چکیده یکی از علوم پیش نیاز مفسر دانش مفردات است که به بیان معانی و مفاهیم واژه های قرآن می پردازد. این علم از زمان پیامبر (ص) وجود داشته است به طوری که اگر مردم زمان نزول معنی بعضی کلمات را نمی دانستند تفسیر آن را از پیامبر (ص) و بعدها از ائمه (ع) می پرسیدند. البته دانش مفردات نیز مانند دیگر علوم در زمان های بعد گسترش پیدا کرده و مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و کتاب ها و مقالات بسیا...

فاصله پدیده‌ای قرآنی است که نقش مهمی در زیبایی، نظم بخشی و انسجام آیات دارد و لازم است از جهات گوناگون مورد توجه و بررسی قرار گیرد. از جمله منابع مهم برای بررسی این پدیده، تفاسیر است. به دلیل اهمیت تفسیر «مجمع البیان» موضوع فاصله و چگونگی نگرش امین الاسلام طبرسی به این مطلب موضوع این مقاله قرار گرفت. در زمینه فاصله، عنوان‌هایی مانند کارکردها و نقش‌های تفسیری، انواع و چگونگی روابط فاصله...

چکیده: اشتراک لفظی در کنار ترادف و اضداد، از جمله مباحث معناشناسی است که زبان شناسان پیشین بدان پرداخته اند و تعریف هایی نیز از آن ارائه داده اند. سیبویه اولین کسی است که اشتراک لفظی را در تقسیمات کلام ذکر نموده و وجود آن را در زبان تأیید کرده است. تداخل لهجه ها و وام گیری از زبان ها، وضع اولیه ی زبانی، تطور صوتی و کاربرد مجازی، از جمله عوامل پیدایش اشتراک لفظی می باشد. زبان شناسان معاصر بر ای...

تحقیق حاضر با عنوان بررسی تحلیلی و تطبیقی آیات و سور مکی و مدنی از زاویه مباحث ادبی با محوریت مجمع البیان است. درنگ در این دست مباحث تفسیری این کتاب بیانگر آن است که به رغم شیوایی و رسایی سرتاپای قرآن کریم، رنگ های متنوع ظرایف و دقایق ادبی در آیات و سور مکی، چشمگیرتر و نمایان تر است و از قضا مفسر نامبرده حجم بیشتر مباحث ادبی تفسیر خود (مباحث لغوی و قرایی و اعرابی) را ویژه تفسیر آیات و سور مکی ق...

با توجّه به جایگاه ویژه اسباب نزول در تفسیر مجمع البیان و ملاک های شناخت صحت آن توجّه این پژوهش به بخش «النزول» این تفسیر گرانقدر معطوف شده، بدین صورت که روایات اسباب نزول سوره آل عمران از تفسیر مجمع البیان انتخاب و با روایات اسباب النزول همین آیات از تفاسیر مختلف شیعه و اهل سنّت مقایسه، و سپس با توجّه به ملاک های مشخّص روایات صحیح و سازگار با ظاهر و سیاق و آیات و روایات و عقل... انتخاب شده است. این...

مشتمل بر یک مقدمه، سه فصل و یک خاتمه است. فصل اول به ادبیات تحقیق اختصاص دارد و در ان به موضوعاتی همچون: اهمیت و ضرورت تحقیق، سابقه و پیشینه تحقیق و ... اشاره شده و نیز به زندگی نامه طبرسی و همچنین معرفی مجمع البیان به طور مختصر پرداخته شده است. در فصل دوم لغات و واژگان سوره حمد بررسی شده است و فصل سوم به بحث پیرامون الفاظ و کلمات سوره بقره که در کتاب مجمع البیان شرح و معنی شده اختصاص یافته است...

مجمع البیان لعلوم القرآن، تألیف فضل بن حسن طبرسی (د 548ق)، یکی از برجسته‌ترین تفاسیر شیعی است که از اوایل سال 530 تا اواخر سال 536ق و طی مدت هفت سال، نوشته شده است. اغلب روایات این تفسیر، بدون سند کامل و بدون اشاره‌ به مرجع اصلی آنها نقل شده است. این حالت، در ظاهر ممکن است در احادیث کتاب، خدشه وارد کند و بخش مهمی از اعتبار احادیث را که به سند وابسته است، از بین ببرد. در این مقاله، تمام...

ترادف یکی از انواع روابط معنایی و از مباحث لغوی است که در متون فقه اللغه، اصول و تفسیر در مباحث ادبی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. اندیشمندان در مورد وقوع ترادف در قرآن کریم، بر یک رأی و نظر نیستند. زمخشری از جمله مفسران ادیبی است که تفسیر وی از کم نظیرترین تفاسیر ادبی به شمار می‌آید. طبرسی نیز از مفسران بزرگ معاصر زمخشری بوده و در فنون ادبی چیره دست بوده است. ...

واژه شناسی قرآن که تحت عنوان دانش مفردات از آن بحث می شود، یکی از علوم پیش نیاز تفسیر تفسیر است که پیشینه ی آن به زمان پیامبر (ص) بر می گردد. به دلیل نقش موثر و مهم این شاخه از علوم قرآنی، در دوره های بعدی مورد عنایت مفسران و دانشمندان علوم قرآنی قرار گرفت. یکی از مفسرانی که به طور گسترده در این باره بحث کرده است، مرحوم طبرسی در تفسیر «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» است که بخش جداگانه ای را تح...

هدف این پایان نامه که کار تحقیق و تطبیق "آراء و نظرات فقهی در تفسیر مجمع البیان" را از دو بخش "طهارت و صلوه" آغاز کرده، راهگشایی برای تدوین فقه قرآنی در تفسیر بزرگ امام المفسرین طبرسی است . با توجه به اینکه در این مختصر به نظرات فقهای متقدم شیعه و فقهای مذاهب اسلام، راویان و احادیث مرویه از پیامبر اسلامی (ص) و ائمهء معصومین (علیهم السلام) و آراء مفسران پیشین در تفاسیر گوناگون اشاره شده است ، می...