برهان امکان که در آثار بسیاری از اندیشمندان اسلامی و غربی، تقریری از آن دیده می­شود، یکی از براهین اثبات وجود خدا است که وجود یک موجود ضروری را از طریق ممکن بودن موجودات اثبات می­کند. آکویناس با ترکیب برهان حدوث متکلمان و برهان علیّت، تقریری از این برهان ارائه داده که  شبیه برهان وجوب و امکان در فلسفه و کلام اسلامی است. این نوشتار با تکیه بر نقدهای پلانتینگا به بررسی تقریر آکویناساز این برهان پر...

چکیده الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت موضوعی است که در وضعیت امروز جزء برنامه فکری اندیشمندان ایرانی قرار گرفته است.الگوی بومی پیشرفت هر جامعه ای لاجرم باید بر گرفته از میراث فکری و اندیشه ای  آن جامعه باشد. فارابی یکی از اندیشمندان اسلامی است که با طرح مدینه فاضله، نوعی آرمانگرایی اسلامی را رقم زده است.یکی از موضوعات فلسفه سیاسی فارابی در طرح مدینه فاضله و آرمان شهر خود، «سعادت» است که در محدوده...

هدف از این پژوهش، بررسی و تبیین نقش فلسفه در ساخت«روانشناسی اسلامی» است. از این رو پرسشهای اصلی تحقیق حاضر عبارتند از: 1) مفهوم روانشناسی اسلامی، دلالت برچه معنا یا معناهایی دارد؟ 2)نسبت فلسفه با هریک از معانی به دست آمده چه می باشد؟ 3) الزامات و بایسته های ساخت و تولید روانشناسی اسلامی چه هستند؟ به منظور پاسخگویی به سوالهای فوق از روش تحلیل فلسفی و رویکرد استنتاجی بهره گرفته شد. نتایج بدست آمد...

دروغ نزد اندیشمندان اسلامی از دو منظر اخلاقى و فقهى قابل بررسى است. در این میان، اخلاق‌پژوهان به توسعه در زمینه­ی اقسام دروغ قائلند. شاخص‌ترین پیامد تربیتی دروغ که نوعی خیانت محسوب می‌شود، «اغراء به جهل» یا کشاندن انسان به راهى خلاف واقع است. از این‌رو، ادیان الهی بر مبنای فطرت حقیقت­گرای بشر، در تمام ساحات زندگی انسان، با «دروغ» به مخالفت برخاسته‌اند. آنها ضمن بررسی ریشه‌های درونی و بیرونی درو...

با توجه به شکایت مطرح شده از سوی پیامبر، صلی الله علیه و آله، در خصوص به مهجوریت گرفته شدن قرآن از جانب مسلمانان در آیه 30 فرقان، نیز با بررسی واژه مهجوریت از جهات مفهومی و اصطلاحی و نیز تبیین ابعاد و مصادیق آن به نظر می رسد رویکرد کنونی مسلمانان به قرآن در جوامع اسلامی مطابق با اهداف و مقاصد نزول قرآن کریم نبوده و صرف توجه به ظاهر قرآن کریم، عدم تدبر در مفاهیم و ترک هدایت و تعالیم آن، حاکی از ...

حکومت قاجاریه که به مدت 135سال(1304-1170ش.) بر ایران حکومت کرد دارای تفاوت های چشمگیری با دیگر حکومت هایی که قبل از آن در ایران به روی کار آمدند، داشت. این تفاوت در ساختار حکومت، امور اداری وکلیه مسایل کشوری و لشکری محسوس بود. بدون شک سرزمین ایران در این چند قرن اخیر به علت موقعیت استراتژیکی و منابع غنی زیرزمینی کانون دقت و توجه کشور های قدرتمند اروپایی آن زمان بخصوص روسیه و انگلیس قرار گرفته ب...

یکی از راه­های اثبات وجود خدا، اثبات از طریق مفهوم است. در این روش، تنها  از طریق یک مفهوم ذهنی مثل مفهوم واجب­الوجود ، مفهوم کامل­ترین و مفهوم بزرگ­ترین، وجود واجب تعالی در خارج اثبات می­شود بدون این که به جهان خارج رجوع و از واقعیت­های عینی و موجودات طبیعت کمک گرفته شود. بر این اساس، برهان مفهومی  یک برهان پیشینی و قبل از تجربه است. این برهان را در غرب اولین بار قدیس آنسلم (1033-1109) متکلم ق...

یکی از مهم ترین شاخصههای سیاست مدرن، عمومی شدن سیاست ومشارکت هرچه بیشتر افراد در امور مربوط به اداره کلی جامعه وکشور است . از این ویژگی در ادبیات سیاسی به مردمسالاری یا همان دموکراسی یاد میکنند. این پدیده اگرچه در اشکال سنتی آن در جوامع اسلامی نیز قابل بررسی ومشاهده بوده؛اما در شکل مدرن آن پدیده وارداتی است. ازهمین رو با آشنایی اندک اندک اندیشمندان معاصر دنیای اسلام با این پدیده و وجوه متعدد آن...

تحولات فکری ـ سیاسی اخیر، نشان می‏دهد که «مسأله» آزادی، مهمترین مقوله‏ای است که دهه سوّم انقلاب اسلامی ایران را، با چالشهایی تعیین کننده در ساحَت اندیشه و عمل، مواجه خواهد نمود. یکی از پرجاذبه‏ترین شعارهای انقلاب؛ «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» بود. و  اکنون که پس از بیست سال، بسیاری از زمینه‏ها و ارکان استقلال کشور فراهم شده است، طبیعی است که رابطه ایمان و آزادی در «جمهوری» «اسلامی»، در مرکز ت...

آیا در کشورهای جهان رؤسای دولت ها، نخست وزیران و یا وزرایی وجود دارند که بتوانند به تنهائی همه مشکلات پیش رو را حل وفصل کنند؟ آیا آنها  در برخورد با مشکلات  پیچیده در محیط های داخلی و خارجی  نیازی به مشاوره، همفکری، تجزیه و تحلیل و یا پیشنهادی  برای اداره کشور و حل و فصل مشکلات و بحران ها ندارند؟ چه گروهی می تواند بازوی کمکی دولتمردان در برخورد با مشکلات و یا بحران ها باشد؟ آیا گروه های دولتی ک...