نماد نوعی بیان هنری است که ایده ذهنی هنرمند را عینیت می بخشد. از آن جمله نماد استعلایی است که در هنر قدسی تجلی می یابد، بر مصدری متعالی دلالت می کند و مستلزم تأویل معناست. تصویر دریا و نمادهای مربوط بدان همچون آب، ماهی، مرغ آبی، توفان و خشکی از جمله این نمادها هستند که در اسطوره ها و نقوش بر جای مانده از دوران کهن در تمدن های شرق و غرب- از جمله ایران و بین النهرین- و نیز در صور خیالی شعر عرفانی...

صدرالمتألهین بیش از سایر فیلسوفان مسلمان به بحث و نظر از منشأ هنر و آفرینش هنری می‌پردازد. به نزد او، خلیفه الهی بودن انسان، عرضه شدن هنرها به انسانها در عوالم ونشئه­های پیشین آفرینش، الهام، گرایش­های غریزی بویژه میل به عرضه و به نمایش گذاشتن آثار و خلاقیت­ها، میل به اتمام و اِکمال آثار و آفرینش­ها، میل به تزیین و زیباسازی آثار و تجلیّات طائر قدسی از جمله منشاء­های هنر است. این مقاله می‌کوشد با ت...

سنّت‌گرایان هنر اسلامی را دارای وحدت و یکپارچگی می‌دانند که عناصر متفاوت و گاه متعارضی از دیگر تمدّن‌ها در آن اقتباس شده، اما از هویت یکسان و متمایزی برخوردار است. هنر اسلامی، علاوه بر این‏که از نبوغ، قابلیت‌های شخصی و مهارت فنّی هنرمند نشأت گرفته است که این امور در میان اقوام متفاوت، ظهورات متفاوتی دارد، همچنین از شناخت عرفانی، متافیزیکی و روح هنرمند سرچشمه گرفته و خلق اثر هنری توسّط هنرمند سنّتی، ...

چکیده نگرش معناگرایانه یکی از مهم ترین رویکردها را به هنر و معماری اسلامی ارائه می دهد و بیان می دارد که هنر و معماری اسلامی بر حقایقی که فراتر از محدوده زمان و مکان است دلالت می کند. هنر و معماری اسلامی از منظر این گروه دارای حقیقتی فراتاریخی است که در تاریخ متجلی و آشکار شده است. اندیشمندان این دیدگاه (بورکهارت، نصر و ..) هنر و معماری اسلامی را دارای هویتی عرفانی، اشراقی می دانستند و با نگرش ...

سنت‌گرایان به عنوان اندیشه‌ای نوپا در عرصة تفکرات مابعدالطبیعی و فلسفی و عرفانی توانسته‌اند جایگاهی در میان اندیشة امروزمان کسب کنند؛ جایگاهی که سعی دارد تا در باب تمام مظاهر تمدن، داد سخن دهد و برآمده از احساسات است نه از تفکر و استدلال. هنر اسلامی و اقسام مختلف آن نظیر خوشنویسی، معماری، فلزکاری، صنایع‌دستی، نگارگری و حتی هنرهای نمایشی همچون تعزیه نیز در معرض تفسیر و بررسی سنت‌گرایان بوده است...

چکیده زمین و طبیعت پیرامون آن به لحاظ ضرورت در شکل گیری حیات انسانی، دارای ارزش بسیار بالایی در تفکر و تصور اقوام انسانی است .گواه بر آن وجود اساطیر و ادیان اساطیری است، که به زمین وجهی خدای گونه و قدسی داده است. جامعه دوران معاصر با ورود به عرصه های تفکر مدرن شاهد فراموشی این قداست از جانب انسان معاصر است که خود دلیلی بر دوری گزیدن انسان مدرن از پیرامون خویش است. هنر زمینی در دوره معاصر با ار...

هنر آینه کاری از هنرهای سنتی ایران است که عمدتاً در تزیینات داخلی بناهای تاریخی به ویژه اماکن مذهبی کاربرد دارد. بهره گیری از این هنر همواره در راستای تحقق بخشیدن به کیفیت معنوی بنا و تجسم عالم مثال در اندیشۀ عرفا و هنرمندان ایرانی صورت گرفته است و همچون پلی ساحت قدسی و قلمرو انسانی را به یکدیگر پیوند می دهد. در این رشتۀ هنری، آینه کار با استفاده از آینه و برش آن به اشکال متنوع ساختاری از نقوش ب...

هدف: هنر به عنوان زبان قدسی و آسمانی همیشه در کنار دین حضور داشته و بار انتقال مفاهیم دینی را بر دوش کشیده است. در دوران مدرن میان دین و هنر فاصله افتاده است. در این پژوهش به دنبال این بودیم که کدام هنر توان انتقال مفاهیم دینی را دارد و کدام دسته از هنرها چنین توانایی ندارند. ‌روش: نوشتار حاضر در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه‏ای و در استنتاج از روش توصیفی تحلیلی بهره برده است. یافته‏ها: با مل...

کمبود مکانی جهت معرفی میراث گذشته و ایجاد مکانی برای گردشگران و زائرین درجوارحرم حضرت معصومه(س)در قم, زمینه پیدایش چنین موضوعی است. ولی پیام "موزه هنر های اسلامی" در قم به عنوان مرکز دنیای تشیع و فقه شیعی چه می تواند باشد؟ در موزه هنرهای اسلامی به واسطه فضای معماری و اثر هنری دو نوع شناخت حاصل می شود: 1- سیر انفسی وشناخت خویشتن که در نهایت به شناخت حقیقت رهنمون است؛2- شناخت هویت ملی که در آثار ...

هر گونه قضاوت و داوری در مورد اثر هنری یا حقیقت هنر و زیبایی، مبتنی بر این اصل است که انسان پیش از حکم، تصوری از هنر و زیبایی داشته باشد. آیا منشأ تصوری که از حقیقت هنر در ظرف ادراکی انسانها به تحقق پیوسته است، حقیقی است؟ و یا آنکه منشأ آن تصور، اعتباری و مبتنی بر سلیقه و عادت و ذوق و پسند و تداعی و خواستهای فردی و اجتماعی است، که پنداری از صورت و حقیقت هنر را در ذهن به وجود آورده است؟ اثر هنر...