پیشرفت زندگی انسان از مرحلۀ کشاورزی به صنعتی و فراصنعتی معلول رشد و توسعۀ تکنولوژی است. بدون شک تأثیر تکنولوژی در زندگی فردی و اجتماعی در دو بعد مادی و معنوی به حدی است که می توان موفقیت تمدن ها را مدیون آن دانست. تاریخ عظمت تمدن اسلامی و استیلای آن بر تمدن های کهن روم و یونان، نمونه ای از استفادۀ صحیح از علم و تکنولوژی بر اساس تعالیم عالی اسلام است. شاید بتوان گفت، تکنولوژی رمزگشایی از نظام خل...

موضوع خلقت یکی از مباحث مهم و تامل برانگیز در آموزه های دینی است. در قرآن کریم و روایات اهل بیت نیز در مورد آفرینش و جوانب مختلف آن مطالب بسیاری وجود دارد که با بررسی و تحقیق در آن ها تا حدود زیادی ماهیت و چگونگی این موضوع روشن می گردد. توجه به مظاهر خلقت و عبرت آموزی از عالم آفرینش بیانگر اهمیت و ضرورت تحقیق در امر خلقت است، به همین علت قرآن کریم همگان را به تامل و تفکر در خلقت دعوت نموده اس...

از پیش گامان عرفان نظری در جهان اسلام، حکیم ترمذی است؛ محدث، فقیه، و مفسر ایرانی سدۀ سوم قمری/ نهم میلادی که در میان عامۀ مسلمانان از یک سو، با اثر مشهور حدیثی اش، نوادر الاصول، و از سوی دیگر، همچون یک صوفی و حکیم شناخته می شود. با تکیه بر آثار پرشمار باقی مانده از وی، می توان دریافت که خواسته است شیوه های سلوک معنوی رایج در ایران باستان و تمدن های همسایه را با تکیه بر منابع اسلامی، نظریه مند و...

شناخت جامع وکامل هیچ علمی حاصل نمی شود مگر آنگاه که شخصی به دستگاه اصطلاح شناختی آن علم احاطه پیدا کند ازگزاره ها و احکام آن علم درکی عمیق و همه جانبه به دست آورد و ساختار متنی آثار مکتوب آن علم را بدرستی دریابد و این همه بدان معنی است که شناخت هر علمی چیزی جز احاطه به زبان خاص آن علم نیست زبانی که به عنوان پدید ه ای فرهنگی، با زبان طبیعی و خود روی گفتار عامیانه فرق اساسی دارد. از این گذشته، نی...

شناخت جامع وکامل هیچ علمی حاصل نمی شود مگر آنگاه که شخصی به دستگاه اصطلاح شناختی آن علم احاطه پیدا کند ازگزاره ها و احکام آن علم درکی عمیق و همه جانبه به دست آورد و ساختار متنی آثار مکتوب آن علم را بدرستی دریابد و این همه بدان معنی است که شناخت هر علمی چیزی جز احاطه به زبان خاص آن علم نیست زبانی که به عنوان پدید ه ای فرهنگی، با زبان طبیعی و خود روی گفتار عامیانه فرق اساسی دارد. از این گذشته، نی...

در این پایان نامه سعی شده است مدلی از گفت و گوی مسالمت آمیز علم و دین ترسیم شده و به نقد مفاهیم و مکاتب فلسفی مانند پوزیتویسم علمی، تحویل گرایی متافیزیکی، ماتریالیسم علمی و خلقت گرایی علمی ترسیم گردد و نیز به بحث ارتباط علم و دین از منظری عقلی و نقلی به صورت موردی و تعیینی در دو حوزه زیست شناسی تکاملی و کیهان شناسی جدید با توجه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین(ع) پرداخته شود. مباحث این پایان ...

در تفکر افلوطین بر اساس دلایلی چون اطلاق و عدم تناهی احد، عدم پذیرش حلول و اتحاد، مافوق وجود بودن تفسیر علیت به فیضان، خدا چیزی به‌کلی دیگر است، به‌گونه‌ای که نه می‌توان نامی بر او نهاد و نه می‌توان او را با هیچ زبانی توصیف کرد. احد افلوطین فوق علم و عقل است که برای همگان غیرقابل شناخت حصولی است و تنها راه رسیدن به او را در فراتر رفتن از شهودی که حاکی از دوگانگی شاهد و مشهود است، معرفی می‌کند. ...

تعارض و نزاع میان علم و دین و بررسی آرا و دیدگاه‌های گوناگون این حوزه، چالش همیشگی فلسفه دین بوده است. یکی از مهم‌ترین مباحث این حوزه، تعارض میان نظریه فرگشت و اعتقاد به آفرینش موجودات بر مبنای ظاهر کتاب مقدس است. این چالش نظریه‌های گوناگونی را از انکار تام فرگشت تا پذیرش کامل آن در نظام فکری دینی در بر داشته است. یکی از این نظریه‌ها، « طراحی هوشمند»است که بیان می‌کند نظام پیچیده خلقت، حاصل طرا...

در این نوشتار به بررسی سیر نظریۀ مثل افلاطونی در آرای اندیشمندان اسلامی پرداخته شده است. نظریۀ مثل افلاطونی، از وجوه مختلف هستی شناسانه، معرفت شناسانه، علم النفسی، اخلاقی، زیبایی شناسانه و خداشناسانه اهمیت فراوانی دارد. از زمان افلاطون تا کنون، هم در میان فلاسفۀ اسلامی و هم در میان فلاسفۀ غربی، مسألۀ مثل افلاطونی، مورد بحث، تأیید و انتقاد فراوان واقع شده است. بررسی محتوایی ـ تاریخی دیدگاه های ا...

اعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگونی بررسی شده است که یکی از انواع آن اعجاز علمی است. علوم در قرآن به دو دسته تقسیم می‌شوند: علم به حقایق حسی و عقلی، علم به حقایق غیبی و ماورایی. گرچه قریب به یک چهلم آیات شریفه به خلقت آسمان‌ها، ماه، خورشید، ستارگان و عجایب آنها اختصاص پیدا کرده است، وجود احادیثی دربارة منع ایجاد ارتباط بین گردش ستارگان و تأثیر آنها بر سرنوشت بشری را نمی‌توان نادیده گرفت. در این مقا...