نشان دادن توانش­های ارتباطی متون قرآنی با برخی از حوزه­های نوین اندیشگانی در جهان امروز، از مهمترین رسالت‎های دانشمندان مسلمان است. این مقاله با همین هدف نگاشته شده است و نگارنده، قصّه حضرت هود (ع) را در ترجمه تفسیر طبری از دیدگاه نظریّه ریخت­شناسی ولادیمیر پراپ بررسی کرده است. شمارگان شخصیت­ها و خویش­کاری­های آن­ها، همچنین طرح برآمده از توالی خویش­کاری­ها در قصّه حضرت هود (ع) با نظریّه پراپ و تبصر...

چکیده افسانه ی جادویی یا قصه پریان داستانی ست که در جهانی غیر واقعی و خیالی رخ می دهد ولی رخدادهای غیر واقعی و باور نکردنی آن برای قهرمان قصه کاملاً پذیرفتنی است. در این رساله ساختار یک داستان حماسی منظوم ایرانی (بدیع الزمان نامه) براساس شیوه ی ولادیمیر پراپ محقق روس، بررسی و استخراج شد. با در نظر داشتن روش ریخت شناسی پراپ، شمار کارکردها (اجزای سازنده ی قصه) از 31 کارکرد به هشت کارکرد کاهش یاف...

ریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه در سال 1928م. با فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد‌‌. اساس کار وی بر پایۀ اعمال شخصیت‌های قصه نهاده شده است و در سال‌های اخیر‌‌، یکی از شیوه‌های رایج در تحلیل ساختاری قصه‌ها بوده است‌. در این مقاله‌‌، منظومۀ گل و نوروز بررسی شده که از جمله قصه‌های پرماجرا و مهیج زبان فارسی است و موضوع آن تلاش و جست‌وجوی نوروز برای به دست آوردن معشوقش گل است‌‌. برای این منظور، ابتد...

گلستان سعدی یکی از آثار منثور قرن هفتم هجری است که به زبانی ساده و روان نگاشته شده است. در بین حکایات این کتاب برخی حکایات هستند که ساختاری مطابق با نظریه‌های ساختارگرایی داستانی معاصر دارند که یکی از این حکایات، حکایت مشت‌زن از باب سوم گلستان است. روش «ولادیمیر پراپ» یکی از این روش‌های نقد است. او با توجه به طبقه‌بندی داستان‌ها که بیشتر بر اساس محتوا و درون‌مایة داستان‌ها بود، رده‌بندی خود را ...

طوطی نامه از جمله داستانهای تمثیلی عامیانه فارسی است. در این پژوهش روایت های طوطی نامه را بر اساس نظریه فرمالیستی پراپ و نظریه ساختارگرایی تودوروف مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ایم. پراپ با رویکرد فرمالیسم روسی به مطالعه ساختار روایت پرداخته است. رویکرد فرمالیسم ساختار جملات را به اجزای قابل تحلیل و یا تکواژ تجزیه می کند. در این پژوهش داستانهای طوطی نامه با هدف ارزیابی کارآیی و قابلیت الگوی پراپ...

خورشید و مهپاره اثر میرزا محمد سعید طبیب قمی از شاعران قرن یازدهم هجری قمری به عنوان یکی از منظومه­های عاشقانه­ی ادب فارسی که گاه داستان­هایی از سنخ فولکلورند، قابلیت بررسی با بسیاری از نظریات تحلیلی فولکلور از جمله الگوی تحلیل ساختاری روایت پراپ را دارد. ضرورت تحقیق در اینست که آشنایی با ساخت یک اثر ناشناخته یا کمتر شناخته شده را به عنوان بخشی از ادب غنایی ما ممکن می سازد.  الگوی پراپ در صدد ب...

ولادیمیر پراپ در راستای تلاش برای طبقه‌بندی قصه‌های عامیانه رویکرد ریخت شناسی را ارائه کرد که مرزهای زمانی، مکانی و ملی را درنوردید. سال‌ها پیش از پراپ جریانی آغاز شده بود که می‌کوشید با تعریف واحدهای قابل مقایسه، قصه‌های عامیانه را طبقه‌بندی و مرزهای آن را مشخص کند؛ اما پراپ به جای درون مایه به فرم پرداخت و به رغم دیگر منتقدان این حوزه رویکرد همزمانی را به جای درزمانی به کار برد و خویشکاری را ...

چکیده: داستان مهر و ماه یکی از قصّه­های ادبیّات عامیانۀ فارسی است که به دو صورت نظم و نثر باقی مانده­است. جمالی دهلوی و حسینی شیرازی دو روایت منظوم در قالب مثنوی از آن ارائه داده­اند و روایت منثور آن را مؤلّفی نامعلوم در سدۀ نهم نوشته ­است. به جهت حضور شخصیّت­های جادویی و پریان در این اثر، می‌توان آن را در زمرۀ قصّه­های پریان طبقه­بندی کرد. مسئلۀ اصلی در این مقاله، مقایسۀ تطبیقی ریخت­شناسی پراپ با ...

این نوشتار، تحلیل دو قصّه از مثنوی مولوی، با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ است. این روش آزمونی برای نظریه­ی ریخت شناسی در ادب عرفانی به شمار می رود. بسیاری از اجزا و کنش­های بررسی شده در حکایت‌های مثنوی با رده بندی خاص پراپ از قصّه‌ها، همسانی دارد. همچنین با بررسی قصّه­ی پادشاه و کنیزک و تطبیق آن با قصّه­ی اعرابی درویش، همگونی­های این دو، با وجود ظاهر متفاوت آن‌ها، نمایان می شود.