طبیعت¬گرایی در دوره اسکندر سلطانِ تیموری دارای معنا و مفهومی ویژه بوده که بخش¬های وسیعی از مفاهیم زیبایی شناختی خود را به واسطه صور خیال مانند تشبیه، استعاره، کنایه، اغراق ، افکار و اندیشه¬های اسطوره¬ای و دینی قبل از اسلام اخذ نموده است. از این رهگذر طبیعت و اسلوب ساخت آن نه به معنای مواجهه عینی در مقابل جهان خارج، بلکه ریشه در نوعی جهان¬بینی اساطیری و دینی دارد که تمامی اشکال و صور طبیعت را به ...

هنر آینه کاری از هنرهای سنتی ایران است که عمدتاً در تزیینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن مذهبی کاربرد دارد. بهره گیری از این هنر همواره در راستای تحقق بخشیدن به کیفیت معنوی بنا و تجسم عالم مثال در اندیشۀ عرفا و هنرمندان ایرانی صورت گرفته است و همچون پلی ساحت قدسی و قلمرو انسانی را به یکدیگر پیوند می دهد. در این رشتۀ هنری، آینه کار با استفاده از آینه و برش آن به اشکال متنوع ساختاری از نقوش ب...

کلمه مدرن پیوسته در تقابل با دو مفهوم کهنه و سنت قرار می گیرد و زمان پیوسته مفهوم مدرن را تغییر می دهد. اصل مدرنیته به معنای همواره به پیش رفتن است و در عین حال معنای فرا خواندن و کنار گذاردن کهنه . اگر چه درگیری میان قدیمی ها و مدرن ها در طول تاریخ همیشه در جریان بوده با ظهور رنسانس در قرن چهاردهم میلادی حد فاصلی بنیادی میان عصر کهن و عصر مدرن کشیده شد. اساس تفکر مدرنیته بر پایه تفکرات و نظریا...

یکی از رویکردهای جدید مطالعاتی که امروزه در عرصه‌های مختلف ادبی و هنری بکار گرفته می‌شود، رویکرد بینا متنی است، که نخستین بار ژولیا کریستوا آن را به کار گرفت. ژرار ژنت با بهره‌گیری از نظریات کریستوا هر نوع رابطه میان دو متن را با عنوان ترامتنیت نام نهاد و آن را به پنج بخش تقسیم کرد. این مقاله تنها به یکی از اقسام ترامتنیت ژنتی- یعنی بیش متنیت – می‌پردازد. سعی بر آن است که قابلیت این مفاهیم در پ...

علیرغم گسترش همه‌جانبۀ مبانی هنرهای تجسمی مدرن، و انبوه سبک­ ها و تکنیک‌های مختلفی که به سرعت در دنیا منتشر می‌شوند، نگارگری ایرانی، چه به صورت بالفعل و چه به صورت بالقوه کارکردهای بصری و بیانی فراوانی یافته ‌است. با حضور پر شمار زنان به عنوان نقاش در تاریخ هنر ایران در دوران معاصر، نقاشان زن ایرانی، علاوه بر کاربست روش‌ها و تکنیک‌های غربی، در به کارگیری برخی شگردهای تصویری این گنجینه بصری در ن...

توجه به عنصر درخت چه از نظر مفهومی و چه بصری در نقاشی ایرانی دارای پیشینه ای تاریخی است. اما توجه به مفهوم مجرد درخت، رابطه آن با بقیه عناصر نگاره و تصویر بصری اش از جمله جنبه های مختلف نقش درخت در نگاره های اسلامی است که از این میان بررسی تحولات تصویری درخت برای انتقال مفاهیم در دوره های مختلف اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که دو دوره مختلف یکی زمان ورود مغول و تأثیرات بیگانه و...

از آنجا که بخش عمدة تاریخ نقاشی ایران را کتاب آرایی تشکیل می دهد، برای ریشه یابی سابقة تصویری بسیاری از مضامین، همچون اساطیرِ ایران باستان، باید به این منابع مراجعه کرد. جمشید یکی از شهریاران مطرح اساطیری با ریشه های هند و ایرانی است که در شاهنامه های مصور بسیاری به تصویر درآمده است. مجلس پادشاهی جمشید که در شاهنامة بایسنقری و مکتب هرات و در عهد تیموری خلق شده، از جمله سرآمدان آثاری با این مضمون...

این پژوهش سعی دارد با تعریف دقیقی از واقعگرایی، مصداق های واقعگرایانه در نقاشی ایرانی را بویژه از قاجار تا امروز بررسی کند. بررسی مصادیق یافت شده در سده ی سیزده هجری، حکایت از افزایش گرایش به واقعگرایی در نقاشان ایران در آن دوره دارد. ، سیر این گرایش با ظهور صنیع الملک و ملک الشعرا و سایر نقاشان در بار ناصرالدین شاه به صورتی جدی تر مورد تجربه قرار گرفت و مرحله به مرحله پیش رفت، آشنایی با میثاق ...

ر این رساله به بررسی خواستگاه واقع گرایی اجتماعی، پیشگامان این شیوه، نقش منتقدین اجتماعی، اشاعه دهندگان واقع گرایی اجتماعی ، مکاتب ایرانی واقع گرا(که به واقع گرایی توجه داشتند)، شروع واقع گرایی اجتماعی و گسترش آن در ایران، نخستین کسانی که بر اساس چنین دیدگاهی آثارشان را خلق کردند و بومی سازی شدن این دیدگاه در ایران، پرداخته شد. این رساله، ریشه ی واقع گرایی اجتماعی در ایران را در ادبیات نوشتاری ...

بررسی نقاشی قهوه خانه ایی که پدیده ایی منحصر به فرد در هنر معاصر ایران است از جهات مختلف حائز اهمیت است چه از حیث جامعه شناسی و چه به لحاظ فرهنگی و زیبابی شناسی. هدف این پایان نامه، توجه و تمرکز بر آثار دوره ایی درخشان از نقاشی ایران است که کمتر به آن پرداخته شده، دوره ایی از تاریخ نقاشی ایران که تاثیر شگرفی بر روی مکاتب پس از خود نهاد از جمله آثار سقاخانه ایی و یا تاثیری که خواه ناخواه بر کلیه...