گویش مشهدی یکی از مؤثرترین گویش ها در فارسی دری است و به نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعرانی همچون رودکی، فردوسی، عطار، خیام و ... می باشد. این گویش با دارا بودن واژگان اصیل فراوان یکی از گرانبهاترین گنجینه های زنده ی ادبیات و فارسی اصیل دری است. پژوهش حارر که اولین بررسی نظام مند درباره ی گویش مشهدی است، در راستای حفظ این میراث ملی و با هدف کاوشی زبانشناختی، نظام آوایی این گویش را، که شامل توصیف ...

هدف پژوهش حاضر ارائۀ نمونه­ای از  اطلس گویشی بر مبنای اصول جغرافیای گویشی و اندازه­گیری فاصله­های گویشی بر مبنای اصول گویش­سنجی در نیمۀ جنوبی استان همدان است.  روش: در این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی است، از پرسشنامه­ای متشکل از 149 واژه و عبارت و 44 جملۀ پایه مبتنی بر فهرست واژه­های سوادش استفاده شده است. گردآوری داده­ها  به روش میدانی از 15 جایگاه در شهرستان­های اسدآباد، تویسرکان، ملایر، نه...

گویش خلجی از گویش­های کهن ترکی در ایران به­شمار می­رود. این گویش، به­علت قرار داشتن جغرافیای تکلم آن در قلب مناطق فارسی­زبان، با دیگر گویش­های ترکی تبادلی نداشته­است. گویش خلجی تغییرات زبانی بسیارگسترده­ای را در اثر همزیستی و مراودات اجتماعی با فارسی معیار پذیرفته­است. هدف این مطالعه بررسی عوامل دخیل در این اثرپذیری در گویش خلجی مهاجران ساکن تهران است. در این پژوهش، تغییرات واژگان و طرز گفتار م...

غلامرضا ارکوازی یکی از شاعران کردی استان ایلام است که در نیمه اول قرن سیزدهم هجری می زیسته است و آثاری گران به گویش کردی "فیلی" و به پیروی از زبان معیار ادبی آن عصر به نام "هورامی" سروده است . عمده اشعار او در زمینه مناجات و راز و نیاز با خداوند و توسل به مولی الموحدین حضرت علی برای رهایی زندان حاکمان زمان خود است . علاوه بر مناجات نامه که اصلی ترین اثر او محسوب می شود، سوگنامه ای در مرگ فرزندش...

به‌گویی سبکی از کاربرد زبان است که گویشوران از آن به منظور جایگزین کردن واژه‌ها و عبارت‌های تابو استفاده می‌کنند و در تمام فرهنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ از این رو، کاربرد آن در زبان‌های مختلف امری متداول است. در مقالۀ حاضر تلاش شده است تا حوزه‌های کاربرد به‌گویی در گویش کردی ایلام بررسی شود. بدین منظور، نویسنده با استفاده از روش مصاحبۀ حضوری و نیز شیوۀ کتابخانه‌ای به گردآوری داده‌های این ...

چکیده گویش شناسان بسیاری به توصیف واجی، نحوی و واژگانی گویش های ایرانی پرداخته اند. در مورد گویش مازندرانی (تبری) این پژوهشها به بررسی نظام دستوری و دستگاه آوایی این گویش محدوده شده است و تا کنون کاری از منظر زبانشناسی تاریخی بر روی آن صورت نگرفته است. هدف از تحقیق بر روی پیوند واژگانی گویش مازندرانی (تبری) با زبانهای هندو اروپایی از جمله سنسکریت، ایرانی باستان، فارسی باستان، اوستایی، فارسی ...

اصطلاحات خویشاوندی اصطلاحاتی هستند که مردم در خطاب یا در غیاب خویشاوندان در ضمن صحبت و در اشاره به آنها به کار می برند. این اصطلاحات علاوه بر اینکه شاخص مناسبی در مطالعات جامعه شناختی به حساب می آیند، به لحاظ ساختار واژگانی و معنایی نیز مورد توجه زبان شناسان می باشند. در این پژوهش اصطلاحات و واژگان خویشاوندی بیش از پنجاه گویش از سراسر ایران مورد بررسی قرار گرفته اند. اکثر گویش های مورد مطالعه ا...

طبقات­الصوفیه یکی از متون کهن فارسی نوشته شده در حوزة هرات (قرن پنجم هجری) است. این کتاب حاصل املای سخنان خواجه عبدالله انصاری در مجالس وعظ است که به دست یکی از شاگردانش نوشته شده است. بررسی زبان این متن می­تواند برخی نکات زبانی ناگفته دربارة گویش کهن رایج در آن حوزة جغرافیایی را آشکار کند. در این مقاله به «اثرپذیری زبان طبقات از زبان عربی»، به عنوان بهره­ای از مسائل زبانی موجود در این متن پردا...

گویش شناسی به عنوان یکی از شاخه های علم بررسی زبان به دنبال آن است که با شناسایی و گردآوری گویش ها و لهجه های مختلف به بررسی علمی آنها بپردازد. پژوهش حاضر در قالب «طرح ملی گویش شناسی ایران(شماره 9) »به بررسی مقایسه ای واژگان و جملات پایه در 40 روستا در استان ایلام می پردازد و شامل پنج فصل است. فصل اول: چارچوب تحقیق است که در حقیقت مقدمه ای بر پایان نامه می باشد و شامل مقدمه، بیان مسئله، هدف و ا...

چکیده این مقاله به منظور بررسی ملاک­های رده­شناختیِ واجی، صرفی، نحوی و معنایی گویش کردی ایلام، بر پایۀ داده­های گردآوری شده از این گویش نوشته شده است. داده­های مقالۀ حاضر، حاصل یک پژوهش میدانی است که در شهر ایلام و روستاهای اطراف انجام گرفته است؛ بدین منظور، بر اساس پرسش نامه­ای که از قبل طراحی شده بود، با 20 گویشور که اکثراً مردان میانسال به بالا بودند، مصاحبه شد. تحلیل این داده­ها نشان داد که و...