ابن عربی معاد را هم روحانی و هم جسمانی می داند. از نظر وی، ماهیت حقیقی معاد و حشر، جمع شدن نفوس جزیی در نفس کلّی است. معاد جسمانی نیز دارای دو کیفیت متفاوت برای بهشتیان و دوزخیان است. زیرا حشر جسم بهشتیان به شکل دنیوی نیست؛ بلکه جسم محشورشدهی آنها، جسم لطیف ملکوتی است که موسوم به جسم طبیعی است و از نشأت عنصری و دنیوی برتر است و خواصّ دنیوی ندارد. امّا حشر جسم دوزخیان، به گونهی عنصری، و مبتنی بر ...

هدف این پژوهش، واکاوی مفهوم و کارکردهای «قناعت» در مثنوی معنوی و استنتاج دلالتهای آن برای تربیت اخلاقی بوده است. این تحقیق با رویکرد کیفی و با بهره‏گیری از الگوی بازسازی شده‌ی استنتاجی فرانکنا، انجام شده است. در بخش نخست تحقیق، پس از مروری اجمالی بر جایگاه و اهمیت کتاب مثنوی معنوی، مفاهیم اخلاق و قناعت، برخی از ویژگیهای مبنایی قناعت در قالب گزاره‏های واقع‏نگر و اصول تربیتی بازشناسی شده‏ و در ذی...

از منظر قرآن و احادیث، زندگی انسان با رنج و درد آمیخته شده است و هیچ کس را از آن گریزی نیست. هر یک از مصائبی که انسان در زندگی دنیا به آن دچار می شود دارای حکمت و فلسفه خاصی است، برخی از این حکمت ها عبارتند: تنبیه و بیداری انسان، تطهیر و پالایش جان و ..... اما یکی از مهم ترین حکمت کیفرهای دنیوی، مجازات اعمال انسان در برابر گناهان و اعمال نادرست اوست. موضوع این رساله تبین کیفر های دنیوی است که ...

از مباحث مهم در زمینة حج، بهره‌مندی از آثار و دستاوردهای معنوی و اخلاقی آن در تمام طول عمر است. باید به دنبال راهکارهایی بود تا با به­کار گرفتن آنها بتوان این دستاوردها را در وجود خود حفظ کرد و گسترش داد. به‌طور کلی، راهکارهای حفظ و گسترش دستاوردهای معنوی حج را می‌توان در دو دسته جای داد:  الف) راهکارهای فکری و شناختی،    ب)  راهکارهای عملی. *  ر...

هدف از نگارش این مقاله، بررسی «کودک و دوران کودکی» در حدیقه الحقیقه، مثنوی معنوی و بوستان است. در این اشعار، کودک، انسانی ضعیف، ناقص و آسیب پذیر به تصویر کشیده شده است و دوران کودکی، مسیری است که باید از آن گذشت تا به بزرگ سالی رسید. در شعر هر یک از این شاعران، کودک و دوران کودکی حالت نمادین یافته است و هر کدام از آنها، برای بیان مفاهیم اخلاقی و عرفانی مورد نظر خود به کودک و دوران کودکی توجه کر...

از موضوعات مهم در ادیان توحیدی، سلوک و تحول معنوی انسان است. این تحول را در مسیحیت می توان با روی کردهای متفاوت عرفانی، کلامی و کتاب مقدسی مورد توجه قرار داد. از سوی دیگر، این سلوک معنوی را می­توان از ابعاد گوناگون، نظیر جایگاه آن در دین، تأثیر آن در زندگی دنیوی و اخروی، راه­های تقرب و سلوک به خدا و ... مورد بررسی قرار داد. اما یکی از پرسش­های مطرح در این جا این است که خود این سلوک به چه معنا و...

در این دنیای پرهیاهو وجود انسان هر روز خالی تر و تهیه تر از روز پیش شده و از درون احساس بیهودگی - ترس و اضطراب می کند او از اصلیت خود و از خدای خود و هر آنچه که در اطراف اوست جدا گشته و ناچار برای پر کردن این خلا معنوی خود را به ظواهر دنیوی و متعلقات آن وابسته نموده است و چان طریقی است که انسان را به سوی آزادی و رهایی از اسارت ها و یگانگی با خود و تمام هستی سوق می دهد و او را به آرامش درونی و ح...

تصوف و عرفان از جریان های مهم اندیشه و سلوک در جهان اسلام به شمار می روند که عقاید و آداب برجسته آن ها در عرصه اعتقاد و اخلاق اسلامی تأثیرات فراوانی بر جای نهاده است. یکی از مفاهیم و فضیلت های مهم دینی که در میان عمده اهل عرفان و تصوف، ارزشی والا محسوب می شود، توکل است. بسیاری از سالکان تصوف و راهیان عرفان، درباره این فضیلت معنوی و رفتاری دیدگاه هایی را به رشته تحریر در آورده یا بیان نموده اند....

نظریه انتخاب عقلانی، نظریه ای است که برخی از صاحب­نظران متقدم، به ویژه اقتصاددانان کلاسیک و مردم­شناسان­ اقتصادی و اجتماعی، به آن توجه ویژه داشته اند و صورت خام ایده انتخاب عقلانی را برخی از آنها پردازش کرده اند. تبیین رفتارهای دینی مردم در دنیای مدرن بر مبنای تبیین­های نظریه دنیوی ­شدن اهمیت قابل توجهی در جامعه­شناسی دین داشت. اما این نظریه به علت پاره­ای کاستی­ها نمی­تواند تبیین جامع و کاملی ...

 رابطۀ عرفان و سیاست در اندیشۀ سیاسی اسلام، از گذشته‌‌های دور مطرح بوده است و برخی از عرفای مسلمان، همچون نجم‌‌الدین رازی در حوزۀ سیاست صاحب‌‌نظر بوده‌‌اند (تاریخچه). در این راستا، آثاری از موافقان و مخالفان دربارۀ رازی ارائه شده است؛ ولی هنوز جای طرح مباحث جدید، احساس می‌‌شود (پیشینه). با این وصف، همچنان دربارۀ چگونگی این رابطه در دیدگاه اندیشمندی چون رازی، اختلاف نظر وجود دارد! (مسئله) ازاین‌...