در شاهنامه زناشویی شاهان و پهلوانان با دختران اقوام بیگانه روند کلی پیوندهاست. در داستان های پهلوانی حتی یک نمونه نمی آید که شاه یا پهلوانی ایرانی دختر به بیگانه بدهد. کریستن سن در کتاب ایران در زمان ساسانیان می نویسد: راجع به خاندان سلطنتی در فارسنامه عبارتی است که ظاهراً مأخوذ از آیین نامک عهد ساسانیان است: عادت ملوک فرس و اکاسره آن بودی کی از همه ملوک اطراف چون چین و روم و ترک وهند دختران ست...

بهرام چوبینه سردار بزرگ ساسانی، نقش عمده ای در تحوّلات سیاسی و نظامی اواخر عهد هرمزد چهارم و اوایل عهد خسرو پرویز دارد و شرح ماجراجویی های وی در بخش تاریخی شاهنامه، زمینه مناسبی را برای خلق حماسه ای زیبا، فراهم کرده است. بررسی دقیق محتوای این داستان، بروشنی حاکی از حضور عناصر و شاخصه های سروده ای حماسی، به سبک حماسه های بخش پهلوانی شاهنامه است. شخصیت برجسته بهرام چوبینه نیز با وجود همه کاستی های...

هدف از این پژوهش بررسی اهمیت تن (جسم) و روان (خرد و اخلاق) در شاهنامه فردوسی در دوره­های اسطوره­ای، پهلوانی و تاریخی است. داده­ها از طریق 9 جلد اشعار شاهنامه فردوسی که از انتشارات دانش و چاپ مسکو بود، به دست آمده است. ابزار اصلی تحقیق یک برگه کدگذاری بود که مشتمل بر دو سوال است. سوال اول مربوط به تعیین دوره و سوال دوم تعیین صفت مورد بررسی بود که از دو کد "صفات مربوط به تن" و "صفات مربوط به روان...

حماسه شعری است مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و .. یعنی در شعر حماسی دسته ای از اعمال پهلوانی خواه از یک فرد بروزکرده و خواه از یک ملت بصورت داستان یا داستانهایی در می آید که نظم و ترتیب از مشخصه های آن است، بدین معنی که از نقطه یا نقاطی آغاز می شود و به نقطه یا نقاطی پایان می پذیرد کاستی و نقصی در آن دیده نمی شود و خواننده با خواندن داستهانش می تواند به نتایجی دست یابد. در این رساله در چهار کتاب...

فرامرزنامه یکی از منظومه‌های ارزشمند و نسبتاً مفصّل پهلوانی پس از شاهنامة فردوسی است. درنگ در تاریخ فرهنگ و ادب ایران نشان می‌دهد که اخبار مربوط به فرامرز به گونه‌ای بسیار گسترده در روایات مکتوب و شفاهی موجود است. داستان‌های این پهلوان به گونه‌ای پراکنده در شاهنامه، منظومه‌های پهلوانی پس از شاهنامه، منابع مکتوب و روایت‌های نقّالی و شفاهی حفظ شده است که در مجموع حلقة روایات فرامرز را در ادبیّات حماس...

بهمن‌‌نامه از منظومه‌‌های پهلوانی‌‌ای است که پس از شاهنامه و به سیاق اثر عظیم فردوسی سروده شد. این اثر ذکر پهلوانی‌‌های بهمن‌‌ ـ پسر اسفندیار‌‌ـ و ثبات او در انتقام‌‌جویی از خاندان رستم، پس از مرگ او است؛ اما خویشکاری‌‌های بهمن در بسیاری موارد بیشتر از آنکه حماسی و پهلوانی باشد، به شکلی ضدحماسی جلوه‌‌گر شده و در مغایرت با پیش‌‌فرض‌‌های الگویی در رابطه با یک پهلوان حماسی است. رعایت نکردن چهارچوب...

در اساطیر هند و اروپایی، اسب بهترین یاور هر قهرمانی است. پهلوانان نامدار نیز اسبی در خور برمی گزینند و از آن لحظه به بعد، این دو در همه سختی های و آسانیها در کنار هم اند. به تفاهم و زبان مشترکی می رسند. با هم زندگی می کنند و سرانجام با هم می میرند. حتی گاه بین آنان پیمان برادری بسته می شود. باره های پهلوانان، مانند خود آنها به اساطیر می پیوندند و در پرتو این خصلت، ویژگیهای منحصر بفردی را کسب می...

در این مقاله ابتدا خواننده با تعاریف و معانی مختلف واژه ((ادب))در زبان و فرهنگ فارسی آشنا میگردد. ادب به معانی ‘مؤدب بودن‘خوشرفتاری‘فرهنگ و تربیت فکری‘ادبیات‘هنر‘معرفت‘قدرشناسی و ... بکار رفته است . در این مقاله مجموع رفتار و کردار پهلوانان بخصوص داستان رستم و اسفندیار ((ادب پهلوانی)) نامیده شده است. اینک به برخی از خصایص مذکور اشاره میکنیم: - احترام پدر و مادر و رفتار محبت آمیز آنان نسبت به ...

بانوگشسب تنها زن پهلوان ایرانی است که دربارۀ او و کردارهای پهلوانی اش، منظومه ای مستقل شکل گرفته است. در میان منظومه های پهلوانی که پس از شاهنامۀ فردوسی به نظم درآمده اند، دو منظومۀ برزونامه و بانوگشسب نامه در منطقۀ کوهمرّه سرخی رواج یافته است. روایت شفاهی موجود در این منطقه، آمیزشی از حماسه و باورهای اساطیری ساکنان آن است که واکاوی آن، افزون بر ثبت روایتی که پیش از این در هیج منبع و مأخذی بررسی...