امام علی(ع) در نامه 47 نهج البلاغه به سه امر مهم، یعنی «تقوای الهی»، «نظم امر» و «اصلاح ذات البین» وصیت فرموده است. در سده های اخیر، عبارت «نَظمِ أَمرِکُم» به «نظم فردی»، یعنی «قرارگیری هر شیء در جایگاه خود» معنی شده است. امّا بر اساس قرائن موجود در متن نامه، از جمله شرایط حسّاس زمانی، مخاطبان نامه، معنای لغوی و کاربردی نظم در آن عصر و دیگر تعابیر امام(ع)، به نظر می رسد معنای دیگری اراده شده است. در ب...

برطبق آیات و روایات اسلامی، تکریم مهمان به معنای گرامی داشتن، کریم گفتن، عزیز و ارجمند شمردن کسی که وارد خانه کس دیگری می شود. با نگاهی عمیق به ساختار فضایی خانه های سنتی در ایران، می توان توجه به تکریم و بزرگداشت مهمان را در آن به نحو ملموسی مشاهده کرد. این تحقیق به بررسی نقش اندیشه های اخلاقی در ساختار فضایی خانه های سنتی ایران با تاکید بر «تکریم مهمان»، پرداخته و هدف آن تحلیل نمود ابعاد مختل...

جهان امروز شاهد تحولاتی است که دامنه تأثیر آن بسیار وسیع و گسترده است که از جمله آن ها می توان به پدیده مدرنیسم و پست مدرنیسم اشاره کرد. این دو پدیده بیش ترین تأثیر را در حوزه های اجتماعی، از جمله مقوله هویت به جا گذاشته اند. در این میان مقوله هویت زن نیز بیش ترین تأثیر را پذیرا شده است. البته هویت به معنای کلی و هویت زن به معنای اخص آن از منظر مدرنیسم و پست مدرنیسم به طور کاملاً متفاوت نگریسته ...

منطقة کلان‌شهری تهران به علت نرخ رشد غیر طبیعی بالا و مهاجرت­ اقشار مختلف با ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی متفاوت به آن، توزیع فضایی ناهمگون جمعیت در سکونت­گاههای مختلف آن را ارائه می­دهد که خود سبب جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی و شکل‌گیری ساختار فضایی خاص شده است. از این‌رو، هدف  این پژوهش بررسی تأثیر جدایی‌گزینی فضایی- اجتماعی دو گروه شغلی و تحصیلی بر ساختار فضایی منطقة کلان‌شهری تهران و نحوة تغییر...

هدف از پژوهش حاضر، یافتن معیار های کالبدی و اجتماعی تأثیرگذار در شکل گیری خاطرات جمعی در شهر، و تدقیق آنها با مطالعه موردی شهر تهران است. نتایج مبانی نظری نشان می دهد که معیارهای مذکور به دو دسته اصلی «امکان شکل گیری رویدادها و تعاملات اجتماعی» و «امکان ثبت و انتقال خاطره و تاریخ شهر» تفکیک می شوند. هریک از این دو گروه به دو بخش «ساختار اجتماعی و سیاسی» و «ساختار فضایی و کالبدی» تقسیم می شوند. ...

یکی از مهم ترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرهای کشور در دهه های اخیر، از هم پاشیدگی نظام توزیع خدمات عمومی شهری می باشد. توزیع نابرابر خدمات و امکانات و کاهش عدالت اجتماعی و به عبارتی عدالت فضایی ، مدیریت شهری را نه تنها در ارائه خدمات شهری به شهروندان با مشکل روبرو ساخته، بلکه امنیت شهری را نیز در مناطق مختلف تحت تاثیر قرار داده است. در این پژوهش، هدف، بررسی اثربخشی عدالت ا...

امتداد کناره آب در شهرهای ساحلی، موقعیت فضایی برجسته و منحصر به فردی را ایجاد می کند که نقش عمده ای در ارتقای کیفیت های بصری، محیطی و اجتماعی شهر دارد. نوارهای ساحلی، علاوه بر ایجاد هوای پاک و حفظ حیات جانوری، مکان های ویژه و فرصت های بیشماری در خلق فضاهای جمعی خاطره انگیز محسوب می شود که تأثیر مستقیمی بر ساختار شهر، کیفیت اکولوژیک، کیفیت زندگی شهروندان و حفظ هویت منظر شهری دارد. به همین جهت حف...

رویکرد انسانی در کنار توجه به مفهوم توسعه ی پایدار در معماری منجر به شکل گیری مفهوم پایداری اجتماعی شده است. در معنای پایداری اجتماعی، حفظ و ثبات مولفه های اجتماعی و فرهنگی جامعه هم پیوند با ابعاد زیست محیطی و اقتصادی مطرح است و به رفتارهای انسانی بستگی دارد که در درون فضا رخ می دهد. طراحی معماری می تواند در یافتن راه حلهایی برای تاثیر متقابل گروه های اجتماعی نقش ایفا کند. شهرها جایگاه اصلی فعا...

شاخص های علم در سیاست گذاری علم به عنوان ابزارهای اندازه گیری پیشرفت علمی استفاده می شوند و فلاسفۀ علم، نظریه های مختلفی را در باب پیشرفت علمی طرح کرده اند. هدف اصلی این مقاله پاسخ به این پرسش است که: «آیا شاخص های علم نشان دهندۀ پیشرفت علمی، آنچنان که این نظریه ها مطرح کرده اند، هستند؟». این مقاله می کوشد تا نشان دهد که اگر پیشرفت علمی به معنای معرفتی و اگر معرفت علمی به معنای بسط یافته اجتماع...

خندیدن کنشی انسانی است که در نظام های اجتماعی و فرهنگی مختلف معنا، مصداق و شکل های بیانی و عملی متفاوتی دارد. معنای خندیدن در صورت بندی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی در قرون میانه در قالب ادبی طنز مفهوم پردازی شده و سبک بیانی معینی یافت. بررسی مبانی و تحول این نظام معنایی در فرهنگ ادبی طنز می تواند سبب شناسایی وضعیت اجتماعی- فرهنگی جامعه اسلامی شود. از اینرو روند ساخت‏یابی و نظام‏مند شدن مفاهیم...