش برجسته و تزیینات پرکار و متنوع ونقاشی های اروپایی متمایل می شود که بیشتر جنبه ی مادی و تجمل گرایا نه دارند. در تزیینات گچبری دوره ی صفویه، طرح های یکسانی در تمام زمینه ها یا فت می شود. طرح هایی که از نقوش قالی ها و نگارگری و تذهیب کتاب ها مایه گرفته اند. ابداع شیوه هایی مانند تنگ بری، کپ بری و طلااندازی روی گچ، توجه و اهمیت بیش از اندازه ای را که معماری اسلامی برای تزیینات قائل است را نشان می-دهد. نقوش اسلیمی و ترنجی شاخصه تزیینات گچبری این دوران است ولی حتی در زنده ترین بازنمایی ها هم به صورت تقریباً دوبعدی باقی مانده است. این شیوه تا ابتدای دوره ی قاجاریه پایه و اساس زیبایی شناسی تزیینات معماری است. با گسترش هنر تصویری غرب در فرهنگ و هنر ایران در زمان قاجاریه، عناصر تزیینی اروپایی در ترکیب با نقوش ایرانی، ترکیب بندی های جدیدی را به وجود آوردند. اگر چه هنر این دوره نوعی تکلف گرایی را در درون خود دارد ولی حرکت های نوآورانه ی آن را نمی توان نادیده گرفت. در روش اجرای گچبری نیز در دوره ی صفویه با ابداعاتی همراه است ولی در دوره های بعد، از آنها کمتر استفاده شده وطرح های برجسته دوره ی قاجار جای نقوش مسطح صفویه را گرفتند. در این پژوهش، شناسایی، بررسی و مقایسه نقوش گچبری و روش اجرای آنها از دوران صفویه تا پایان دوران قاجاریه مد نظر قرارگرفته است. روش تحقیق در این پایان نامه، توصیفی و تحلیلی و با استفاده از تحقیقات مشاهده ای و گردآوری اطلاعات کتا بخانه ای می باشد.

دیوارنگاره های پنجکنت تاجیکستان پدیده ای مهم تاریخی است که از فرهنگ، هنر و به طور کلی تمدن پارسی زبانان حکایت می کند. این پژوهش با این فرض صورت گرفته است که دیوارنگاره های پنجکنت در قرون اولیه هجری انجام شده اند و هدف از به وجود آوردن آن ها بازنمایی داستان های شاهنامه، مسائل روزمره زندگی و تبلیغات مذهبی بوده است. اجرای آن ها نیز به طریق فرسک خشک بوده است و دارای ارزش های زیبایی شناسی می باشند. در این پایان نامه ابتدا خلاصه ای از تاریخ شهر پنجکنت تاجیکستان ارایه شده است. شباهت های دیوارنگاره های شهر پنجکنت با آثار در دوره ساسانی و اشکانی مطرح شده است. انواع دیوارنگاره های کشف شده در پرستشگاه ها و مناطق مسکونی طبقه بندی شده و از لحاظ موضوعی و زیبایی شناسی بررسی شده اند. نتایج حاصل از این پایان نامه نشان می دهد که نقاشان سغدی از شاهنامه سغدی جهت بیان موضوعات دیوارنگاره ها استفاده کرده اند. همچنین آنها ضمن استفاده از سبک های خاص خود، از هنر سایر ملل نیز بهره برده اند. دیوارنگاره های موجود در پنجکنت شباهت هایی به هنر اشکانی و ساسانی داشته و این دیوارنگاره ها دارای ارزشهای زیبایی شناسی می باشند. این پژوهش از طریق روش های تاریخی توصیفی و تا حدی مقایسه ی انجام شده است، و اطلاعات لاز م از طریق روش کتاب خانه ای، استفاده از پایگاه های معتبر اینترنتی و همچنین روش میدانی، مصاحبه و عکس برداری گرد آوری شده است.

این پژوهش با فرض اینکه بسیاری از مضامین محتوایی پرده های درویشی با متون شیعی مطابقت دارد و نقاشان پرده های درویشی برای خلق آثارشان به مستندات تاریخی، متون شیعی، روایات شفاهی رایج در میان مردم متکی بوده اند و همچنین آن ها از اسلوب زیبایی شناختی و خلاقیت فردی در خلق آثارشان استفاده کرده اند، صورت گرفته است. روند شکل گیری پرده های درویشی، موضوعات آثار و اهداف هنرمندان در خلق آثار مورد بررسی قرار گرفته است. سپس تعدادی از آثار نقاشان قهوه خانه ای انتخاب گردید و با متون شیعی مقایسه و تطبیق داده شد تا بدین ترتیب میزان تأثیرپذیری این نقاشی ها از مقاتل مشخص شود. در نتیجه این تحقیق روشن شد که نقاشان قهوه خانه ای علاوه بر تأثیرپذیری از مقاتل، از داستان های شفاهی رایج میان مردم نیز بهره های زیادی برده اند. از آنجا که اکثر این هنرمندان، مردمی عامی و بی سواد بوده اند، سعی داشتند که به اصالت تاریخی روایات شفاهی وفادار باشند. آن ها وقایعی را به تصویر می کشند که از لحاظ عاطفی بر روی خود هنرمند و مخاطبش تأثیر گذاری بیشتری داشته باشد. این پژوهش از طریق روش های تاریخی، تحلیلی و تطبیقی صورت گرفته است. واژگان کلیدی: عاشورا، روضه الشهداء، تعزیه، پرده های درویشی، زیبایی شناختی

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این تحقیق به بررسی نقش زن در هنر دوره پست مدرن آمریکا می پردازد. هدف و انگیزه ی اصلی از انتخاب این موضوع نشان دادن جایگاه زن در هنر این دوره است .اکثر هنرمندان تاریخ هنرغرب جسمانیت زن را مورد توجه قرار دادند و در آثارشان شیفته ی زیباییهای ظاهری و صوری زن بوده اند و مرکز توجه آنان به صورت ظاهری و نه باطنی زن بوده است تا آنجا که او را به عنوان یک کالا نیز معرفی کردند . باید دید که هنرمندان دوره پست مدرن با چه دیدگاهی به مضمون زن پرداختند . این هنرمندان چگونه نقش زن را تعریف کردند و اکثر این هنرمندان پست مدرن که فمینیست بودند چه هویتی برای زن قائل شدند و آیا هنر دوره پست مدرن به هنرمندان فمینیست کمک کرد تا آنان بتوانند آثار جدیدی خلق کنند و با آنچه تاریخ هنر به عنوان زن معرفی کرد به چالش بپردازند و در صدد آن بر آیند تا تاریخ هنر را به گونه ای نو باز آفرینی کنند ؟ و نتیجه اینکه ، هنرمندان پست مدرن آثاری را به نمایش در آوردند که در این آثار جنسیت زن که ساخته ی فرهنگ و جامعه است معرفی شد و به نقد آن پرداختند و هویت تازه ای به زن بخشیدند و ما را با این سوال رو به رو کردند که آیا می شود از دیدگاه دیگری به زن نگریست ؟ پست مدرن امکانات ویژه ای را در اختیار هنرمندان فمینیسم قرار داد تا بهتر بتوانند به اهداف خود برسند . هویت زنان در آثار این هنرمندان جنبه ای متفاوت پیدا کرد . پس از آن هنرمندان فمینیست در صدد آن برآمدند تا زنان هنرمندی که تاریخ هنر آنها را به گوشه ای راند و هنر آنان را نادیده گرفت به تاریخ هنر معرفی کنند و نام آنان را به ثبت رسانند . از این رو زنان نه تنها به عنوان موضوع هنری ، بلکه اینک به عنوان خالق آثار هنری نیز نقش دارند.

بررسی نمادهای تجسمی کهن در نقاشی ها و هنرهای شرقی، نشانگر وجود ریشه هایی مشترک و وابسته میان این الگوهاست که دارای وحدتی درونی و شگفت انگیز بوده و "صورت های مثالی" یونگ را یادآور می باشند. این صورت ها که حاصل تکامل یافتگی اشکال مورد استفاده ی انسان آغازین هستند، نمایانگر فرایند شکل گیری "خود تمامیت یافته" ای می باشند که در اساطیر و اندیشه های شرق همواره مورد توجه بوده و یونگ نیز در آخرین مطالعات خویش، این مسأله را یادآور شده است. در این پژوهش، علاوه بر تطبیق کهن الگوهای یونگ با صورت های مقدس در نقوش شرقی، جنبه ی تقدس و حقیقت نهفته ای که عامل اساسی تمامیت یافتگی و جهان شمول بودن آنها ست، بررسی شده است؛ چراکه جوهر حقیقی و ذات واقعی این نقش ها، همان عاملی می باشد که انسان را به سرچشمه ی معرفت حقیقی رهنمون است. واژگان کلیدی:اسطوره، کهن الگو، یونگ، شرق، نقاشی.

چگونه "طبیعت یک میانجی(مدیدم)" به ازای آنچه با آن انجام می شود، اثرگذار می گردد و از طریق آن چه "محتوایی" دنبال می شود. هر میانجی واجد امکانات و محدودیتهای ذاتی خاص خود است . بعضی نقاشان تسلیم محدودیتها شده و از طریق هشیاری حساس خود، آنچه را که بتوانند در اثر خود برآورده می سازند. سایر نقاشان محدودیتها را شناخته و در توسعه طیف میانجی یا ناموفق گردیده یا توفیق می یابند. تحلیلها و قضاوتهایی که در این رساله انجام شده بر مبنای تناسب و تلازم انگیزه و امکانات می باشند، که این کیفیت همان تاثیرات متقابل میانجی و محتوا است . این تحقیق در بررسی آثار نقاشی بر آن است که کشف کند چگونه "میانجی " برآنچه به نظر می رسد باید بیان شود تاثیر گذارده است و در عین حال چگونه "محتوا" بر کاربرد "میانجی " تاثیرگذارده است .

اهداف این پایان نامه عبارتست از:1 - تعریف اصطلاح پست مدرنیسم و بررسی جریانات هنری وسیع و متنوع بعد از 1960 و دسته بندی آنها. 2 - درک اصطلاحاتی که در کنار پست مدرنیسم مطرح می شوند، چون پست آوانگارد، پساساختارگرایی و جریانات مشابه و رابطه آنها با پست مدرنیسم. 3 - بررسی هنرهای زمینی، بدنی، کانسپچوال آرت و سایر شیوه های بوجود آمده بعد از جنگ ، برای شناخت رابطه آنها.

اسطوره ها روایتهایی هستند که در رویاهای جمعی انسانها وجود دارند. پژوهش حاضر مطالعه ای است بر اسطوره و بازتاب آن در نقاشی معاصر ایران از دهه 1330 تا دهه 1370 . با ذکر تعاریف اسطوره و بررسی اجمالی تاریخ نقاشی معاصر ایران.

نقاشیهای سده های دوازده و سیزده هجری، مقدمه ای است در پی گیری و کنکاش مبنای هویت . وام گیری هنر این دوره، بدعتی به شمار نمی رود. اخذ ارزش های فرهنگی بیگانه، به دنبال نیاز به تحول و به انتها رسیدن انگیزه های حیات بخش هر عصری، اجتناب ناپذیر است . هنر تصویری ایران پس از قرن سیزده هجری اما، به دوره ای انجامیده که در پی ویران شدن تکیه گاه هنرمند و طرح سئوالات متعددی که با سرازیزری سیل اطلاعات بیگانه بدو رسیده بود و شتاب در پاسخگوئی آنها، به عصر اغتشاش می مانست . طبیعی است که کنش عجولانه نیز در یافتن ریشه اغتشاش ، به زمان ماقبل خود بازگردد، ولی مروری بر تطور تاریخ تصویری ایران زمین، روشن خواهد ساخت که تاکید بر هویت ، همواره وجود داشته است .

پیشینه ی هنرهای تجسمی در ایران، هم از لحاظ تاریخی و اجتماعی و هم از دیدگاه فرهنگی - هنری و زیبایی شناسی و تاثیر آن بر جریانهای هنری بعدی، دارای ویژگیهایی است که علی الخصوص برای نسل حاضر که به طریقی با مسائل مربوط به هنرهای تجسمی، به ویژه "هنر نقاشی" پیوند دارد، موضوعی قابل توجه، مطالعه و بررسی است . با اینکه پیش از انقلاب اسلامی و حتی پس از آن، ارزیابی و تحلیل های پراکنده ای پیرامون این موضوع انجام پذیرفته، اما با مروری کوتاه بر منابع مطالعاتی مکتوب ، و نقدها و بررسی های انجام شده از سوی صاحبنظران، به سادگی می توان باور داشت که تاکنون بررسی و تحلیل مشخص و مفیدی از (نقاشی معاصر ایران) صورت نگرفته است . در شرایطی که شناخت جنبه های گوناگون ادبیات تجسمی معاصر بیش از هر زمان دیگر احساس می شود و جامعه ی هنری ما فاقد منابع مطالعه و مدارک مستند برای آشنایی با چهره ی واقعی نقاشی معاصر است ، شاید بتوان به مطبوعات به مثابه زبان گویای هنر جامعه نگریست ، زیرا مطبوعات و نشریه ها در هر جامعه، آینه ی تمام نمای تحولات فرهنگی و هنری است ، و ما به منظور بررسی نقاشی معاصر ایران به مواد و مدارکی قابل استناد نیازمندیم. از اینرو لازم است تا اهداف ، تلاشها و نتایج کار هنرمندان و نقاشان نسل گذشته را مطالعه کرده و جنبه های مختلف آن را بازشناسیم. - این فکر که ساختار ذهنی و فرهنگی هنرمندان ما اصولا با نحوه ی تفکر غربی تضادی آشکار داشته و هنر ما باید با جهانگردی، تفکر، و ریشه های سنتی - تاریخی مان منطبق باشد. - این فکر که الگوبرداری ناآگاهانه از هنر وارداتی، ما را از خویشتن فرهنگی مان جدا می سازد و کسب هویت واقعی در عرصه ی هنر لازمه ی نگرشی مستقل است ، زمینه های گسترده و متنوعی را در ادبیات تجسمی ایران گشوده، تا آنجا که بسیاری از هنرمندان و اندیشمندان، نیز لزوم تحقیق و بررسی دائمی پیرامون این مسئله را برای بازنگری در هنر ما مطرح کرده اند. متن رساله که به (بررسی نقاشی معاصر ایران در مطبوعات) در قبل و بعد از انقلاب اسلامی می پردازد، بر حسب دسترسی به منابع موجود و با روشی تحلیلی، به چگونگی شکل گیری جریانها و نحله های مختلف نقاشی معاصر ایران و جنبه های مثبت و منفی آن، با استناد به منابع مکتوب و مدارک تصویری، که در حافظه ی مطبوعات ثبت شده می پردازد. باشد که آگاهی و شناخت دقیق چهره ی واقعی نقاشی معاصر کشورمان، آنهم گذشته ی نزدیک و ناهموارش ، نگاه و نگرش همه ی هنرمندان و نقاشان نسل امروز را نسبت به ارزشهای ایرانی و اسلامی خود و آنچه در فراراهشان قرار دارد، وسیعتر و پربارتر کند.

استان سیستان و بلوچستان با وسعتی در حدود 187502 کیلومتر مربع (1/9 از مستاحت ایران) در جنرب شرقی ایران واقع شده است که از دو منطقه سیستان و بلوچستان تشکیل شده. تعداد بسیاری از این اقوام در کشورهای افغانستان و پاکستان پراکنده هستند زیرا در گذشته قسمت وسیعی از این مناطق جزء سیستان بوده که امروزه تقسیمان جدید جغرافیایی آنها را از یکدیگر جدا کرده است . برای بررسی تزیینات سیستان و بلوچستان لازم است ابتدا به ریشه یابی و خصوصیات تاریخی شان پرداخت و سپس به بررسی تزییناتی که امروزه کاربرد دارند. شهر سوخته یکی از مراکز مهم تولید سفال منقوش در تاریخ سیستان بحساب می آمده بطوریکه سفال بسیاری از دیگر مناطق دور و نزدیک خود را تامین میکرده نتایج کاووشهای باستانشناسان دلایل زیادی بر این امر داشته است . تزیینات بسیار متنوع این شهر باستانی با سبک و شیوه مختص خود امروز نظر بسیاری از کارشناسان و محققان دنیا را به خود جلب کرده است . روانی قلم، اقراق در فرم، تجرید و انتزاع از خصوصیات بارز این تزیینات می باشد که ارتباط زیادی با اعتقادات مردم آنزمان داشته است . تزیینات امروزه سیستان و بلوچستان به دلیل امکانات و صنایع دستی متنوع کاربرد و شکلهای بسیار متنوعی به خود گرفته است که بارزترین و ارزشمندترین آنها فرش سیستان بخصوص قالی آن و سوزندوزی یا بلوچی دوزی بلوچستان می باشد با دقت در نام و اصطلاحات محلی نقشهای این تزیینات بسیاری از رمزها و رازهایشان برای ما روشن میشود عوامل مختلفی باعث شکل گیری رنگ و فرم تزیینات این منطقه شده است که از مهمترین آنها عوامل طبیعی و فرهنگی و تاریخی بوده است . با دقت در رنگ ، فرم و نام این نقوش تاثیر بسیاری از این عوامل را به وضوح میتوان یافت . یکی دیگر از مقوله هایی که باید بیشتر به آن توجه داشت مقوله کاربرد رنگ و فرم تزیینات منطقه با توجه به جایگاه و خصوصیات صاحب اثر میباشد. در تزیینات سیستان و بلوچستان استفاده و کاربرد هر رنگ و فرم بدون در نظر گرفتن خصوصیات مکانی و شخصیتی صاحب آن انتخاب نمی شود. اما در خصوص کیفیات بصری تزیینات سیستان و بلوچستان به جرات میتوان گفت که هنرمندان این منطقه در تزیینات و آثار خود بسیاری از خصوصیات و کیفیات بصری را به نحو بسیار هنرمندانه رعایت کرده اند که خود نشانگر تجربه و کار مداوم و از همه مهمتر نشانگر تکامل این هنرها پس از صد سال می باشد. اما امروزه در بسیاری از صنایع و تزیینات منطقه کمتر از این نمونه آثار ارزشمند مشاهده میکنیم مهمترین عامل این معزل، کارکرد منفی فروشگاهها و شرکتهای صنایع دستی در این منطقه میباشد. بیشترین قدمی که میتوان در جهت احیاء مجدد هنرهای تزیینی و بومی این مرز و بوم برداشت در اختیار گذاشتن امکانات لازم جهت ادامه روال سنتی و تاریخی این تولیدات هنری ارزشمند میباشد. نه دخالت منفی کسانیکه هیچگونه آگاهی از خصوصیات تاریخی، طبیعی، فرهنگی و هنری منطقه ندارند.

نقاشی ایران طی سده اخیر دستخوش دگرگونیهای بسیاری در ساختار و محتوا بوده است . سرعت این دگرگونیها به حدی است که گاه طی یک دهه ، به اندازه چند قرن گذشته تحول و تغییر در آن پدید می آید. روند توام با شتاب این دوره از نقاشی ایران ، بسیاری از زوایای آن را از دید منتقدین و هنرشناسان پوشیده نگاه داشته است. از آنجائیکه هنر نقاشی طی سده اخیر، تعاریف جدید و پیوستگی های اجتناب ناپذیری با اجتماع و اندیشه و تفکر حاکم برآن یافته است ، شناخت این زوایا به موازات نقد و تحلیل تحولات سده اخیر، لازم می نماید.

منطقه لرستان از دیرباز تاکنون به علت داشتن آثار تاریخی مورد توجه باستان شناسان و مورخین کشور قرار گرفته است . نقوش صخره ای یکی از آثار بجای مانده در این منطقه می باشد . تاکنون هیچگونه تجزیه و تحلیل تصویری روی این نقوش انجام نشده است . قدمت نقوش ، نیز در بعضی منابع با نظرات متفاوت و متضادی نوشته شده است . همچنین در مورد علت ترسیم نقوش ، بوجود آورندگان نقوش و مواد مورد استفاده آنان ، نظرات متفاوتی بیان شده و در بعضی از نظرات ، مقایسه ای بین این نقوش و نقوش غارهای اروپا صورت گرفته که ارتباط منطقی از جنبه تصویری و فرهنگی ، میان این دو وجود ندارد.

عاشورا تابلوی تمام نمای عاشقی و آزادگی است که سازندگان آن ، مقربترین انسانها نزد پروردگارشان بوده اند . انسانهایی که بواسطه این قرب ، باب الحوایج حاجتمندان و غیاث المستغیثین دادخواهان شدند. علائم و نمادهای منتسب به عاشورا چگونه و از چه زمانی شکل پذیرفت؟ آیا این نمادها توانایی انتقال مفاهیم آن واقعه را به مخاطبین خود دارد؟ محتوا و مضمون عاشورا از چه دوره ای وارد نقاشی ایران گردید؟

در رساله مذکور، در بخش نخست سعی شده است که به معنی ناخودآگاه و ارتباط آن با خودآگاه انسان وبخصوص انسان هنرمند پرداخته شود و در روند این تحقیق به نظرات روانشناسانی چون زیگموند فروید و کارل گوستاویونگ که در زمینه ناخودآگاهی تحقیقات گسترده ای را به انجام رسانیده اند، پرداخته می شود و تجلی ناخودآگاه در اثر هنری طبق نظرات آنها بررسی می شود. و در ادامه، فرآیند آفرینش یک اثر هنری را مورد بررسی قرار داده، نقش تخیل هنرمند و ادراکات شهودی و الهاماتی که بدو می رسد، مورد مطالعه قرار گرفته و در روند آن به شباهت پدیده آفرینشگری در انسان بدوی و کودک پرداخته می شود، سپس نقش صور نوعی یا آرکتایپ ها در ناخودآگاه جمعی انسانها و مفاهیم نماد، اسطوره و رمز توضیح داده می شود. در انتهای بخش نخست، هنر از دیدگاه رمانتیک ها و سوررئالیست ها مورد بررسی قرار گرفته و نقش ادراکات شهودی و الهام از دیدگاه رمانتیک ها و فرآیند خواب و رویا و خودانگیختگی از دیدگاه سوررئالیست ها مورد مطالعه قرار می گیرد. در بخش دوم رساله، آثار چهار تن از نقاشان بزرگ شامل ونسان ون گوگ، پل کله، ادوارد مونش و سالوادوردالی مورد تحلیل قرار گرفته و سعی می شود با بیرون کشانیدن نمادهای عینی اثر، به ژرفای آن نزیک شویم. انتهای رساله به توضیح پروژه عملی اختصاص داده شده است.