نهاد اداری به عنوان یکی از ملزومات تداوم ساختار سیاسی حکومت، در تثبیت اقتدار خلافت اموی و عباسی (عصر اول) نقش داشته است. با توجه به تکوین نظام اداری در دوره اموی و استمرار قدرت بنی امیه تا حدود یک قرن و نیز تکامل این نظام در دوره عباسی، پژوهش حاضر به واکاوی نقش، تأثیر و رابطه متقابل دیوان سالاری و اقتدار سیاسی در استمرار قدرت خلافت اموی و عباسی می پردازد. یافته های این پژوهش که به شیوه توصیفی ـ...

چکیده الموید فی الدین شیرازی، داعی ایرانی دربار خلافت المستنصربالله فاطمی است. هم عصری او با حوادث و رخدادهای دوره ی طولانی خلافت المستنصربالله بویژه بحران زایی دربار خلافت عباسیان در بغداد وخیزش بساسیری و نیز فعال سازی دعوت اسماعیلیه دردربار بویهیان همچون دعوت ابوکالیجار بر اهمیت حضور سیاسی و فرهنگی او افزوده است. ناظر به نقش تعیین کننده الموید فی الدین شیرازی در بروز رخدادهای سیاسی و خیزش جر...

شکل‌گیری مشاغل و مناصب مختلف و تحولات مرتبط با آن، از موضوع‌های مهم در عصر عباسی و متأثر از اوضاع و عوامل گوناگون جغرافیایی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بوده است. در عصر عباسی، منصب «قهرمان» از جمله مناصبی به شمار می‌رفت که قدرت و ضعف نهاد خلافت بر عملکرد آن تأثیرگذار بود. این منصب، همانند خاستگاه بسیاری از مناصب مانند کتابت، وزارت و... قدمتی دیرینه دارد. این مفهوم در یونان، با عنوان اویکو...

چکیده در عصر دوم عباسی (232-334ق)، به ویژه ایام خلافت مقتدر (295-320ق) با پدیده ای به نام قهرمانگی مواجه می شویم. قهرمانه عنوان زنانی بود که واسطه ی حرم با دربار خلفا بودند و وظایف مختلفی به آنان محول می شد. سلطه ی ترکان بر امور مختلف خلافت، ماهیت فردی و ضعف روز افزون مقتدر از یک طرف و کشاکش قدرت بین عوامل مختلف خلافت از طرف دیگر باعث گردید، آنان(قهرمانه ها) با بهره گیری از این شرایط به اعمال ...

عباسیان برای رسیدن به خلافت، با طرح شعارهای عوام فریبانه، توانستند همه مخالفان اموی اعم از هاشمیان و موالی به ویژه ایرانیان را با خود همراه سازند. شعار الرضا من آل محمد، ارتباط عباسیان با مردم خراسان و انتخاب ابومسلم به عنوان رهبر انقلاب، عاملی شد تا شیعیان و ایرانیان که در پی اهدافشان بودند، به زیر پرچم عباسیان گردآورد. پس از سقوط حکومت امویان، زمان آن رسید تا شخص علوی را که قیام به نام وی آغا...

نفوذ ایرانیان در دستگاه خلافت عباسی تنها منحصر به خاندان‏های چندی نظیر طاهریان و آل‏سهل و برمک و بختیشوع و نوبخت نبود، بلکه افراد بسیاری، بی‏آن‏که به خاندان مشخصی وابسته باشند، در این دوره به مناصب عالی کشوری و لشکری رسیدند. نوشته‏ی حاضر در صدد شناساندن یکی از این چهره‏ها به نام ابوحفص عمرو، یا عمربن ازرق کرمانی است، که از چهره‏های ادبی و سیاسی دوره‏ی مأمون و از مورخان این عصر به شمار می‏رود.

چکیده: حکومت عباسیان بنا به دلایلی در سال های خلافت هارون الرشید (170-193ه.ق) به اوج رونق اقتصادی خود رسید و این دوره به عصر طلایی عباسیان شهرت یافت، بغداد مرکز خلافت عباسیان به کانون بزرگ تجارت و اقتصاد جهان اسلام مبدل شد؛ اما خلیفه هارون الرشید به اقدامات اقتصادی دست زد که می توانست پیامد های گسترده ای داشته باشد. این اقدامات علاوه بر افزایش هزینه های خلافت عباسیان، موجبات نارضایتی مردمان ...

نظریه ولایت مطلقه فقیه از ابتکارات امام خمینی در زمینه فقه حکومتی در مکتب فقهی امامیه اثناعشریه است. نظریه خلافت راشدة عبدالرزاق احمد سنهوری،  که براساس آموزه­های فقه عمومی اهل سنّت ارائه گردیده، از نظریات مهم فقه حکومتی است. مطالعه تطبیقی این دو نظریه امکان تعامل مطلوب بین مذاهب اسلامی را فراهم می­آورد و به توسعه فقه عمومی اسلامی می‌انجامد. امام خمینی در نظریه ولایت مطلقه فقیه معتقدند که ول...