در دوره ی حکومت معزالدوله بر عراق که از سال 334 تا 356ها.ق به مدت بیست و دو سال طول کشید بدون اغراق یکی از دل مشغولی های اساسی در زمینه ی سیاست خارجی، موضوع برخورد با دولت حمدانیان بوده است. زیرا حمدانیان همواره به عنوان یک قدرت نیرومند و تجزیه طلب، حکومت وی را تهدید می کردند. چنانکه در بسیاری موارد روابط طرفین با نوعی تخاصم و دشمنی توأم بود. لشکرکشیهای مکرر معزالدوله به قلمرو حمدانیان با مرکزی...

معزالدوله بویهی در سال 334هـ.ق بغداد را تصرف کرد و اندکی بعد خلیفه عباسی المستکفی را عزل کرد. دوره آل بویه با توجه به قدرت آن حکومت و نیز عدم تعصب مذهبی ناشی از عدم پایبندی آنها به آیین رسمی، دوره ای درخشان و محیطی آرام برای صاحبان آرا و افکار و مذاهب مختلف فراهم آورد تا به بیان اندیشه های خود بپردازند. در این دوره متکلمین بزرگی از سه مکتب کلامی اشعری، معتزله و شیعی در بغداد و سایر قلمرو آل بوی...

از آن جهت که سلاطین آل بویه خود ویژگی های نظامی گری داشتند، و به دلیل حفظ متصرفات و جنگ با مدعیان و دشمنان حکومت ، سپاهیان در نزد ایشان دارای اهمیت بودند؛ بنابراین شناخت جایگاه ، نقش و کارکرد نظامیان امری در جهت بازشناسایی ساختار حکومت و به تبع آن جامعه ی عصر آل بویه محسوب می گردد. گرایش دیلمیان به مذهب تشیع از عواملی است که میان آنان و حکام خلفای عباسی تمایز ایجاد کرد و تسلط آنان بر بغداد ، مو...

هدف کلی این پژوهش، بررسی تحلیلی تاریخ سیاسی و اقتصادی آل برید (316تا349ه.ق. ) وتأثیر آن بر حکومتهای هم عصر (آل بویه، آل حمدان، قرمطیان) می باشد که به اهداف جزئی منقسم می گردد. یکی از اهداف جزئی آن، بررسی وضعیت بریدیان در خوزستان، قبل از حضور رسمی آنان درساختار حکومت عباسی است که به عنوان معلمان، ضمان داران، دبیران، کاتبان، ُدراعه پوشان و صاحب منصبانی چون برید به خدمات دولتی اشتغال داشته و بعدها ...

چکیده در اوایل قرن چهارم هجری تجزیه حکومت عباسیان و از هم پاشیدن قدرت آنان وگسترش کشمکش های داخلی را در بغداد شاهد هستیم. حکومت اسلامی به حکومت های کوچک تجزیه یافت و وحدت مذهبی در میان جامعه از بین رفت. در این قرن همزمان با حکومت آل بویه سلسله های دیگری نیز حکومت می کردند. دولت های سامانی و غزنوی که حامیان سرسخت خلافت و سنیان متعصبی بودند، برای دفاع از دین حنیف در مقابل بدعت تلاش فراوانی کردن...

منطقه جبال از دیرباز حسب موقعیت جغرافیایی و تاریخی منشأ تحولات مهمی در تاریخ ایران بوده است. این منطقه در قرن چهارم هجری قمری در عرصه تحولات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نمود ویژه ای یافت. اگر چه خاستگاه اصلی آل بویه سرزمین جبال نبود اما آن ها پس از کامیابی در رقابت های سیاسی نظامی و تسلط بر این منطقه فرصت نقش آفرینی ویژه ای بر پهنه جهان اسلام یافتند و برای اولین بار طی چهار قرن گذشته موفق به فتح بغ...

ناامیدی ایرانیان در برخورداری از حاکمیتی عادلانه از سوی خلافت اموی و سپس عباسی، و توأمان به ثمر نرسیدن نهضت ها و جنبش های سیاسی، اجتماعی و  مذهبی در گوشه و کنار ایران، تمهیدات لازم جهت بسط  احساسات میهن پرستانه رادر راستای فراهم نمودن  فرصت مقتضی برای دستیابی به اقتدار سیاسی، نظامی و به تدریج فرهنگی حاصل نمود.  هر چند زمزمه استقلال  و خودمختاری در ولایت مختلف و پهناور ایران از آغازین سالهای قرن...

هم زمان با تکوین و توسعه قدرت آل بویه، فضای سیاسی، اجتماعی و مذهبی حاکم بر ایران و دارالخلافه عباسیان، نابسامان بود. مردآویج، در شمال، غرب و مرکز ایران، قدرت بلامنازع داشت و سرداران عباسی از رویارویی با پیشروی سپاهیان او تا اهواز، ناکام ماندند. اما قتل نابهنگام مردآویج، ناتوانی خلافت درتثبیت اوضاع، و ایجاد نهاد امیرالامرایی- به جای وزارت- وعدم کار آیی آن، موجب شد که فرزندان بویه، با مدیریت هوشم...

به دنبال فتح ایران توسط مسلمانان و گرویدن اکثریت ایرانیان به اسلام، فرهنگ ایرانی تغییرات اساسی یافت. با وجود این، بخش چشم گیری از سنن و آداب ایرانی پیش از اسلام حیات خود را در کنار ارزش های جدید دینی، حفظ کرد. تحولات سیاسی و دینی در ایران باعث شد برخی از این سنت ها دست کم چندی فراموش یا کنار نهاده شود، اما پس از گذشت دو سده از فتح ایران و به دنبال روی کار آمدن حکومت های محلی، تلاش هایی برای باز...

در پی انتخاب شیراز به مرکزیت سلسلة آل بویه این شهر برای مدت حدود پنجاه سال دوره‌ای از رشد و شکوفایی را شاهد بود، اما در پی بروز مشکل جانشینی و درگیری بر سر تصاحب تاج‌وتخت، پس از مرگ عضدالدوله، زمینة‌ آشفتگی و انحطاط شهر فراهم شد. به علت نبود قاعده و قانون مورد اتفاق جهت انتخاب جانشین، هرکدام از امیران در ابتدای حکومت خود با مدعی و یا مدعیانی روبه‌رو شدند. در نتیجه دوره‌ای طولانی از ناامنی و بی‌...