توجه به عنصر درخت چه از نظر مفهومی و چه بصری در نقاشی ایرانی دارای پیشینه ای تاریخی است. اما توجه به مفهوم مجرد درخت، رابطه آن با بقیه عناصر نگاره و تصویر بصری اش از جمله جنبه های مختلف نقش درخت در نگاره های اسلامی است که از این میان بررسی تحولات تصویری درخت برای انتقال مفاهیم در دوره های مختلف اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که دو دوره مختلف یکی زمان ورود مغول و تأثیرات بیگانه و دیگری تشکیل سلسله صفوی و تثبیت مذهب شیعه، روندی تعیین کننده در این باره دارد، بررسی و مقایسه تصاویر درخت در نگاره های این دوران به عنوان راهکاری در جهت ارائه مفاهیم از طریق تصویر، ضروری و سودمند به نظر می رسد.

هدف از این پژوهش بررسی آثار هنرمندان معاصر ایران وغرب در نیمه دوم قرن بیستم بوده است تا به چگونگی نگاه آنان به تصویر زن در آثار نقاشان این دوره تاریخی پی ببریم و از خلال این تغییرات نگاه و رویکرد در پس زمینه تولید این آثار، جریانهای فکری و نوع نگرش جاری را واکاوی نماییم. این پژوهش بر پایه منابع کتبی و تصویری شکل گرفته است وبه دو روش کلی 1- تاریخی و2- موضوع محور به انجام رسیده است. در آغاز به تعاریف کلی و سوابق تاریخی و در ادامه به بررسی موضوعی آثار پرداخته شده است که درنهایت به واسطه بررسی آثار هنرمندان و نگاه آنان به تصویر زن آگاهی ما نسبت به جریانهای فکری و هنری معاصر افقی تازه تر می یابد. نتیجه نهایی اینکه تصویر زن به صورت یک جابجا شونده در بسترهای مختلف تاریخی و اجتماعی میتواند در شناخت عمیق تر آنها ما را یاری برساند .

این رساله نقش و تأثیر عکاسی بر روی نقاشی، از ابتدا تا به امروز به ویژه در سه دهه اخیر (از 1980 تا 2010) را مورد بررسی قرار داده است. در بخش اول به بررسی تاریخچه پیدایش عکاسی و روند رو به پیشرفت آن پرداخته شده و مشخص گشته که پیدایش عکاسی چگونه بوده و توسط چه کسانی روند تکاملی خود را طی کرده تا به صورت امروزی در آمده است. در بخش دوم در مورد سبکهای مختلف نقاشی و تأثیری که عکاسی بر روی آن داشته صحبت شده است وبه معرفی نقاشانی که متأثر از عکاسی بوده اند و یا به هر نحوی با آن سر و کار داشته اند پرداخته شده است و در ادامه تأثیرات عکاسی بر روند نقاشی و پدیده جهانی شدن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و تنی چند از هنرمندان سی سال اخیر که متأثر از عکاسی در کار نقاشی خود بوده اند معرفی گشته است. هدف از این رساله شناخت بیشتر دو هنر نقاشی و عکاسی ، و تأثیراتی که پیشرفت تکنولوژی بر روی هنر قدیمی نقاشی گذاشته است، می باشد. روشی که برای نگارش این تحقیق به کار رفته کتابخانه ایست که با جستجوی مقالات و کتب مرتبط در کتابخانه ها و همچین اینترنت صورت پذیرفته است.

این پژوهش با بررسی تاریخ قاجار در دوران ناصرالدین شاه آغاز شده است. در ادامه به خواستگاه مدرنیته درایران پرداخته و سپس شرح مختصری از کتاب هزار و یکشب اشاره شده و دو هنرمند برجسته ی آن دوره، "ابوالحسن غفاری (صنیع الملک)" در مقام نقاش دربار، و " میرزا علی قلی خوئی " هنرمند آزاد آن عصر معرفی شده است. اصل این پژوهش، بررسی و تطبیق دوازده مجلس از نقاشی های صنیع الملک (نسخه ی 1269 ه.ق) ، با دوازده مجلس از میرزا علی قلی خوئی (نسخه ی چاپ سنگی 1272 ه.ق) از همان حکایات کتاب هزار و یکشب است؛ در تطبیق این مجالس از دو هنرمند هم عصر، هدف اصلی پژوهش و بررسی قوّه ی تخیُّلِ دو هنرمند از متنی یکسان می باشد که جدای از هم و در یک دوره ی نزدیک زمانی با دو شیوه ی متفاوت (نقاشی آبرنگ و چاپ سنگی) مصور شده است ؛ و اینکه مدرنیته و تجارب خود هنرمند تا چه میزان در خلق این آثار تاثیر گذار و دخیل بوده است؟. گردآوری مطالب ، منابع مکتوب و اسناد مربوطه به صورت کتابخانه ای و بررسی از اصل آثار و در برخی موارد با ریشه یابی عناصر تصویری از سایر آثار آنها صورت گرفته و در پاره ای به اسناد تصویری (عکس) پیوند داده شده است. حاصل کلام این بررسی مواردی متفاوت و در برخی موارد نتایجی مشترک، از لحاظ عناصر بصری را در پی داشت.

تعبیر هنر معاصر به مفهوم هویتی متمایز نسبت به گذشته و به خصوص در تقابل با انگاره ی هنر مدرن اساسا بحثی تازه و معاصر است که ابتدا در اوایل دهه ی 1980 مطرح و سپس به طور فزاینده ای مصطلح شد. در سال های دهه ی 1970 نقاشی از منظر بسیاری از چهره های آوانگارد پدیده ای متعلق به گذشته بود که قادر به تداوم حیات خود در محیط پست مدرنیستی نبود. در نتیجه زمزمه های جانبداری از نقاشی نزد آنان حرکت قهقرایی و ناشی از عدم درک اراده ی تاریخی محسوب می شد. اما در اوایل دهه ی 80 و با گسترش موج نقاشی فیگوراتیو با ضربه قلم موهای بی پروا و رفتار گرا به نظر می رسید رهیافت های جدیدی از این هنر در پس زمینه ی پست مدرنیستی در شرف تکوین است. این گرایش جدید نئواکسپرسیونیستی به بازخوانی حافظه ی تاریخی دور و نزدیک پرداخته و بر مرکب ذهنیت های فردی هنرمند به نقطه ی مشخصی در تاریخ نقب می زند. این رجعت با قرائتی به طور کامل شخصی، نه در پی روایت تاریخ بلکه با هدف اختراع مجدد آن از منظر مقایسه با زمان حال صورت می پذیرد. در واقع موج نئواکسپرسیونیسم معاصر در نوعی دیالوگ انتقادی با یک مقطع مشخص تاریخی ظاهر می شود. در این رساله تلاش می شود به چگونگی و چرایی بازخوانی گذشته در نقاشی معاصر و به طور مشخص آثار دو هنرمند ترانس آوانگارد ایتالیا (کلمنته و پالادینو) پرداخته شود.

چکیده اهمیت اشیاء در نگاه انسان از آغاز پیدایش در زندگی جریان داشته و تاکنون نیز ادامه دارد. ساخت اشیاء از انواع کاربردی و آئینی آغاز و تا انواع الکترونیکی آن به همزیستی مسالمت آمیزی با انسان منتهی گشته است. حال اینکه این همزیستی در هر دوره ای از تاریخ چگونه خودنمایی می کند از اهمیت بسیاری برخوردار است.این رساله به بررسی موقعیت شی از جنبه های زیبایی شناسی، هویت مداری، نمادگرایی، جامعه شناسی و همچنین کاربرد شی به عنوان عنصری تزئینی می پردازد. مفهموم شی در هر دوره ای بنا به مقتضیات آن دوران تغییر می کند. در ایران باستان شی دارای وجهی نمادین بوده و بار مسئولیتی سنگین برای ارتباط با عالم غیر بر دوش داشته است. حال آن که در دوره های متأخرتر در ابتدا بیشتر برای پر کردن فضا و ایجاد تعادل در ترکیب بندی و حتی به اسبابی برای تأکید بر سوژه و جریان اصلی تغییر شکل یافته است و در دوران قاجار علاوه بر موارد ذکر شده بیشتر جنبه ای هویت مدار می یابد. در این رساله شی بیشتر با مفهوم طبیعت بی جان مورد نظر است ژانری که در نقاشی ایران به طور مستقل از دوران قاجار آغاز و تا به امروز نیز ادامه یافته است. کلید واژه: طبیعت بی جان، جاندار پنداری، نقاشی قاجار، حامی، نگارگری ایران، نقاشی اروپایی. abstract: objects have always been important for human being since their appearance in the world. the manufacture of objects from the applied and religious to the electronic types has all lead to symbiotic relationship of them with the human. the type of such relationship has undergone considerable changes though the history. this evolution is supposed to be the main concept of this study. in this thesis, i have carried out a brief study on the iranian history of art from the late of safavieh dynasty until ghajar including the european painting of the same period due to the many european painters’ trips to iran. furthermore, in order to investigate the theory which is about the possible correspondence of ghajar painters’ opinions with the viewpoints of ancient iranians in presenting spiritsial and magic space to objects, a thorough study is carried out on the ancient time respecting the viewpoint on the objects (with the emphasis on the preliminary paintings of the deadened nature) and the above-mentioned period as well as the important role of the patron of the works. ultimately, it was recognized that the paintings of and centuries could considered as an indication of the power of monarchies as well as valid documents illustrating the lifestyle of the people in that period of time. also, it was noticed that objects regardless of their spiritual characteristics, have always been at the service of the human and have been noticeable witnesses of the human living. key word: still life /animism/ ghajar painting / pattron /iranian painting/european painting

چکیده این رساله تصاویر صور فلکی و اجرام آسمانی، از قدیمی ترین بازمانده های تصویری موجود در ایران تا دوره قاجار را مورد بررسی قرار داده است. در فصل اول به تعریف علم نجوم و صور فلکی، تاریخچه آنان در ایران باستان و دوران اسلامی، همچنین احکام نجوم و باور تاثیر ستارگان که جزئی جدایی ناپذیر از مسائل نجومی در طول تاریخ محسوب می شدند پرداخته شده است. در مبحث علم نجوم ایران باستان، سنت ها و باورهای مذهبی و آیینی آن دوران مورد بررسی قرار گرفته و از علم نجوم با توجه به ریشه هایش در این ادیان و سنت ها صحبت شده است. در فصل دوم به ویژگی تصاویر صور فلکی و اجرام آسمانی در دوره های تاریخی ایران باستان همچون دوره مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان پرداخته شده و از اهمیت تاریخی نجوم و تصاویر به جای مانده از این دوران و تاثیرشان بر دوره اسلامی ایران صحبت شده است. در ادامه و فصل پایانی رساله به بررسی و تحلیل تصاویر و نگاره های صور فلکی با توجه به نسخه ها و دیگر آثار بازمانده از دوران اسلامی پرداخته شده و ویژگی هر اثر با توجه به دوره زمانی خود معرفی و در پاره ای موارد با نسخه های دوره های دیگر مقایسه گشته است. هدف این رساله شناخت بیشتر جایگاه علم نجوم و در کنار آن اختربینی و احکام نجوم و بازتاب آنان در هنر تصویری ایران از دیرباز تا قرن 14 هجری و تاثیرات و اهمیت شکل گیری این تصاویر با توجه به عملکردهای علمی، کارکردی و تزئینی آنان می باشد. روشی که برای نگارش این تحقیق به کار گرفته شده، روش کتابخانه ایست که با جستجوی مقالات و کتب مرتبط در کتابخانه ها و همچنین استفاده از سایت های اینترنتی صورت پذیرفته است. کلید واژه: علم، نجوم، اختربینی، صور فلکی، هنر، نقاشی، زیبایی، هنر ایران، هنر اسلامی.

چکیده: مسئله هویت یکی از مباحث پیچیده و مناقشه بر انگیز در نقاشی معاصر ایران است. عدم وجود تعریفی شفاف از مفهوم هویت به این مسئله دامن زده است. پایان نامه حاضر در تلاش است که ابتدا با مرور برخی از نظریه های جامعه شناختی دربار? مفهوم هویت، تصویری روشن از این مفهوم به مخاطب ارائه کند و سپس با بررسی رویکرهای هویت گرایانه در نقاشی معاصر ایران، در محدود? سال های 1370 تا 1390 مقایسه ای بین این رویکردها و نظریات ارائه شده داشته و در نهایت برخی از مولفه های بازتاب دهند? هویت در نقاشی این دو دهه را به مخاطب معرفی نماید.

در این پژوهش تاثیر تحولات اجتماعی پس از انقلاب بر اقتصاد هنر نقاشی ایران مورد بررسی قرار گرفته است و در آن، با توجه به تحولات سیاسی و اجتماعی پیش آمده در اواخر دهه 70 ه.ش و همچنین رشد فزاینده بنگاه های خصوصی هنر(گالری ها، جشنواره ها، اکسپوهای هنری، مجموعه داران هنری، دلالان هنری و ...) در دهه 80 ه.ش در ایران، ضمن مروری اجمالی بر تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری پس از انقلاب، با تاکید بر دهه 80 ه.ش، به بررسی عوامل موثر بر بازار هنر نقاشی در این دهه پرداخته شده است. از اهداف این تحقیق، بررسی نقش مراکز هنری(داخلی، منطقه ای و جهانی)، ویژگی های فردی و اجتماعی، ویژگی های بصری و زیباشناختی تابلوهای نقاشی، رسانه های جمعی وتحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بر بازار نقاشی می باشد. برای نیل به این هدف، به دو روش توصیفی و تحلیلی عمل شده و به جمع آوری آمار و اطلاعات و نظرات کارشناسان و دست اندرکاران هنری به صورت آرشیوی (کتب، مجلات، مقالات و ...) و مطالعه ی میدانی (از طریق تهیه و توزیع پرسشنامه در برخی از نگارخانه های تهران) پرداخته شده و علل موثر بر اقتصاد نقاشی دهه 80 ه.ش بررسی شده است. نتایج به دست آمده از بررسی آمار و اطلاعات جمع آوری شده، از وجود رابطه ای پایدار و معنادار میان عوامل مذکور و تاثیر گذاری آن بر بازار هنر حکایت دارد.

رساله پیش رو بررسی دیدگاه های زیبایی شناسی هنر نقاشی معاصر غرب با رویکردی به نظریات رولان بارت نام نقاشی دارد. این رساله در دو راستای نقد نظری و عمل نگاهی است از زاویه دید رولان بارت با رویکردهای ساختگرا و پساساختگرا و واساز به دنیای نقاشی. به شکل دقیق تر، این رساله تلاش دارد تا ابتدا در سطح نظری به توضیح زیبایی-شناسی نقاشی و پس از آن دیدگاه های واسازی را مورد تحلیل قرار دهد. سپس به شرح مختصری درباره نقاشی معاصر و پس از آن به مولفه های درونی نقاشی به مثابه نشانه ی تصویری (دیداری) از دیدگاه بارت مورد تحلیل قرار می دهد با توجه به هدف این رساله محتوای آن به چهار فصل تقسیم شده است که بدان خواهیم پرداخت. در فصل اول که بررسی زیبای شناسی در نقاشی نام دارد. به مثابه ملاحظات نظری و پیشینه مطالعات، به بررسی مسائلی همچون معنا و مفهوم زیبایی شناختی و تاریخچه و تجربه ی زیبایی شناسی در نقاشی اختصاص دارد. در فصل دوم این رساله ، ابتدا مختصری درباره زندگی نامه رولان بارت و سپس به بررسی دیدگاه های او با سه رویکرد ساختارگرا و پساساختارگرا و واساز، که شامل تاریخچه و بیان نظریات و آراء آن ها می شود پرداخته است. در فصل سوم که بررسی تطبیقی رویکرد ساختارگرایان و پساساختارگرایی در نقاشی دهه ی 60 تا به امروز نام دارد، تلاش می کنیم تا در وهله نخست رویکرد ساختارگرایی را در روند نقاشی و سپس رویکرد پساساختارگرایی را در روند نقاشی و مکاتب آن تبیین کنیم. و به شکل دقیق تر به این پرسش پاسخ گوییم که دیدگاه های ساختارگرایان و پساساختارگران چه تأثیری در افکار و ذهن نقاشان معاصر داشته است و این نظریات موجب چه دگرگونی هایی در مولفه های ساختاری آثار نقاشان معاصر شده است.

هرگاه که نام شرق دور به گوش می رسد، نخست بازتابی که به ذهن خطور می کند، سرزمینی پهناور است با مردمانی که دارای فرهنگی بسیار متفاوت از دیگر نقاط دنیا هستند. فرهنگی پر از رمز و راز، پر از خاموشی و سکوت. رمزآمیزی شرق دور که حاصل نوع نگرش و جهان بینی فلسفی و مذهبی این مردمان است، هنر نقاشی را بستری مناسب برای تجلی راز سر به مهر خود، یافته است. از آنجا که شیوهء هنری طبیعت گرا یا فیگوراتیو قادر به بیان رمزها و ناگفتنی ها به طور اکمل نبوده است، هنرمند شرق دور که اغلب راهبی مذهبی است، برای بیان دنیای ماورایی که در حین مراقبه رویت کرده است به طور خود به خودی از طبیعت گرایی فاصله می گیرد و رو به سوی بیان انتزاعی می برد تا بدین وسیله شیوه ای هم سنخ با راز نهفته دردل که اکنون می خواهد آن را برای بیننده اثرش عیان سازد به کار برده باشد. ساعت های طولانی مراقبه در دل طبیعت و چشم دوختن به آن به اضافه دل در گرو مناظر طبیعی داشتن مانع از آن می شود که هنرمند بیانی کاملاً انتزاعی داشته باشد و آثارش همواره در دنیایی مابین طبیعت گرایی و انتزاع گرایی معلق است. طبیعت گرایی و انتزاع گرایی و یا به بیان دیگر هنر« پیکرنما» و « ناپیکرنما» در هنر شرق دور به گونه ای به هم آمیخته اند که این هنر را نه می توان طبیعت گرای صرف خواند و نه انتزاعی صرف. اوج همزیستی این دو شیوه هنری در هنر ذن به نمایش درمی آید، چه در هنر ذن در چین و چه در در ژاپن. البته در مورد هنر ذن لازم به ذکر است که در کشور ژاپن به این هنر به طور ویژه پرداخته شده، تا جایی که به پایه گذاری سبکی هنری به نام ذنگا - نقاشی راهبان ذن - انجامیده است. در این مجموعه سعی برآن بوده که با معرفی فلسفه و مذهب دو کشور چین و ژاپن، تا حدودی با نگرش آن مردمان به دنیای پیرامون و جهان بینی شان آشنایی حاصل گردد، چرا که این نگرش تاثیر عمده ای بر حوزه نقاشی این سرزمین ها دارد. بدین وسیله ریشه های پیدایش نگاه انتزاعی در کنار هنر طبیعت گرا در هنر شرق دور یافت می شود و راه برای اثبات همزیستی این دو شیوه هنری به ظاهر متمایز در هنر شرق دور هموار می گردد.

عناصر نمادین به عنوان جلوه های بارزی از مفاهیم والا و دور از دسترس، در نگارگری ایران حضور چشمگیری دارند و اغلب با صور گوناگون، رشته های ارتباطی خود را با واقعیت ملموس حفظ کرده اند. مطالعه فوق نشان می دهد نگارگر ایرانی در فضایی نمادین به آفرینش می پردازد. بر این اساس گاه به شیوه کاملا مجرد و انتزاعی، گاه ملهم از واقعیت، گاه با اغراق در ویژگی های واقعیف نقوش خاصی را با عملکرد های گ.ناگون به منصه ظهور رسانده اند. ابداع و خلق عناصر نمادین با پشتوانه ای از فرهنگ و ادبیات ایرانی و متاثر از متغیر های اجتماعی روند تکاملی خود را در صورت و محتوا طی نموده است. بررسی تحلیلی این رساله در آثار ارزنده ای از نگارگری مکتب هرات و نقوش کاشیکاری مسجد گوهرشاد به عنوان نقاط اوجی در هنر ایران بیانگر این موضوع است. چنانکه عناصر نمادین گیاهی به کار گرفته شده در این مکتب، ضمن وفاداری به سنت های کهن در نمادگرایی ایران، جلوه های بارز و تکامل یافته و بی نظیری از عناصر نمادین گیاهی را نشان می دهد.

چکیده: هزارویک شب یکی از برجسته ترین کتاب های شرق است این کتاب متشکل از خیال هندی، تفکر ایرانی و زبان عربی است که با ترجمه آن توسط آنتوان گالان مورد توجه بسیاری از هنرمندان و نویسندگان و... قرار گرفته است. این پایان نامه ابتدا ویژگی های کتاب هزارویک شب را از لحاظ ساختار و محتوا و تاثیرش بر هنر غرب بیان کرده است و سپس در آن زندگی و آثار صنیع الملک؛ هنرمند ایرانی و مسلمان و مارک شاگال؛ هنرمند یهودی و روسی مورد مطالعه قرار گرفته و سپس آثار هزارویک شب این دو هنرمند مورد تحلیل و بررسی و مقایسه تطبیقی قرار گرفته و تفاوت ها و شباهت ها و وجوه نمادین، مذهبی و... آن با توجه به مذهب و شرایط زندگی و آثار دیگرشان بررسی شده است و در آخر به این نتیجه رسیدم که تفاوت های موجود در آثار این دو هنرمند ناشی از تفاوت های فرهنگی و مذهبی، شرایط متفاوت زندگی شان، تفاوت در مواد و مصالح و تفاوت در نوع نگاه و جهان بینی شان است و اینکه آثار هزارویک شب صنیع الملک، از لحاظ معماری، فضاهای داخلی، آرایش لباس، چهره ها، مو و... همه تحت تاثیر دوران قاجار است و در حقیقت آثار او بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم دوره قاجار است و آثار هزارویک شب مارک شاگال آمیخته شده با نمادهای مذهبی و روسی. در حقیقیت او دنیای خیال انگیز خود را که شکل گرفته از خاطرات کودکی، سنت های مذهبی و افسانه های روسی است را آمیخته با دنیای خیال انگیز هزارویک شب. واژه های کلیدی: هزارویک شب، صنیع الملک، مارک شاگال، نقاشی، داستان.

سهراب سپهری از جمله هنرمندان برجسته ی ایرانی است که در ساحت های مختلف شعر، نقّاشی، اندیشه ی شرق و عرفانی کار نموده و حضوری عمیق و اثربخش در هنر این سرزمین داشته است. وی از جمله معدود هنرمندانی است که موفّق شد در زمان حیات کوتاه خویش به جهت نبوغ و شعور هنری در هر دو زمینه ی نقّاشی و شعر به شهرت و محبوبیّت برسد و آثار بدیع هنری اش را خلق کند. آنچه نام سپهری را در حیطه ی هنر، از دیگر هنرمندان معاصرش متمایز می کند، به کارگیری تفکّرات عرفانی و اندیشه های متأثّر از ذن – بودیسم و کاربرد زبانی نمادین با نگرش و تفسیر خاصِّ او در خلق آثارش می باشد. جاذبه، غنا و در عین حال سادگی و به دور از پیچیدگی نقّاشی های سپهری به دلیل شگرد او در هماهنگ کردن بی نظیر اندیشه ها و افکار فلسفی اوست. محور اصلی این پژوهش بررسی اندیشه های سهراب سپهری در آثار نقّاشی او می باشد و سعی شده تا ضمن بیان گوشه هایی از نحوه ی زندگی و تحصیلات سپهری و با گردآوردی آراء و نظرات برخی منتقدان و هنرمندان درباره ی شخصیّت و ابعاد گوناگون هنر او، به بررسی تأثیراتی که سپهری در طی سفر به شرق و غرب و مطالعه و پژوهش در آثار و اندیشه های آنان از عرفان و مکاتب فکری و فلسفی دیگر همچون ذن – بودیسم پذیرفته و همچنین با مطالعه ی بیان نمادینی که در انتخاب رنگ ها، عناصر و ترکیب بندی نقّاشی هایش داشته است و رابطه ی بین شعر و نقّاشی های او، به ترسیم تفکّرات و تجزیه و تحلیل آثار او پرداخته شود. روش انجام این تحقیق توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای است. واژگان کلیدی: ذن- بودیسم، سهراب سپهری، عرفان، نقّاشی، نماد

چکیده بی گمان یکی از رسالت ها ی راستین هنر، بیان مصایب اجتماعی و رنج آدمی است که در جامعه مدرن از دیرباز تا کنون بسیار مهجور مانده است. تحلیل هنر اعتراضی یا اعتراض در هنر از بعد اجتماعی و روان شناختی در فرهنگ غرب درون مایه اصلی مقاله حاضر را تشکیل می دهد. این نوشتار به بررسی و کنکاش روحیات هنرمند، ویژگی های اثر هنری و موضوعات اعتراضی در هنرهای تجسمی(نقاشی) و ادبیات می پردازد. از این رو گروتسک و اسنوبیسم به دلیل سرشت انتقادی شان از مباحث اصلی مطرح شده می باشند. از این میان آراء و اندیشه های فلاسفه ای نظیر ولفگانگ کایزر و میخائیل باختین در باب گروتسک محور اصلی این پایان نامه را تشکیل می دهند. متفکر آلمانی نگرش خود را محدود به یک دارالمجانین می کند و ادیب روسی تفکرات خود را در ابعاد هیولاهای کارناوال بیان می کند. کلید واژگان: هنر اعتراضی، گروتسک، اسنوبیسم، کارناوال، دارالمجانین

چکیده پایان نامه پیش رو در نظر دارد که به بررسی چرایی و چگونگی پیدایش اندیشه های پست مدرنیسم در جامعه معاصر اروپا و آمریکا، و عملکرد آن در آثار نقاشان و تصویرسازان معاصر بپردازد. بنابراین، مطالعه کتاب ها، مقالات و ترجمه های گوناگونِ موضوعی در قدم اول منجر به تعریف واژه و مفهوم پست مدرنیسم می شود. سپس انواع تحولات سیاسی، اقتصادی و فلسفی موثر در شکل گیری تفکر پست مدرن و ایجاد مولفه های جدید برای هنرمندان معاصر معرفی می گردد، و در مرحله دوم مشخصه های جامعه پست مدرن و به تبع آن انواع گرایشات نقاشی و ویژگی آثار نقاشان معاصر بررسی می شود. به دلیل ارتباط تنگاتنگی که میان ادبیات و تصویرسازی وجود دارد، پرداختن به تغییرات بنیادین ادبی، یافتن مولفه های ادبیات جدید به واسطه آن مولفه های تصویرسازی معاصر و سپس معرفی و تحلیل آثار هنرمندان آن قدم بعدی این تحقیق را شکل می دهد. در نهایت پس از تحلیل و مقایسه مطالب گردآوری شده این نتیجه حاصل می شود که در شکل گیری جنبش و ارائه آرا و نظرات گوناگون، بی ریشگی بی حد و حصر اواخر مدرنیسم ]ارائه هر چیزی به عنوان اثر هنری[ نیز دخیل بوده است. پست مدرنیسم گرایشی شناخته می شود چندگانه و بدون انسجام، ارتباط ها و مرزها را می شکند، تمام محدودیت ها را از میان می برد، و همچنین می تواند در هر قسمتی از زندگی شخصی و هنری خودی نشان دهد، و همواره در حال تغییر و تبدیل و زایش مولفه ها و مشخصه های جدید برای نقاشان و تصویرسازان باشد. واژگان کلیدی: پست مدرنیسم/ نقاشی/ تصویرسازی/ اروپا/ آمریکا

کتاب هنرمندان به عنوان رسانه ای مستقل، پدیده ای است که درنیم? دوم قرن بیستم شکل گرفته است. هرچند مقدمات و زمینه های این شکل از هنر را می توان در آثار قدیمی تر جستجو کرد.گذشته از کتاب های مصوری که هنرمندان برای مباحث علمی ، چون پزشکی ، طبیعیات ، هیات و نجوم و مکانیک در فرهنگ اسلامی تصویر سازی نموده اند،پس از دوران مدرنیته و به ویژه بعد از رنسانس هنرمندان بسیاری برای تصویرسازی متون ادبی و مقدس علاقه نشان داده اند. با زمینه سازی هایی که در اواخر قرن 18 و 19 صورت گرفت و تمام پشتوان? چند قرنی کتاب به شکل کلاسیکش، کتاب هنرمندان به شکل خودآگاه رسانه یا بهتر بگوییم میان رسانه ای مستقل است. این رسانه که با جنبش هنر مفهومی به اوج خود رسید نقش بسیار مهمی در دیگر جنبش های هنری قرن بیستم و بیست و یکم هم ایفا کرده است. کتاب هنرمندان با شخصیت منعطف و دموکرات خود-از این جهت که در دسترس عموم است- با تیراژ زیاد در برخی موارد از عوامل تغییر اجتماعی و ابزار مهم روشنگری بوده است و در برخی موراد هم به صورت تک نسخه ای حتی به موزه ها راه یافته است. کتاب هنرمندان که در اوخر قرن بیستم به عنوان رسانه ای هنری به شکلی تمام و کمال پذیرفته شد تغییرات هنری آن دوران تا به امروز را دنبال کرده و تاثیرات قابل توجهی در رشد و معرفی فلسف? زیباشناسی این جنبش های پیشرو قرن گذشته و امروز داشته است، که از آن جمله می توان از فتوریسم، دادافتوریسم روسی، سوررتالیزم، دیجیتال آرت و هنر اجرا نام برد. روش پژوهش در این تحقیق استقرایی(inductive) است و با استفاده از منابع کتابخانه ای موجود صورت گرفته که البته تقریبا تمام منابع مورد استفاده به زبان انگلیسی بوده است.

پژوهش حاضرتلاشی است برای یافتن نقش اسطوره ای گیاه در هنرهای تجسمی ایران (قبل از ظهور اسلام). هدف از نوشتن این پایان نامه، بازشناسی برخی نقوش گیاهی بر اساس مفاهیم ادبی، اسطوره ای و بررسی متون مختلف باستانی و نوع کارکرد و جایگاه گیاه در فرهنگ و هنر این مزر و بوم است. همچنین با یافتن اولین برداشتها از معنا و مفهوم گیاه با استفاده از متون بجای مانده و اسطوره ها، دلیل حضور برخی نقوش گیاهی در آثار تجسمی دوران باستانی روشن تر می شود. اینکه در فرهنگ ایران باستان برای بیان چه مفاهیم و آیینی از نقوش گیاهی و گیاهان بهره جسته اند، یا یافتن جواب این سوال که آیا گیاهان در فرهنگ ما جایگاهی الهی و ماورایی داشته اند؟ و اگر اینگونه است، جایگاه آنان متاثر از چیست؟ یا نقش گیاهان در آیین های کهن چه بوده است؟ و سوالاتی از این دست، هدایتگرم بوده است تا برای یافتن پاسخ آنها با جدیت و علاقه ی بیشتر پایان نامه ی حاضر را تدوین و تکمیل کنم. اگر فرض کنیم استفاده از نقوش گیاهی در آثار بجای مانده در دوران باستانی ایران از اسطوره ها و داستانهای مذهبی ایران ریشه گرفته اند، پس می توان چنین برداشت کرد که نقش هر گیاه معنا و مفهومی ماورایی و الهی داشته است. با مطالعه در اساطیر ایران باستان و بررسی نقوش گیاهی در برخی آثار تجسمی آن دوران، شاهد پیوستگی معنایی و مفهومیِ خاصی هستیم که می تواند همان برداشتهای آن جهانی از حضور گیاهان در آثار مختلف هنر های تجسمی باشد. این پیوستگی ها حاکی از اعتقاداتی عمیق و تجلی اسطوره هاست که در جشن ها، سوگ ها و هنرهای تجسمی نمایان شده و باور مردم آن دوران نسبت به جایگاه خداگونه گیاهان یا مقام الهی آنان را نشان می دهد. باوری که از اسطوره آفرینش گیاه و زاده شدن انسان از گیاه در اعتقادات زرتشتی و داستان های اساطیری متاثر می شود. در آثار هنر های تجسمی، گیاهان، جاودانگی، صلح و دوستی، زندگی و زایش و بالندگی را به زبانی زیبا و گویا بیان و حس طراوت وشادابی را القا می کند.

من در این پژوهش سعی کرده ام که علاوه بر باز خوانی مجدد مکتب نقاشی قهوه خانه ،از دریچه نمادشناسی به بررسی المانها و عناصر گاه پنهان در این نقاشیها بپردازم. اصولاٌ نگاه ما به نقاشی خیالی سازی مردمی نگاه کاربردیست تا زیبا شناختی. نقاش ایرانی ، در پی یک وصل و وصالیست که یک ارتباطی ورای ارتباط خلق نقشهای ماهرانه یا رنگهای زیباست. این نقاشی درونگراست تا برونگرا.در اینجا اصل وفاداری به میراث، بسیار حائز اهمیت است . یعنی اینکه نقاش چقدر وفادار بوده به قصه روایت و مسلط بوده به انتقال اینها به ذهن بیننده. در باب نماد باید اذعان کرد که ،جهان هستی ، مقوله ای نامحدود و نامعین است و بر آن است تا این دست یافته های ناشناخته خود را به همنوعان خویش ارائه کند . بسیاری از یافته های انسانی ، به صورتی شهودی ادراک می شوند . یعنی نمی توان آنهارا با زبانی روشن و صریح ودر قالبی ظاهری و مادی به راحتی بیان نمود . این یافته ها ، ورای صورت ظاهری به دست آمده اند ، بنابر این بیانی برتر از ماده را نیز خواستارند . . در نقاشیهای خیالی جایگاه رنگ بسیار مهم هست . تا آنجا که نه تنها برای رنگ، شخصیت قائل بودند بلکه با رنگ هویت آدمهای داستان مورد نظرشون را ایجاد می کردند و از جمله عوامل مهم در نمادپردازی محسوب می شود . نماد حیوانی وانواع حیوانات از دیگر عناصر در این عرصه نمادهست که در داستانهای خیالی سازی شاهنامه و جنگها و شکارگاهها مطرح میشود. از دیگر نمادهای کلی در اینجا می توان به نمادهای هندسی و نمادهای گیاهی اشاره کرد . چهره سازی از دیگر عرصه هام مهم این مکتب است که نقاش خیالی ساز از قرارداد های تصویری معین برای تاکید بر جنبه های مثبت یا منفی شخصیتها استفاده میکرد .اما بیشتر چهره ها " مردانه" است .

رساله ی پیش رو تحت عنوان«بررسی تأثیرات نقاشی مکتب رمانتیک اروپا بر تصاویر سینمایی فیلم های الکساندر سوخوروف» سعی دارد با رویکردی بینا رشته ای بین دو رشته ی سینما و نقاشی به بررسی بیان تصویری فیلم های الکساندر سوخوروف و تأثیرپذیری وی از نقاشی های مکتب رمانتیک بپردازد. بررسی ویژگی های نقاشی های رمانتیک و تجلی آن در آثار سوخوروف به لحاظ فرم و محتوا از اهداف این پایان نامه می باشد. بر این اساس پژوهشگر ابتدا به بررسی مکتب رمانتیک، ویژگی ها و مولفه ها،نقاشان رمانتیک (آلمان و انگلستان) می پردازد. در گام بعدی به بررسی فیلم سازان نئو رمانتیک و سینمای معناگرا همچون (شوستروم، برگمان، درایر ) و به خصوص «آندری تارکوفسکی » ( که سوخوروف در شیوه ی فیلم سازی خود بسیار ملهم از وی بوده ) به عنوان نقاش و فیلم ساز از آثار نقاشان پیشین خود چون «بروگل، فردریش، سزان » تأثیر پذیرفته است پرداخته شده است. فصل بعدی به مطالعه ی زندگی نامه ی « الکساندر سوخوروف » پرداخته و آثار وی همچون «پدر و پسر، مادر و پسر، کشتی روسی، الکساندر، فاوست و... » را مورد بررسی قرار می دهد. فصل پایانی به تحلیل آثار سوخوروف بر مبنای تصاویر نقاشی می پردازد و در نهایت به این نتیجه منتهی می شود که هر نمای فیلم های سوخورف همچون یک پرده ی نقاشی بوده و ویژگی های ساختاری و زیبایی شناسانه ی آثار رمانتیک را دارا هستند.

مطالب ارائه شده، تلاشی است در جهت شناسایی نقوش هندسی نگاره های مکتب هرات و نیز نقوش هندسی به کار رفته در برخی از آثار نقاشان معاصرایران. به گفته بسیاری از هنرشناسان، از مهم ترین ویژگی های نگاره های مکتب هرات، کاربرد الگوهای هندسی در اغلب نگاره ها است. در واقع مکتب هرات جدا از رنگ بندی و ترکیب بندی با الگوهای بی نظیرش شهرت جهانی یافته است. و همچنان طرح ها و الگوهای هندسی نگاره های مکتب هرات دست مایه ی هنرمندان ایرانی است. همچنین نگاه هندسی محقق، بر اساس نگاه افلاطونی است و بر پایه ی این تفکر، هندسه یک زبان علمی محض نیست؛ بلکه زبان رمز و اشاره است. لازم به ذکر است که روش تحقیق به صورت توصیفی _ تحلیلی است و شیوه ی گردآوری مطالب در این تحقیق، برپایه ی مطالعات کتابخانه ای استوار است

شهر کاشان در طول ادوار مختلف تاریخی همواره در زمینه هنر و فرهنگ مطرح بوده است. هنر معماری از پر اهمیت ترین عناصر ارزشی هر ملت می باشد و تزئینات جزء جدایی ناپذیر آن محسوب می شود. پژوهش حاضر جهت بررسی تزئینات و نقاشی در چند بنای تاریخی متعلق به دوره زند و قاجار کاشان (بروجردی ها، حکیم باشی، عامریها، عباسیان) صورت گرفته است. بدین منظور از روش گرد آوری و مطالعاتی استفاده شده است. اطلاعات ضروری تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای و میدانی (مشاهده و عکاسی در محل) جمع آوری شد. فصل نخست این پژوهش به شرح کلیات طرح تحقیق بر اساس فرم خاص دانشگاه اختصاص یافته است. فصل دوم ، به تعاریف و مفاهیم کلیدی در پژوهش ، پیشینه هنر زند و قاجار و زمینه های موثر بر هنر آن، معماری سنتی – اسلامی ، جایگاه تزئین در معماری و انواع آن، ویژگی های کلی شهر کاشان از لحاظ اقلیمی، فرهنگ و هنر و هنرمندان (دوره قاجار) اختصاص داده شده است. فصل سوم به شرح روش شناسی تحقیق پرداخته است. فصل چهارم به معرفی بناهای مذکور از نظر تاریخچه، پلان ، تزئینات و نقاشی های به کار رفته در آنها پرداخته و در آخر یک بررسی تطبیقی در این راستا با استفاده از جداول مربوطه انجام شده است. فصل پنجم به نتیجه گیری حاصل از تحقیق و پیشنهادات اختصاص داده شده است. مهمترین یافته ها و نتایج حاصل شده بیانگر آن است که هر چند تأثیر هنر غرب بر روی تزئینات برخی از بخش های این بناها مشهود است ولی با اینحال چیزی از حرمت بنا کم نکرده است. در کل می توان گفت تزئینات و نقاشی ها از قواعد هماهنگ و فرهنگ سنتی – ایرانی و اسلامی پیروی کرده و سعی هنرمند در هضم آرایه های غربی در عوامل سنتی – بومی و مذهبی واضح می باشد. واژگان کلیدی: بناهای تاریخی کاشان، هنر قاجار، معماری قاجار، هنر اسلامی

ادبیات فارسی و نگارگری ایرانی از دیرباز در خدمت یکدیگر بوده اند. از آنجا که نگارگری همواره بیان تجسمی متن ادبی بوده و نیز ادبیات بیان ذهنی و انتزاعی نگاره ها، نزدیکی و ارتباط میان این دو مقوله سبب ایجاد وجوه مشترکی میان دو شیوه بیانی شده است. در این پژوهش هدف اصلی، بررسی تطبیقی تصویر و محتوا میان نگاره های جنید و مثنوی همای وهمایون خواجوی کرمانی می باشد؛ همچنین پیدا کردن وجوه ارتباطی میان مفاهیم نهفته در متن و نگاره های مصور این دیوان، کشف تاثیراتی که مضمون عشق بر ترکیب بندی و فضا سازی نگاره های تغزلی می گذارد. کشف وزن، ریتم و آهنگ مشترک میان نگاره ها و رابطه آن با مضمون اثر و کشف ارتباط نزدیک بین فضای رنگی نگاره ها و رنگ پردازی شاعرانه اهداف فرعی این پژوهش بوده است. با توجه به این فرضیات که به نظر می رسد: ارتباط و پیوند عمیقی میان محتوای ادبیات تغزلی و نگارگری ایرانی وجود داشته است؛ کاربست موضوعات عاشقانه بر ترکیب بندی و فضا سازی و رنگ پردازی نگاره ها تاثیر گذاشته است و وزن، ریتم و ضربآهنگ همانندی در نگاره های عاشقانه و محتوای ادبی آن می توان مشاهده نمود. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است. شیوه جمع آوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه ای از منابع و کتب معتبر می باشد. نمونه های مورد نظر 6 نگاره تصویر شده اثر جنید در مکتب بغداد-شیراز از مثنوی همای و همایون دیوان خواجوی کرمانی می باشد. دراین تحقیق که از نوع کیفی بوده با مقایسه و تطابق آثار با محتوای ادبیشان، به بررسی موضوعی، ساختاری و تحلیل آثار پرداخته شده است.در نتیجه این پژوهش: نگاره‎های ایرانی به لحاظ قالب و محتوی، متکی بر خاستگاهی عرفانی و فلسفی است نگارگران ایرانی، تار و پود آثار خود را با اصول و حکمتی که ریشه در تفکر توحیدی دارد شکل داده‎اند. منظومه همای و همایون نیز صرفا یک منظومه ساده عاشقانه نیست که هدف از سرودن آن بیان عاطفی عشقی زمینی باشد، بلکه تمثیلی است رمزی و عرفانی و بیانگر اندیشه والای خواجو، که افکار عارفانه خود را در قالب عشقی زمینی نهاده است تا آنها را به صورتی ملموس بر روندگان راه عشق و معرفت عرضه بدارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

شاید بتوان گفت هیچ دو ملتی در طول تاریخ به اندازه ی دو تمدن کهن سال و با سابقه ی ایران و هند، پیوند ها و روابط نزدیکی با یکدیگر نداشته اند.در باورهای مردم این دو ملت، نکات مشترک فراوانی وجود دارد که از بارزترین آن ها نزدیکی و مشابهت هایی است که میان متون مقدسی چون اوستا و وداهای چهارگانه به خصوص ریگ ودا دیده می شود (بلخاری، 1384، ص ص177-184). از آن جا که مفاهیم موجود در ریگ ودا به عنوان اساس و پایه ی فرهنگ هندو، هر نویسنده ی هندو مسلکی و اثر در خور توجهی را تحت تأثیر خود قرار داده و اوستا نیز به عنوان یکی از دست آویزهای ارزشمند فردوسی برای خلق شاهنامه قلمداد می شود؛ می توان دو حماسه ی شاهنامه و رامایانا را با فرض وجود مضامینی مشترک که ریشه در ریگ ودا و اوستا دارند، در کنار هم مورد مطالعه قرار داد. . این پژوهش نیز، در نظر دارد با مقایسه و بررسی تطبیقی دو حماسه ی ارزشمند ایران و هند یعنی شاهنامه فردوسی و رامایانا، راه را برای شناخت بهتر اسطوره های ایرانی و هندی و بالطبع نگاره های منبعث از آن ها هموارتر ساخت. هدف از این تحقیق، کشف و شناسایی مضامین مشترک میان دو حماسه ی شاهنامه ی فردوسی و رامایانا در قالب بررسی تطبیقی و ریشه یابی آن ها به مدد نگاره هایی است که متأثر از مفاهیم این دو حماسه پدید آمده اند. امروزه به خصوص در چند دهه اخیر، اهمیت مطالعات تطبیقی هنر و لزوم توجه به آن در فضایی که حصار میان هنرها و رشته ها کنار رفته است، بیش از پیش، خود نمایی می کند. چرا که نگاه تطبیقی به هنر موجب می شود ساحت هایی نو در نوردیده شود تا از لابلای آنچه به اسمِ تاریخ، متعلق به دیروز دانسته شده، مفاهیمی نو کشف گردد. در حقیقت با استفاده از ابزار قدرتمند مطالعات تطبیقی، تشابهات و تفاوت های موضوعاتی که پیش از بررسی، تنها در وجوهی اندک با هم اشتراک داشته اند، آشکار می گردد.این رساله نیز، در حد توان خود می کوشد شخصیت های کلیدی شاهنامه و رامایانا را با استفاده از شیوه تطبیق مضمونی و با استفاده از دو روش توصیفی و تحلیلی، در کنار هم و با نگاهی متفاوت مورد بررسی قرار دهد. نکته قابل توجه آن که در پژوهش به شیوه تطبیق مضمونی، محدودیت زمانی و مکانی وجود ندارد و موضوعاتی واحد در یک یا چند بستر فرهنگی با یکدیگر مقایسه می شوند. از سوی دیگر، این تحقیق، به دلیل وارد شدن به حوزه هایی چون ادبیات و اسطوره شناسی در کنار بحث نگارگری، در قالب تطبیق میان رشته ای نیز قرار می گیرد. ضرورت این نوع نگاه، از آن جا آشکار می شود که هنر هر تمدنی در سایه مبانی فکری و اعتقادی مردم و ادبیات آن سرزمین، ظهور و بروز می یابد.این رساله از یک سو، متن اصلی حماسه ها و اسطوره های مرتبط با آن ها را مورد توجه قرار داده است و از سوی دیگر به میزان تأثیر گذاری این مفاهیم بر هنر نگارگری برخاسته از این دو حماسه، پرداخته است. در حقیقت، مضامین مشترک میان حماسه ها در پرتو نگاره های موجود بررسی و مقایسه شده اند.

این رساله در نظر دارد که به چگونگی پیدایش تکنیک چاپ سنگی، معرفی هنرمندان فعال این عرصه درطول تاریخ هنر و مراحل اجرای آن در کارگاه بپردازد. در همین راستا برای اولین قدم این مسیرشناخت تکنیک و ملزومات چاپ سنگی مورد توجه قرار گرفت.بررسی تاریخی چاپ سنگی تا بدانجا پیش می رود که ورود چاپ سنگی به ایران در دوران قاجار و نتایج این ورود بازگو می شود. در ادامه ی همین مطلب هنرمندان سر شناس این عرصه در ایران معرفی می شوند و میرزا علیقلی خویی به عنوان پرکارترین و درخشان ترین هنرمند این عرصه مورد بررسی خاص قرار می گیرد؛ در ادامه، آثار و مرقومات وی از جمله؛ عجایب المخلوقات، طوفان البکا و… مطرح می شود. از میان آثار میرزا علی قلی خویی، هزار و یک شب در جایگاه نمونه ای موفق دربین سایر نسخ مصور هزار و یک شب مورد تحلیل قرارمی گیرد. زادگاه، دلایل نام گذاری، تقسیم بندی داستانها و معرفی نسخ مصور، مواردی هستند که بدانها پرداخته می شود.پس از مطرح کردن جایگاه چاپ سنگی در هنر دوران قاجار، در نهایت به این نتیجه می رسیم که چاپ سنگی با وجود قابلیتهای فراوان در زمینه ی خلق آثار تجسمی، در دوران معاصر مهجور مانده و همپای سایر گونه ها به آن پرداخته نشده است. از سوی دیگر نسخه ی مصور هزار و یک شب به قلم میرزا علیقلی خویی چه به لحاظ طراحی و انتقال نوآورانه ی داستان و چه به لحاظ اجرای تکنیک چاپ سنگی از مرتبه ای ممتاز نسبت به سایر نسخ مصور برخوردار است.